Haci fuad iZZƏt oğlu nurullayev şeyxüLİslamliq ziRVƏSİ: haci allahşÜKÜr paşazadə

 ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ                                                              237
125. əş-Şeyx ət-Tusi, “Kitabu təfsirit-tibyan”. Təhqiq: Əh məd 
Həbib Qasir əl-Amili. Türk dilinə tərcümə edilmiş əsərdə Qurani-
Kərimin təfsiri, “əl-Kəhf” və “əl-Furqan” surələri verilmişdir.
126. əş-Şeyx ət-Tusi, “Kitabu təfsirit-tibyan”. Təhqiq: Əh məd 
Həbib  Qasir  əl-Amili.  Hicri-qəməri  tarixi  ilə  1389-cu  ildə  nəşr 
edilən  əsərdə  Qurani-Kərimin  təfsiri,  “əz-Zumər”  və  “əs-Səff” 
surələri verilmişdir.
127.  Ömər  ibn  Məhəmməd  əş-Şirazi  əl-Beydavi  və  Mu-
həmməd bin Əhməd əl-Məhəlli, “Kitabu Qadi Beydavi (təfsirul-
Cəlaleyn)”. Əsərdə Qurani-Kərimin təfsiri, “əl-Fatihə” və “əl-İs-
ra” surələri verilmişdir.
128. Ömər ibn Məhəmməd əş-Şirazi əl-Beydavi və Mu həmməd 
bin  Əhməd  əl-Məhəlli,  “Kitabu  Qadi  Beydavi”.  Əsərdə  Qurani-
Kərimin təfsiri, “Yunus” və “əl-Hicr” surələri verilmişdir.
129.  Ömər  ibn  Məhəmməd  əş-Şirazi  əl-Beydavi  və  Mu-
həmməd  bin  Əhməd  əl-Məhəlli,  “Kitabu  Qadi  Beydavi”.  Hicri-
qəməri tarixi ilə 1299-cu ildə nəşr edilən əsərdə Qurani-Kərimin 
təfsiri, “əl-Kəhf” və “ən-Nəml” surələri verilmişdir.
130. Ömər ibn Məhəmməd əş-Şirazi əl-Beydavi və Muhəm məd 
bin  Əhməd  əl-Məhəlli,  “Kitabu  Qadi  Beydavi”.  Əsərdə  Qurani-
Kərimin təfsiri, “əş-Şuara” və “əz-Zuxruf” surələri verilmişdir.
131. Ömər ibn Məhəmməd əş-Şirazi əl-Beydavi və Mu həm -
məd bin Əhməd əl-Məhəlli, “Kitabu Qadi Beydavi”. Əsər də Qu-
rani-Kərimin təfsiri, “əl-Fatihə” və “əl-İsra” surələri ve rilmiş dir.
132. Mahmud ibn Ömər əz-Zəməxşəri əl-Xəvarazimi, “Kitabu 
təfsiri Kəşşaf”. Əsərdə Qurani-Kərimin təfsiri, “əs-Saffat” və “ən-
Nas” surələri (2-ci cüz) verilmişdir.
133. Mahmud ibn Ömər əz-Zəməxşəri əl-Xəvarazimi, “Kitabu 
təfsiri Kəşşaf”. Əsərdə Qurani-Kərimin təfsiri, “əl-Fatihə” və “əl-
Kəhf” surələri verilmişdir.
134.  əş-Şeyx  Süleyman,  “Kitabu  təfsiril-Cəlaleyn”.  Hicri-
qəməri tarixi ilə 1196-cı ildə nəşr edilən əsərdə Qurani-Kərimin 
təfsiri, “əl-Fatihə” və “əl-Maidə” surələri verilmişdir.
135.  əş-Şeyx  Süleyman,  “Kitabu  təfsiril-Cəlaleyn”.  Hicri-
qəməri tarixi ilə 1287-ci ildə nəşr edilən əsərdə Qurani-Kərimin 
təfsiri, “əl-Ğafur” və “ən-Nas” surələri verilmişdir.

---

238                                                                                         ŞEYXÜLISLAMLIQ ZIRVƏSI: 
136. Əbul-Fəzl Seyyid Mahmud əl-Bağdadi, “Kitabu təf siril-
ruhil-məani.” Hicri-qəməri tarixi ilə 1301-ci ildə nəşr edilən əsər də 
Qurani-Kərimin təfsiri, “Yusuf” və “əl-İsra” surələri verilmişdir.
137.  Muhəmməd  ər-Razi  Fəxruddin,  “Kitabu-məfatihul-
ğeyb”. Hicri-qəməri tarixi ilə 1308-ci ildə nəşr edilən əsərdə Qu-
rani-Kərimin  təfsiri  verilmişdir.  Bu  kitabda  “Yusuf”  surəsindən 
“Taha” surəsinədək Əbus-Səudun, “Taha” surəsindən “Səba” su-
rəsinədək Fəxrur-Razinin təfsiri verilmişdir.
138.  əş-Şeyx  Əhməd  və  Yusif  ibn  İbrahim,  “Kitabu  təfsiri 
İmam Həsən Əskəri (ə)”. Hicri-qəməri tarixi ilə 1268-ci ildə nəşr 
edi lən əsərdə Quran oxuma və öyrətmənin fəziləti, müxtəlif ayə-
lərin təfsiri, fərqli və oxşar cəhətləri, Peyğəmbərin (s) mö cü zələri, 
hicri aylarının fəzilətləri və s. verilmişdir.
139. “Kitabu təfsiri Əli ibn İbrahim”. Əsərdə Qurani-Kə ri min 
ayə lərinin fərqli və oxşar cəhətləri verilmişdir. Kitabın sonu gü nü-
mü zə qədər gəlib çatmamışdır.
140.  əl-Hac  əs-Seyyid  Kazim  ər-Rəşti,  “Kitabu  şərhi  ayətil-
kursi”. Hicri-qəməri tarixi ilə 1271-ci ildə nəşr edilən əsərdə “Ayə-
təl-Kursi”nin şərhi verilmişdir.
141. Əli ibn İbrahim əl-Qummi, “Kitabu-təfsir”. Hicri-qə mə ri 
tarixi ilə 1313-cü ildə nəşr edilən əsərdə Qurani-Kərimin təf siri, 
“əl-Fatihə” və “ən-Nas” surələri verilmişdir.
142. əl-Hac İbrahim və əl-Hac Əhməd Ağa, “Kitabu məc məul-
bəhreyn”. Hicri-qəməri tarixi ilə 1274-cü ildə nəşr edilən əsərdə kəl-
mələr və kəlmələrin ayə tərkibindəki yazılış qaydaları verilmişdir.
143.  Molla  Zeynulabidin  Mirzə  Məhəmməd  əl-Xəvansari, 
“Kitabu  məcməul-bəhreyn”.  Hicri-qəməri  tarixi  ilə  1433-cü  ildə 
nəşr edilən əsərdə “La ilahə illəllah” kəlməsinin fəziləti, müx təlif 
hədislər və s. verilmişdir.
144. Möhsin Məhəmməd ibn Mürtəza, “Kitabu təfsiris-Safi”. 
Hic ri-qəməri  tarixi  ilə  1275-ci  ildə  nəşr  edilən  əsərdə  Qu rani-
Kərimin  təf si ri,  Cənnət  və  Cəhənnəm,  Allah-Təalanı  və  Pey-
ğəmbəri (s) sevmək, əs hab haqqında altı qissə, “əl-Fatihə” və “ən-
Nas” surələri verilmişdir.
145. əl-Hac İbrahim, “Kitabu məcməul-bəhreyn”. Hicri-qə mə-
ri tarixi ilə 1288-ci ildə nəşr edilən əsərdə Qurani-Kərimdə kəl mə-

---

 ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ                                                              239
lərin ayələrin tərkibindəki yazılışı, ayələrdə incə söz, Əh li-Beyt (ə) 
haqqında hədislər və s. verilmişdir.
146. əş-Şeyx Muhəmməd əl-İsfəhani, “Kitabu təfsiri tibyan fi 
ərabil-Quran”. Hicri-qəməri tarixi ilə 1276-cı ildə nəşr edilən əsər-
də Qurani-Kərimin mənası, qrammatik cəhətdən şərhi, təh lili, “əl-
Fatihə” və “ən-Nas” surələri verilmişdir.
147.  Molla  Fəthullah  Kaşani,  “Kitabu  təfsiri  minhacis-Sadi-
qin”. Əsərdə Qurani-Kərimin təfsiri, “əl-Mücadilə” və “ən-Nas” 
su  rələri verilmişdir.
148.  əş-Şeyx  Süleyman  əl-Cəməl,  “Kitabul-futuhatil-ila hiy-
yə”. Əsərdə əl-Cəlaleyn təfsirinin izahı ilə Qurani-Kərimin təf siri, 
“əl-Ənam” və “əl-İsra” surələri verilmişdir.
149.  əş-Şeyx  Süleyman  əl-Cəməl,  “Kitabul-futuhatil-ila hiy-
yə”. Əsərdə əl-Cəlaleyn təfsirinin izahı ilə Qurani-Kərimin təf siri, 
əl-Ğafir-ən-Nas surələri verilmişdir.
150. Sultan Məhəmməd əl-Xorasani, “Kitabu təfsiril-mu nir”. 
Hicri-qəməri tarixi ilə 1314-cü ildə nəşr edilən əsərdə Qu rani-Kə-
ri min təfsiri, “əl-Fatihə” və “ən-Nas” surələri verilmişdir.
151.  Əli  ibn  İbrahim  əl-Bağdadi,  “Kitabu  təfsiril-Quran”. 
Hicri-qəməri  tarixi  ilə  1309-cu  ildə  nəşr  edilən  əsərdə  Qurani-
Kərimin təfsiri, “Yasin” və “ən-Nas” surələri verilmişdir.
152. Əli ibn İbrahim əl-Bağdadi, “Kitabu təfsiril-Quran”. Hic-
ri-qəməri tarixi ilə 1328-ci ildə nəşr edilən əsərdə Qurani-Kə rimin 
təf siri, “Yusuf” və “Fatir” (3-cü cüz) surələri verilmişdir.
153.  Əli  ibn  İbrahim  əl-Bağdadi,  “Kitabu-təfsiril-Quran”. 
Əsərdə  Qurani-Kərimin  təfsiri,  “əl-Ənam”  və  “Hud”  (3-cü  cüz) 
su  rələri verilmişdir.
154. İmam Məhəmməd ər-Razi Fəxruddin, “Kitabu məfa ti hul-
ğeyb”. Əsərdə Qurani-Kərimin təfsiri, “ər-Rəhman” və “ən-Nas” 
(3-cü cüz) surələri verilmişdir.
155.  Əli  bin  İbrahim  əl-Bağdadi,  “Kitabu  təfsiril-Quran”. 
Əsərdə Qu rani-Kərimin təfsiri, “Yusuf” və “Fatir” (2-ci cüz) su rə-
ləri verilmişdir.
156. Əli bin İbrahim əl-Bağdadi, “Kitabu təfsiril-Quran”. Hicri-
qəməri tarixi ilə 1319-cu ildə nəşr edilən əsərdə Qurani-Kərimin 
təfsiri, “əl-Ənkəbut” və “Muhəmməd” surələri verilmişdir.

---