Hasan kayiklik
Yüklə 124,93 Kb. Pdf görüntüsü
|
142 AÜÝFD XLVI (2005), sayý I 4. Evre: Bireþimli-Geleneksel Ýman (Synthetic-Conventional Faith): For- mel operasyonel düþüncenin ortaya çýkmasýyla, genç bireyin düþünme ve anlamlandýrma yeteneði kanatlanmaya baþlar. Soyut kavramlarý kullanma ve deðerlendirme yeteneði ile genç birey, “düþünme” hakkýnda düþünme- ye, hikâyeleri deðerlendirmeye, onlara ad vermeye ve kendi anlamlarýný sentezlemeye baþlar. Bu aþamada birey, kendi manevî çevresini oluþturur. Tanrý inancý, sevme, anlama ve boyun eðmenin kiþisel deðeriyle bireyin dünyasýnda, yerini belirleme aþamasýndadýr. Genç birey, kendisini inançla- ra, deðerlere ve çevresine baðlayan bireysel özelliklerini geliþtirmeye çalý- þýr. Birbirine aykýrý öðeler içermesine raðmen, kimlik, inançlar ve deðerler güçlü bir þekilde hissedilir. Bu evrede birey kendi dünya görüþü veya ideo- lojisi üzerinde durur ve onu yaþar. Bu dönemde, baþkalarýyla iliþkiler son derece önemli olduðu için, Tanrýyla daha kiþisel iliþkilere ihtiyaç duyulur. Özel iliþkiler geliþtirilen Tanrý inancý, gencin benliðini geliþtirir. 5. Evre: Bireysel-Düþünsel Ýman (Individuativ-Reflective Faith): Bireysel- düþünsel iman, genç yetiþkinlik dönemi ve sonrasýnda görülür. Bu aþama- da, birbirini izleyen veya ayný anda ortaya çýkan iki durum belirir. Birincisi, daha önce kazanýlan inançlar, deðerler ve baðlýlýklarýn eleþtirel bir bakýþla gözden geçirilmesi zorunluluðudur. Burada, dýþsal otoriteye olan güvende bir eksilme görülür ve otoritenin yeni yeri benliktir. Ýnanç ve ideoloji, nes- nel bir þekilde yeniden gözden geçirilir. Birey, sahip olduðu inanç ve ideo- loji sistemlerini þimdi yeniden oluþturmak zorundadýr. Ýkincisi ise, daha önceki roller ve iliþkiler tarafýndan oluþturulan benliðin, kimlik sorunu ile mücadeleye girmesi zorunluluðudur. Bu, þu anlama gelir: Birey yetiþkinlik dönemine girmeden önce sahip olduðu çevre, roller ve sorumluluklara göre bir benlik geliþtirir. Yetiþkinlik dönemine girince, yeni dönemin getirdiði yeni çevre, rol ve sorumluluklara göre, yeni bir benlik geliþtirir.
baþlayan birleþik iman, daha önceki evrelerde yaþanan parçalý inanç yapý- sýnda birlik saðlamayý ifade eder. Bireysel-düþünsel evrede, benlik ve ima- nýn sýnýrlarý belirlidir. Yani onlar birbirlerinden ayrýdýr. Ama birleþik evrede, yetki sahibi olmuþ ben, kararlarýný, deðerlerini, inançlarýný kendisi belirle- diðini iddia eder. Ancak burada insanlarýn çok çeþitli zihinsel yapýlara sahip olduðunu da unutmamak gerekir. Bazýlarý bilinçli hareket ederlerken, bazý- larý büyük ölçüde bilinçsizce hareket edebilirler. Benliðin bu güçlü ve önemli bilinçsiz görünümleri bireysel, toplumsal, kültürel ve bir ihtimal ilk örnek kaynaklýdýr. Bu evrede insaný, anlaþýlmasý ve bir bütün haline getirilmesi zor olan güdüler harekete geçirir. Birleþik evreye geçiþte, birey, doðrulara farklý yönlerden ve farklý bakýþ açýsýyla yaklaþmaktan kaynaklanan gerilim- 143 le baþa çýkmaya baþlar. Bu evredeki birey, çok çeþitli bakýþ açýlarý arasýndaki gerilimleri sürdürmeyi ve onlarý bir yönden öbür yöne eðmeyi reddetmeyi öðrenmelidir. Bu baðlamda, bireyin imaný, ortadan kaldýrýlamaz çeliþkileri kabul etmeye baþlamalýdýr. Birleþik imanda, bireysel imanýn mitolojiyi ka- bul etmeyen anlayýþý aþýlýr. Sembol ve mitlerin çok boyutluluðunu ve yo- ðunluðunu kabul eden birey, onlarýn ruhu aydýnlatan ve ona aracý olan gücüne izin verir. Bu aþamada, birey, diðer din ve inanç geleneklerine de açýk bir tutum sergiler.
sýnda görülür. Evrensel iman evresi, birleþik iman evresinin belirleyicileri olan kutupsal zýtlýklarý kabul etmenin ötesine geçen bireylerin imanlarýný ifade eder. Bu evrenin yapýlanmasý, birbiri ardýna gelen evreler boyunca ortaya çýkan bir benlik temizlenmesi sürecinin radikal bir þekilde tamam- lanmasý ile kendini gösterir. Evrensel imanda görülen özellik, temizlenme sürecinin tamamlanmasýdýr. Ýnsan, daha önceki evrelerde, bir taraftan ken- di kökleþmemiþliði ile daha önce var olan düzenin parçalarý arasýnda geri- lim yaþamaya devam ederken diðer yandan sürekli geliþen ve deðiþen geniþ bakýþ açýsýyla yeni tabiatüstü düzenlere yönelir. Bununla birlikte evrensel iman aþamasýnda çok az insan bulunur. Psikodinamik olarak, evrensel iman evresine kadar gelen benlik, alýþýlmýþ savunma biçimlerinin ötesine geçer ve Tanrýyý algýlamada ve sevmede belirli bir temellendirmeye dayanan bir açýklýk sergiler. Ayrýca, bu evredeki insanlar keskin görüþ açýlarýna ve tutar- sýzlýklara sahiptirler ve onlar baþkalarýyla iliþkilerinde hala bazý sýkýntýlar gösterebilirler. Fowler’in yaþam boyu iman geliþimi kuramýna göre, en büyük deðiþim yetiþkinlik döneminde ortaya çýkmaktadýr. Burada iman, insanýn dünyaya bakýþ açýsýna ve geliþmesine göre devam eden bir olguyu içermektedir. Fowler’in iman geliþimi kuramý üzerine çeþitli deðerlendirmeler yapýl- mýþtýr. Jardine ve Viljoen’e göre, Fowler’in kuramýnýn en önemli özelliði, imanýn içeriðini yani inançlarý ve deðerleri, kiþilikte imanýn operasyonunu kolaylaþtýran psikolojik etkenlerden yani biliþsel, duygusal ve toplumsal geliþmeden ayýrmasýdýr. Ona göre, aþkýn gerçeklere anlam verme ve onlarla iliþki kurma biçiminin belirlendiði yol, altýnda düþünce, duygu ve sosyal olgularýn yattýðý psikolojik yapýlar tarafýndan belirlenir. O, dikkatini bu ol- gular üzerinde yoðunlaþtýrmaktadýr (Jardine and Viljoen, 1992, http). Ýnancýn iman haline gelmesini etkileyen bu düþünceleri özetlemek ge- rekirse, inanç çocuksu ve irrasyonel olarak baþlar, þüpheyle sorgulanarak geliþir ve yaratýcý düþünceyle olgunlaþýr. Bu süreç, bireyin psikososyal geli- þim aþamalarýyla koþut bir görünüm arz eder. Diðer taraftan bilinçli aileler,
Yüklə 124,93 Kb. Dostları ilə paylaş:
|