Hazırlayan: İhramcızâde İsmail Hakkı

34  Ali Şeriati 
saç  düzeni)  "küfür"  olarak  adlandırmak  yanlıştır.  Çoğu 
zaman tutuculuk, irtica/gericilik dinle yanlış anlaşılır. 
Bu  yaklaşım  kadına  karşı  daha  bariz  görünüyor. 
Kadından  isteniyor  ki,  o  eskiden  nasılsa,  öyle  de 
kalmalıdır. 
İddia,  kadın  için  bu  kalıbı  İslam  beğenmiştir 
ve dünyanın sonuna kadar kadın böyle kalmalıdır. 
Dünya 
değişiyor, her şey değişiyor, baba, koca, oğul değişiyor, 
ama kadın sabit kalmalıdır ?! 
Güya Peygamber sallallâhü 
aleyhi  ve  sellem  bu  kalıbı  seçmiş  ve  bu  böylece  de 
kalmalıdır. Ne büyük cehalet!
 
Bu  insanlar  anlamıyorlar  ki,  değişikliklerin  önlenmesi 
imkansızdır.  Zaten  bu  yersiz  taleplere  önem  veren  yok. 
Evet,  dönem  değişiyor,  toplum  yenilenir,  örf  an’aneler, 
kurallarının  yeni  bir  şekil  alır.  Gerçek  ise  sabittir. 
Dönemin hapsi tüm engelleri ayakları altında ezesidir. 
Bazen  eskiliği  korunması  için  dini  kullanırlar.  Hangi 
ölmüş,  çürümüş  eskiliği  dinin  yardımıyla  yaşatmak 
mümkündür. 
Eski  adetlerle  cahilane  yüklenmiş  din  kendisi  halden 
düşüyor. Hatta öyle olur ki, din gericiliğin ağırlığına takat 
getiremiyor. 
Dinin  örf  an’ane  ile  bir  tutulması  sonucu,  kalbi  yenilik 
aşkı  ile  dolu  olan  hareketler  dini  de  gericiliğe  katıp 
sahneden çıkarmak istiyorlar. 
 
Dikkatli  olun!  Dini,  İslam'ı  gericiliklere  karıştırmayın! 

---

Fâtıma, Fâtıma’dır/Kadın   35 
 
Örneğin, kayınpederi ile ani rastlaşan gelin, sözde saygı 
için  kucağındaki  bebeği  taş  döşemeye  atıyorsa,  bu  din 
değil, gericilikdir! 
 
İSLAM PEYGAMBERİNİN KURALLARI 
"Peygamber  sünneti",  yeni  peygamber  kuralları  İslam 
dininde  önemli  bir  bölümdür.  Bu  kurallara  Efendimizin 
buyurduğu  (hadisler),  kabul  ettiği,  itiraz  göstermediği 
gibi  kimseye  demeden  yerine  getirdiği  işleri  içerir. 
Demek,  sünnet denilince Peygamber  sallallâhü aleyhi ve 
sellem buyurduğu ve ameli öngörülüyor. Neticede, İslam 
ahkamı iki bölüme ayrılır: 
1.  İslam'dan  önce  olmuş  ve  Hz  Peygamber  sallallâhü 
aleyhi  ve  sellemin  kabul  ettiği  kurallar  ("ahkami  - 
imzai"); 
2. İslam'dan önce hiçbir dayanağı olmayan te’sisi ahkam 
("ehkami - te’sisi"). 
Ama,  sanırım,  Hz  Peygamber  sallallâhü  aleyhi  ve  sellem 
yöntemleri,  taktik  ve  strateji  önceki  bölümlerden  az 
önem taşımıyor. 
 
PEYGAMBER  sallallâhü  aleyhi  ve  sellemin  ÖZEL 
TAVIRLARI 
Peygamber  sallallâhü  aleyhi  ve  sellem  bir  sosyal  olayla 
karşılaştığı  zaman  öyle  yöntem  ve  metotlarla  hareket 

---

36  Ali Şeriati 
etmiştir  ki,  bu  yöntemler  bizim  için  bir  okuldur.  Uygun 
bir dönemden uzun bir zaman aşımı geçmesine rağmen, 
Peygamberin  sallallâhü  aleyhi  ve  sellem  yaklaşımları 
günceldir. 
 
ÜÇ TANINMIŞ YÖNTEM 
Reform toplumsal mücadelenin çeşitli yolları vardır: 
1. Tutuculuk (tradisionalizm, konservatizm) 
Bu  yönteme  göre  muhafazakar  başkan  tam  hurafe 
olmasına rağmen, örf an’aneni korur; 
2. devrimcilik (revolyusionizm) 
Bu  devrim  rehberi  eskimiş,  çürük  adet-an’aneleri  ani 
darbe ile ortadan kaldırır. 
3. Reform ve değişim (evolyusionizm, reformizm). 
Reformcu  rehber  çalışır,  en  azından,  bir  an’aneni 
zamanla ortadan kaldırıp, reform götürebilir bilsin. 
Ama  Peygamber  sallallâhü  aleyhi  ve  sellem  dördüncü 
tedbire el atıyor. O, nesillerden nesillere verilmiş gelenek 
an’anenin 
formunu 
saklayıp, 
onun 
mahiyetini 
değiştiriyor. 
Muhafazakarlar  bile  mantıksal  delille  böyle  bir  çıkış 
yapıyorlar  ki,  eğer  gelenek  an’aneler  değişirse,  sosyal 
bağlar  kırılır  ve  toplum  parçalanarak  tehlikeye  düşer. 
Onlar  her  devrimden  sonra  oluşan  anarşiyi  bununla 

---

Fâtıma, Fâtıma’dır/Kadın   37 
 
koordine eder. 
Devrimciler  ise  şöyle  düşünürler  ki,  eski  örf  an’aneler, 
usul-kontroller  toplumu  yıkıma  götürüyor.  Devrim 
istidatların,  düşüncelerin  düşürüldüğü  kalıpları  kırarak, 
güya daha ilerici sosyal durum elde ediyor. 
Yenilikçi,  yeni  reformistler  tüm  planlarını  adım  adım 
hayata  geçirmeye  çalışıyor,  ne  muhafazakarları,  ne  de 
devrimcileri  desteklemişler.  Onlar  her  atılan  adıma 
toplumun  uyumunu  bekliyorlar.  Ama  bu  yöntem  uzun 
vadeli  olduğu  için  düşmanlar,  genellikle,  onu  asıl 
istikametinden 
uzaklaştırırlar. 
Örneğin, 
gençlerin 
ahlakını  kademeli  ıslah  etmek  istersek,  bizi  çok  kolay 
meydandan  çıkarırlar.  Yenilikçiler  kendi  kuvvetlerini  net 
hesapladıkları  halde,  düşmanın  gücünü  gereğince 
değerlendirmeyi unutuyorlar. 
Ama  İslam  Peygamberinin  sallallâhü  aleyhi  ve  sellem 
mücadele  yöntemi  bambaşkadır.  O,  en  uygun  seçeneği 
seçer:  an’aneleri  formaca  saklayıp,  onların  mahiyetini 
değiştirmek!  Bu  mahiyet  değişikliği  devrimci  şekilde 
gerçekleştirilir. 
Örneğin,  cahil  Araplarda  "gusül"  adlı  hurafe,  güneş  için 
yapılan bir ayindi. Araplar inanıyorlardı ki, cünüp olmuş, 
yeni  örneğin,  cinsel  yakınlıkta  olmuş  kişiye  cin-şeytan 
girer,  bu  kişinin  ruhu  çirkinleşiyor.  Demek,  Arap  ona 
göre  suya  dahil  oluyordu  ki,  şeytanı  kendisinden 
uzaklaştırsın ve bu iş an’ane şeklini almıştı. 
Devrimci  bu  an’aneye  karşı  çıkıp,  onu  yok  etmeye 

---