173
Ticarət və sair debitor
borcları
Dəyərsizləşmə üzrə
ehtiyat
Xalis debitor borcları
2010
2009
2010
2009
2010
2009
Dövlət
nəzarətində
olan
müştərilər
“Azərenerji” ASC
45,043
1,279,498
(15,225)
(1,251,184)
29,818
28,314
“Azal” QSC
-
195,469
-
(154,108)
-
41,361
“Azərikimya” SC
-
74,917
-
(74,917)
-
-
Sair
131,397
184,822
(29,004)
(19,294)
102,393
165,528
Cəmi dövlət
nəzarətində
olan
müştərilər
176,440
1,734,706
(44,229)
(1,499,503)
132,211
235,203
Özəl və digər
sektorda
fəaliyyət
göstərən
müştərilər
1,790,132
1,564,536
(136,498)
(101,696)
1,653,634
1,462,840
Cəmi debitor
borcları
1,966,572
3,299,242
(180,727) (1,601,199) 1,785,845
1,698,043
Likvidlik riski. Likvidlik riski Qrupun ödəmə vaxtı çatmış maliyyə öhdəliklərinin yerinə
yetirə bilməyəcəyi təqdirdə yaranan riskdir. Likvidliyin idarə edilməsinə Qrupun yanaşması
həm adi, həm də qeyri-adi şəraitdə, münasib olmayan zərər çəkməyərək və ya Qrupun
nüfuzuna ziyan vurmayaraq, öhdəlikləri yerinə yetirməli olanda kifayət qədər likvidliyi təmin
etməkdən ibarətdir. Likvidlik riskini idarə edərkən Qrup kifayət qədər pul ehtiyatları və borc
öhdəlikləri saxlayır, proqnozlaşdırılmış və faktiki pul vəsaitlərinin hərəkətinə davamlı olaraq
nəzarət edir.
Likvidlik riskinin düzgün idarə olunması funksiyasına kifayət qədər dövriyyə kapitalının
saxlanması və bazar mövqelərinin bağlanması daxildir. Rəhbərlik, Qrupun likvidlik ehtiyatı
üzrə davamlı proqnozlara gözlənilən pul vəsaitlərinin hərəkətinə əsasən nəzarət edir.
Qrupun bütün maliyyə öhdəlikləri qeyri-derivativ maliyyə alətlərindən ibarətdir. Aşağıdakı
cədvəldə Qrupun maliyyə öhdəlikləri maliyyə vəziyyəti haqqında hesabatın tarixindən
müqavilədə nəzərdə tutulan ödəmə tarixinədək qalan dövr üzrə müvafiq ödəmə müddətlərinə
görə təsnifləşdirilir. Cədvəldə göstərilən məbləğlər müqavilədə nəzərdə tutulan diskont
edilməmiş pul vəsaitlərinin hərəkətini əks etdirir. Diskontlaşmanın təsiri əhəmiyyətli olmadığı
üçün 12 ay ərzində ödənilməli olan qalıqlar təxminən onların balans dəyərinə bərabərdir.
174
31 dekabr 2010-cu il
3 aydan az
3-12 ay
1-5 il
5 ildən çox
Cəmi
Cəmi maliyyə kreditor
borcları
2,318,949
272,935
-
-
2,591,884
Faiz hesablanan borc
öhdəlikləri
98,347
977,443
1,856,868
464,577
3,397,235
Sair maliyyə öhdəlikləri
-
15,606
10,620
23,776
50,002
Cəmi gələcək ödənişlər,
gələcək əsas məbləğ
və faiz ödənişləri daxil
olmaqla
2,417,296
1,265,984
1,867,488
488,353
6,039,121
31 dekabr 2009-cu il tarixinə maliyyə öhdəliklərinin ödəmə müddətlərinə görə təhlili
aşağıda göstərilir:
31 dekabr 2009-cu il
3 aydan az
3-12 ay
1-5 il
5 ildən
çox
Cəmi
Cəmi maliyyə kreditor
borcları
1,894,009
36,687
272,267
-
Faiz hesablanan borc
öhdəlikləri
120,632
387,820
2,136,333
595,430
3,240,215
Cəmi gələcək ödənişlər,
gələcək əsas məbləğ
və faiz ödənişləri daxil
olmaqla
2,014,641
424,507
2,408,600
595,430
5,443,178
Kapitalın idarə edilməsi. Kapitalın idarə edilməsində Qrupun əsas məqsədi düzgün
investisiya qərarları qəbul etməklə biznes əməliyyatlarının maliyyələşdirilməsi və davam
etdirilməsi üçün güclü kapital bazasının təmin edilməsi və hökumətin, investorun və
kreditorun işgüzar fəaliyyətinin dəstəklənməsindən ibarətdir.
Qrupun idarə etdiyi məcmu kapital aşağıdakı cədvəldə göstərilir:
2010
2009
Cəmi borc öhdəlikləri (Qeyd 20)
3,059,676
2,851,974
Qrupun səhmdarlarına aid olan cəmi kapital
7,455,816
7,258,252
Çıxılsın: pul vəsaitləri və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri
(1,000,161)
(773,506)
Cəmi idarə edilən kapital
9,515,331
9,336,720
175
Qrupdan vaxtaşırı olaraq dövlət büdcəsinə və Azərbaycan Hökuməti tərəfindən
maliyyələşdirilən müxtəlif layihələrə vəsait köçürməsi tələb olunur.
İl ərzində Qrupun kapitalın idarə edilməsi üzrə yanaşmasında heç bir dəyişiklik
olmamışdır.
Maliyyə alətlərinin ədalətli dəyəri. Maliyyə alətlərinin təxmin edilən ədalətli
dəyəri Qrup tərəfindən mövcud bazar məlumatlarından (əgər mövcud olarsa) və
müvafiq qiymətləndirmə metodlarından istifadə etməklə müəyyən edilmişdir. Lakin,
təxmin edilən ədalətli dəyərin müəyyən edilməsi üçün bazar məlumatlarını şərh
edərkən peşəkar mülahizələr irəli sürmək tələb edilir. Azərbaycan Respublikasında
inkişaf etməkdə olan bazar iqtisadiyyatına xas xüsusiyyətlər müşahidə olunmaqdadır
və iqtisadi şərtlər maliyyə bazarlarında aktivliyin həcmini məhdudlaşdırmaqda da-
vam edir. Bazar qiymətləri köhnəlmiş olan və ya aşağı qiymətlərlə satışın dəyərini
əks etdirə bilər və bu səbəbdən maliyyə alətlərinin ədalətli dəyərini əks etdirməyə
bilər. Maliyyə alətlərinin ədalətli dəyərini müəyyən edərkən rəhbərlik bütün mövcud
bazar məlumatlarından istifadə edir.
(I) Amortizasiya olunmuş dəyərdə qeydə alınan maliyyə aktivləri. Sabit faizli
maliyyə alətlərinin təxmin edilən ədalətli dəyəri analoji kredit riskinə və ödəmə
müddətinə malik yeni alətlər üçün mövcud faiz dərəcələrini tətbiq etməklə dis-
kont edilmiş gələcək pul vəsaitlərinin hərəkəti metoduna əsaslanır. İstifadə edilmiş
diskont dərəcələri qarşı tərəfin kredit riskindən asılıdır. Debitor borclarının balans
dəyəri ödəmə müddətlərinin qısa olmasına görə təxminən onların ədalətli dəyərinə
bərabərdir.
(II) Amortizasiya olunmuş dəyərdə qeydə alınan öhdəliklər. Kreditor borcları və
əlaqəli tərəflər üzrə kreditor borclarının balans dəyəri onların ödəmə müddətlərinin
qısa olmasına görə təxminən onların ədalətli dəyərinə bərabərdir. Bütün borcların
dövrün sonuna mövcud bazar şərtləri ilə əldə edilməsinə görə uzunmüddətli borc
öhdəliklərinin balans dəyəri təxminən onların ədalətli dəyərinə bərabərdir.
Dostları ilə paylaş: |
