H,N. Rzayev tarix el/nhri namizədi, Bakı Avrasiya Universiteti beynəlxalq
Yüklə 3,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Səfirliyin informasiya mənbələri hansılardır
radikal dəyişikliklər baş verir ki, bu da marağı olan hökümətlərdən düzgün münasibət göstərmək və müvafiq addımlar atmaq üçün dəyişikliklərin vaxtında nəzərə alınmasını tələb edir. Ölkəni öyrənərkən qarşıya çıxan birinci sual budur: nəyi öyrənmək, ölkə haqqında hansı informasiyaları toplamaq lazımdır? Əgər tədqiqatın əsas sahələrindən danışsaq, onları üç iri sahəyə bölmək olar. Birincisi - iqtisadiyyat və iqtisadi inkişafın meyllərini ciddi surətdə öyrənmək zəruridir. Müasir şəraitdə, təbii ki, böhran hadisələri, onların təhlili və perspektivi xüsusilə diqqət cəlb edir. İkincisi - daxili siyasəti, hökümətin sosial-iqtisadi tədbirlərini, qüvvələrin yerləşməsini, siyasi partiyaların mübarizəsini, par- lamentdaxili vəziyyəti, kütləvi təşkilatların - həmkarlar ittifaqlarının, kəndli təşkilatlarının, ali məktəb tələbələrinin, ziyalıların mövqelərini, ordudakı vəziyyət, hökümət idarələrinin sabitliyini və əlbəttə, daxili siyasətin xarici siyasətə təsirini diqqətlə öyrənmək tələb olunur. Üçüncü - xarici siyasət, onun istiqamətləri, bu ölkənin qonşuları ilə, böyük dövlətlərlə, əsas dövlət qrupları ilə qarşılıqlı əlaqəsi. Səfirliyin informasiya mənbələri hansılardır? Təcrübə göstərir ki, yerləşdiyi ölkənin siyasi və iqtisadi vəziyyəti haqqında informasiya toplanmasının müvəffəqiyyətini təmin etmək üçün bu işi elə qurmaq lazımdır ki, nümayəndəliyin hər bir işçisinin informasiya bazası olsun. Belə bir baza hər şeydən əvvəl bu ölkənin mətbuatı ola bilər. Mətbuat-informasiyasnın ilk mənbəyi və informasiya toplamaq üçün daimi bazadır. Digər tərəfdən əhalinin müxtəlif təbəqələrindən olan ayrı-ayrı şəxslərə söhbət yolu ilə şəxsi ünsiyyət bu ölkə əhalisini maraqlandıran siyasi və iqtisadi məsələlər haqqında, həmçinin ölkə həyatının ayrı-ayrı tərəfləri haqqında daha konkret təsəvvür yaradır. Səfirlik daxilində informasiya toplanması üzrə iş necə təşkil ola bilər?
Birincisi, praktiki olaraq müəyyən adamlar ayrılır ki, onlar mətbuatı izləməli və yerli qəzetlərin müxbirləri, qəzet redaktorları ilə və görkəmli jurnalistlərlə əlaqə yaratmalıdırlar. Bu əlaqələr ölkənin ictimayyətini maraqlandıran məsələlər haqqında əlavə canlı təsəvvür yaratmağa imkan verir. Məlumdur ki, mətbuat bu ölkənin ictimayyətini maraqlandıran məsələlərlə, müxtəlif siyasi qrupların, əhalinin müxtəlif təbəqələrinin nöqteyi-nəzərilə tanış edir, lakin ancaq bir mətbuat vasitəsilə düzgün informasiya toplamaq olmaz. Buna görə də mətbuatla tanışlıqdan başqa şəxsi müşahidələr, insanlarla şəxsi ünsiyyət lazımdır. Bunlarsız informasiya tam olmaz, həqiqəti düzgün əks etdirməz. Bu iki informasiya mənbəyinə müvafiq olaraq səfirlikdə informasiya məsələləri ilə məşğul olan iki qrup işçi ayrılır. Bir qayda olaraq, diplomatik heyətin tərkibində mətbuat şöbəsinin faktiki rəhbəri olan mətbuat attaşesi olur. Bu attaşe dilləri yaxşı bilən və dövri mətbuatı diqqətlə izləyən işçilər qrupundan ibarətdir; digər tərəfdən, diplomatik işçilər qrupu ayrılır ki, onlar da ölkənin daxili siyasətini öyrənərək siyasi partiyalarla (iqtidarda və müxalifətdə olan), baxışları və fəaliyyətləri ölkənin siyasi inkişafında əsas təmayülləri başa düşmək üçün əhəmiyyət kəsb edən şəxslərlə əlaqə saxlayır. Adətən, sİyasi məsələlər üzrə qrupa səfirliyin müşavirlərindən biri və ya birinci katib başçılıq edir. Bu qrup içərisində ölkənin iqtisadiyyat məsələləri ilə məşğul olan işçilər də olur. Bəzi səfirliklərdə mətbuatla iş sistemi bu cür təşkil edilir: hər gün səhər mətbuat şöbəsinin işçiləri ölkənin inkişafındakı siyasi istiqamətləri əks etdirən əsas qəzetləri gözdən keçirir, ölkə daxilindəki vəziyyəti qiymətləndirmək baxımından diqqəti cəlb edən məqalələri seçib ayırırlar. Şöbənin işçilərindən biri və ya qrupun rəhbəri cari gün üçün kiçik xülasə hazırlayır. Bəziölkələrin əksəriyyətində həddindən çox qəzet çıxır ki, bunların hamısını gözdən keçirmək mümkün deyildir. Buna görə də bir qayda olaraq, ölkənin siyasi simasını, ictimai fikrini müəyyən edən 5-10 qəzet götürülür (həm İqtidar, həm də müxalifət orqanlarından).
Sonra səfir və ya müşavir səfirliyin bütün diplomatik heyətini toplayır və qısa müşavirədə 20-30 dəqiqə ərzində mətbuat şöbəsinin işçisi həmin gün üçün (bəzən 2-3 gün və ya bir həftə üçün) diqqətə layiq materialların: baş məqalələrin, bəzən bütün siyasi əhəmiyyətli qısa (2-3 sətir) xarici məlumatların xülasəsini oxuyur. Daha sonra, səfirliyin bu vaxta qədər qəzetləri nəzərdən keçirmiş digər işçiləri, hər kəs özünün məşğul olduğu məsələlər üzrə mətbuat şöbəsi işçisinin məlumatını toplayır. Səfirliyin diplomatik işçiləri əldə edilmiş məlumatların daha mühümləri barədə öz fikirlərini söyləyirlər, səfir və ya müşavir səfirlik heyətinin hansı məsələlərə daha çox diqqət yetirməli və bu məsələlərin sonrakı inkişafına nəzarət etmək lazım olduğu haqqında fikrini söyləyir, hansı məsələlərin mətbuatda kifayət qədər işıqlandırılmadığını, bu məsələlərin əlavə olaraq necə öyrənilməsini və s. göstərir. O, həmin məsələ ilə məşğul olan müvafiq işçiyə təkcə gündəlik mətbuatdan deyil, xüsusi jurnallardan, kitablardan, radio və televiziyadan və s. daha geniş material toplamağı həvalə edir. Mətbuatın xülasəsinə həsr edilmiş bu cür müşavirələr həftədə iki-üç dəfə, hətta həftədə bir dəfə, ayda iki dəfə keçirilə bilər. Səfirlikdə mətbuatda işıqlandırılmış müəyyən məsələlərə, məsələn, xarici siyasət üzrə parlament müzakirələrinə həsr edilmiş müşavirələr keçirilə bilər. Səfirliyin bütün diplomatik heyətinin ölkənin nə ilə yaşadığından və ölkədəki vəziyyəti Öyrənərkən nəyə diqqət yetirməyin vacibliyindən xəbərdar olması mühümdür. Diplomatik heyətin belə müşavirələri keçirərkən səfirliyin rəhbərliyi müvafiq işçiyə operativ olaraq göstərir ki, onlar ilkin hansı məsələ ilə məşğul olsunlar, bu və ya digər xadimlə yaxın görüşlərdə həmin məsələləri daha ətraflı aydınlaşdırsınlar. Mətbuatın təhlilindən başqa səfirlikdə diplomatik heyətin digər müşavirələri də keçirilir, bu müşavirələrdə çox vaxt praktik səciyyəli məsələlər ortaya çıxır. Məsələn, qəzetdə gedən müxtəlif məlumatla əlaqədar səfirliyə telefonla zəng vurub bu və ya digər məsələyə münasibətlərini soruşurlar. Bəzən qəzetlərdə bilavasitə səfirliyə aid qeydlər və məqalələr olur. Çox vaxt bu qeyd və
Yüklə 3,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|