Hollandiya! Səciyyəvi Holland memarlığı

| İnsanlar və cəmiyyət

  | 

Bütün problemlərinizi unudana və ritmlər ruhunuzu tam çulğalayana qədər 

musiqiyə qərq olun.

 Burada sizin köməyinizə Armin van Buuren çatacaq. Belə 

ki, bunu onun kimi bacaran yoxdur. Artıq dörd ildir ki, Britaniyanın “DJ Mag” 

jurnalının oxucuları onu dünyanın ən yaxşı disk-jokeyi (DJ) seçirlər. Armin 

bütün dünyada bu cür müvəffəqiyyət qazanmış ilk disk-jokeydir.

Ülyahəzrət Kraliçanın doğum günü, futbol yarışları, 

konki sürmə - bütün bunlar 

hollandiyalıların təpədən-dırnağa narıncı rəngə bürünmələri üçün əla fürsətdir. 

Narıncı pariklər, eynəklər, papaqlar... bu zaman nə qədər qeyri-adi görünsən, 

bir o qədər yaxşıdır. Milli rəng olan narıncı rəng 16-cı əsrdə İspanlara qarşı 

qiyam qaldırmış və millətin atası sayılan “William of Orange” (Oranjist Vilhelm) 

ilə bağlıdır. 

Yenidən istismara verilmiş A2 saylı Amsterdam avtomagistralında təcrübəli 

sürücünün ürəyi həyəcandan bir az tez-tez döyünməyə başlayır.

 Üç zolaqdan altı 

zolağa genişləndirilmiş bu avtomagistralda nəqliyyat tıxaclarının sayı xeyli 

azalmışdır. Lakin qəribə də olsa bir həqiqətdir ki, yol açıldığı gündən etibarən sürət 

həddinin pozulması ilə bağlı cərimələrin də sayı xeyli çoxalmışdır.   

Sizcə konki ilə təbii buz üzərində bir gündə 200 kilometr məsafəni qət etmək 

ağılsızlıqdırmı? 

Bəlkə də, elədir, lakin qış kifayət qədər sərt olarsa, Friesland 

əyaləti Elfstedentocht - on bir Friesland şəhəri arasında marafon yarışları təşkil 

edir. Bu, milli bir tədbirdir və 1997-ci ildən bəri keçirilməsə də, hər qış 

hollandiyalılar dərin maraqla hava proqnozunu izləyir və həmin il buzun kifayət 

qədər qalın olub olmayacağını bilmək istəyirlər.

Ocaq başında 

mahnı   

Hər il dekabr ayının 5-də 

axşam vaxtı Niderlandın 

küçələri demək olar ki, 

tam boşalır. Uşaqdan 

tutmuş böyüyə kimi hamı 

evdə oturaraq öz sədaqətli 

köməkçisi Zwarte Pieten 

(Qara Peter) ilə damdan-dama 

səyahət edən ağ atlı Müqəddəs 

Nikolayın (St Nicholas) 

gəlməyini gözləyirlər. Dekabr 

ayının 5-i ərəfəsində isə 

uşaqlar öz ayaqqabılarını ocaq 

başının (qeyd: burada kamin) 

qarşısına qoyur və xüsusi 

mahnı oxuyurlar ki, Müqəddəs 

Nikolay onların ayaqqabılarına 

hədiyyə və pepernoten (kiçik 

ədviyyatlı peçenyelər) qoysun. 

Klederdracht

Vroeger zag je meteen uit welk 

dorp iemand kwam. Elk dorp 

had namelijk z’n eigen kleding. 

Tegenwoordig wordt deze 

klederdracht bijna niet meer 

gedragen. Toch zijn er nog 

steeds bewoners van dorpen 

als Volendam, Staphorst of 

Arnemuiden die zich dagelijks 

in klederdracht hullen om zo de 

traditie te behouden. 

9

8

“Noğuldu oğul balam, 

qızıldı qız balam”  

Hollandiyalılar yeni uşağın dünyaya göz açmasını bayram 

etmək üçün üstünə cirə səpilmiş xırtıltılı krekerlər (“beschuit 

met muisjes”) hazırlayırlar. Çəhrayı cirə qız, mavi cirə isə oğlan 

uşağı üçündür. Bu, xalis holland adət-ənənəsidir. Səpilən cirələr 

muisjes, yaxud “kiçik siçanlar” adlanır. Tarixçilər bu adın mənşəyi 

xüsusunda fikir ayrılığına düşüblər. Belə ki, bəzi tarixçilərin 

fikrincə, şəkərlə örtülmüş cirənin kiçik quyruqlu forması onun bu 

cür adlandırılmasının əsas səbəbidir. Digərləri isə inanırlar ki, bu 

ad siçanların tez-tez balalaması ilə bağlıdır.  

Uşaqlarla dolu olan velosiped 

arabaları

Niderland şəhərlərinin velosiped yolları simurq quşu kimi küldən 

yaranan fenomenlə - araba qoşqulu velosipedlərlə doludur. Öz 

valideyn borcuna ciddi yanaşan insanlar bu yolla öz uşaqlarını 

evdən məktəbə, idman klubuna və yenidən evə daşıyırlar. Yağışlı 

havada bəzi arabalar mobil inkubator kimi şəffaf örtük çəkilmiş 

bağlı vaqona çevrilir. Bu velosipedlər təkcə uşaqları daşımaq 

üçün istifadə olunmur, belə ki, tədarük olunmuş azuqələrin, ev 

heyvanlarının və idman çantalarının da məhz bu üsulla daşınmasına 

rast gəlmək olar.

Kiloqramlarla biyan 

 

Niderland Avropa Birliyində biyanın (hollandiya dilində “drop”) 

ən böyük istehsalçısıdır. Biz hərəmiz orta hesabla ildə iki 

kiloqram biyan yeyirik. “Drop” sözünün haradan yarandığı isə 

müəmmalıdır. Alman dilində biyan “Lakritz”, italyan dilində 

“liquirizia”, fransız dilində isə “ réglisse” adlanır. Lakin bu 

ölkələrin istehsal etdikləri biyanın dadı bizim biyanın dadından 

fərqlənir. Qəribədir ki, biz “drop”un tərkibini tam bilmirik, çünki 

əslində bütün şirniyyata bu adla istinad etmək olar. 

İlk qadın tibb tələbəsi 

olan Aletta Cakobs (Aletta Jacobs) 

1871-ci ildə təhsil almaq üçün 

Leidenə getmişdir. Təhsilini başa 

vurduqdan sonra o, Niderlandın ilk 

qadın həkim-terapevti olmuşdur. 

Cəmiyyətdə öz yerini tutmaq üçün 

mübarizə aparmış Aletta Cakobs 

Niderlandda qadınların bərabərliyi 

naminə ilk addımı atmışdır.  

1871

Hollandiyada sizə 

qəhvə ilə bir yerdə peçenye də 

təklif edəcəklər. Xoşbəxtlikdən, biz 

hollandiyalılar çoxlu qəhvə içirik, 

yəni orta hesabla gündə üç fincan 

və ya ildə təxminən 140 litr.

140 

Photo: Erik Smits

Photo: Ton Borsboom

Photo: Inge Yspeert/ Hollandse Hoogte 

Photo: Taco van der Eb / Hollandse Hoogte 

Photo: Ton Lammerts

Photo: AFAC 

Photo: Gaby Kooijman 

Nog vertalen >

---