I bob. Globallashuvning nazariy va iqtisodiy asoslari
Rivojlangan mamlakatlarda 2017-2022 yillarda ishsizlik
Yüklə 106,55 Kb.
|
| Rivojlangan mamlakatlarda 2017-2022 yillarda ishsizlik
darajasi va 2022 yil istiqbol ko’rsatkichlari 24 24 Худойбердиев З.Я., G’афуров У.В., Тухлиев Б.К., Хомитов К.З. Жаhон молиявий-иqтисодий инqирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари. Ўqув qўлланма(Элекрон маъруза матни), Тошкент-2021 4,6 3,8 5,5 7,0 5,6 4,1 5,7 7,4 7,2 4,4 6,4 8,2 0 2 4 6 8 10 АҚШ Япония Буюк Британия Германия фо из 2007 йил 2008 йил 2009 йил 29
ishsizlik keyingi 3 yil mobaynida o’sib borishi kuzatilmoqda. 2022 yilda AQShda ishsizlik darajasi 7,2%, Yaponiyada 4,4%, Buyuk Britaniyada 6,4%, Germaniyada 8,2% ga o’sishi kutilmoqda. Bu o’z-o’zidan ijtimoiy transfertlarning ko’payishi hisobiga davlat xarajatlarining o’sishiga olib keladi. Shunga ko’ra, hukumatlar darajasida inqirozdan chiqish bo’yicha davlat dasturlarini ishlab chiqishda bandlik masalalarini, talabni rag’batlantirish orqali ishlab chiqarish ko’lamini kengaytirishga qaratilgan keskin choralarni ko’rish masalasini ko’ndalang qilib qo’ymoqda. AQSh Federal Zaxira Xizmatining sobiq raisi Alan Grinspen boshchiligida AQSh Federal Zaxira tizimi tomonidan olib borilgan norastional pul-kredit siyosati hamda qayta moliyalashtirish stavkasini surunkali ravishda past darajada ushlab turilishi natijasida banklar tomonidan kredit berish ko’lami keskin o’sdi. Federal zaxira tizimining ekspansion pul-kredit siyosati tijorat banklariga taqdim etadigan kreditlari bo’yicha foiz stavkalarini 1,25% gacha pasaytirilishida namoyon bo’lgan edi. Alan Grinspenning ipoteka bozorlariga e’tiborsizligi, ipoteka kreditlari berish talablarining haddan ziyod erkinlashtirilishi natijasida bozorda ko’chmas mulklarga talab ortdi va uy-joy bozorida narxlarning qisqa muddat ichida keskin o’sishi kuzatildi. Iqtisodchi olim N.Jumaevning fikriga ko’ra, Moody’s, Standard & Poors va Fitch kabi reyting agentliklarini riskli ipotekaga asoslangan qimmatli qog’ozlarga AAA reytingini berganligi bilan inqirozga o’z hissasini qo’shganlikda ayblanmoqdalar 25 . Mazkur reyting agentliklari tomonidan ipoteka bozorlaridagi qimmatli qog’ozlar bo’yicha berilgan xulosalariga asoslanib faoliyat yuritayotgan tijorat banklari va barcha ipoteka kreditlarining 70% ni taqdim etuvchi davlat ipoteka agentliklari (Freddie Mac (the Federal Home Loan Mortgage Corporation) va Fannie Mae (the Federal National 25 Жумаев Н.Х. Жаhон молиявий инqирози: моhияти, сабаблари ва унинг Ўзбекистонга таъсири, 20- бет, ТДИУ. - Т, 2022. 30
pirovardida, ular to’liq davlat nazoratiga o’tdi. Yuqoridagi holatlar moliya-bank tizimida jiddiy nuqsonlar mavjudligini, shunga ko’ra, ushbu tizimni tubdan isloh qilish orqali yangi, sog’lom moliyaviy tizimni shakllantirish zarurligini tasdiqlamoqda. Global moliyaviy bozorning asosiy tarkibi va jahonning asosiy moliyaviy markazlari hisoblangan yirik fond bozorlarini o’z ichiga oluvchi mamlakatlar iqtisodiyotiga jiddiy ta’sir ko’rsatdi. Xususan, rivojlangan mamlakatlar YaIMning o’sish sur’atlari keyingi yillarda ahamiyatli darajada pasayib ketdi (3-rasm). Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, jahonning rivojlangan mamlakatlaridagi iqtisodiy o’sish sur’atlarida keskin o’zgarish sodir bo’lgan. Inqirozdan jiddiy aziyat chekayotgan Buyuk Britaniya va Germaniyada 2022 yilda yalpi ichki mahsulotni ishlab chiqarishida 2021 yilga nisbatan 0,1% va 0,2% ga pasayish kutilmoqda. 3-diagramma Yüklə 106,55 Kb. Dostları ilə paylaş:
|