I-bob. Xotira rivojlanish xususiyatlari 1 Xotira hodisasi

II-BOB. MAKTAB YO'LGA BOLALARDA XOTIRANI RIVOJLANTIRISH YO'LLARI

2.1 Oddiy eshitish qobiliyatiga ega maktabgacha yoshdagi bolalarda xotirani rivojlantirish yo'llari

Bolani maktabga tayyorlash uchun ixtiyoriy xotirani rivojlantirish juda muhimdir. Agar bola o'qituvchining talablaridan qat'i nazar, maktab o'quv dasturida ilgari surilgan vazifalar bilan faqat o'zini bevosita qiziqtiradigan narsalarni yodlab olsa, hech qanday ta'lim faoliyati mumkin bo'lmaydi.

Xotiraning keyingi rivojlanishi allaqachon maktab yoshida sodir bo'ladi. Tizimli o'qitish ta'sirida maktabgacha yoshda endigina shakllana boshlagan ixtiyoriy xotira maktab o'quvchisida rivojlanishning yuqori darajalariga etadi.
Shu bilan birga, mantiqiy yodlash texnikasi takomillashtirilmoqda. Ilmiy bilimlarning asoslarini o'zlashtirgan holda, katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolalar yodlash va eslash jarayonlarida endi ob'ektlarning tashqi xususiyatlariga emas, balki eslab qolingan materialning ichki mazmunini tavsiflovchi muhimroq xususiyatlarga tayanadilar.
L.A. Vengerning ta'kidlashicha, o'zboshimchalik bilan yodlash harakatlarining o'zlashtirilishi faqat maxsus tayyorgarlik sharoitida sodir bo'ladi. Katta maktabgacha yoshdagi bolalarda majoziy xotira asosiy xotira turi bo'lib qolayotganligi sababli, bu yoshda rasmlar semantik yodlashda foydalanish uchun eng mos materialdir. Bir tadqiqotda bolalar so'zlarni eslab qolish uchun rasmlardan foydalanishga o'rgatilgan. Rasmlarda bu so'zlar bilan belgilangan ob'ektlarning tasvirlari yo'q edi. Bolalar so'zlar va rasmlar o'rtasidagi mazmun bo'yicha aloqa o'rnatishni o'rgandilar, so'ngra rasmlarga qarab, so'zlarni eslab qolishdi. Maktabgacha yoshdagi bolalar ular uchun yodlashning yangi usulini o'zlashtira oldilar ⁸.
Kattaroq maktabgacha yoshdagi bolalar rasmlardan foydalangan holda ularsiz so'zlarni 2,5-3 baravar ko'proq eslab qolishlari mumkin. So'zlarni shunchaki tinglagandan ko'ra, bolalar bu so'zlarni eslab qolishlari mumkin, hatto ular bilan bog'langan rasmlar olib tashlangan bo'lsa ham: qiyinchilik tug'ilganda, bolalar rasmni, keyin esa u bilan bog'liq so'zni eslab qolishadi.
Ixtiyoriy va ixtiyoriy yodlash nisbati. Maktabgacha yoshdagi bolalikning oxirigacha beixtiyor yodlash yodlashning asosiy turi bo'lib qoladi. Bolalar kamdan-kam hollarda ixtiyoriy yodlashga va asosan kattalarning iltimosiga binoan murojaat qilishadi.
Qiyosiy muvaffaqiyat, beixtiyor va ixtiyoriy yodlashning mahsuldorligi bolalarning yodlangan material bilan nima qilishiga bog'liq. Ular shunchaki rasmlarga qarashganda, ular eslab qolish vazifasini bajargandan ko'ra yomonroq eslashadi. Ammo ular bir xil rasmlarni guruhlarga bo'lishsa, ularni o'ylab ko'rish va ularning ma'nosini o'rganish (masalan, ular bog', oshxona, bolalar xonasi, hovli uchun zarur bo'lgan narsalarning tasvirlarini alohida qo'yishadi), yodlash ko'proq bo'ladi. eslash niyatidan ko'ra muvaffaqiyatli. Shunday qilib, material ustida faol aqliy mehnat bilan, uni maktabgacha yoshdagi bolalar tomonidan beixtiyor yodlash o'zboshimchalikdan ko'ra samaraliroq bo'ladi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarda "fotografik", eydetik xotira kattalarga qaraganda ancha tez-tez uchraydi. Bunday xotiraga ega bo'lgan bolalar o'zlari idrok etgan yoki tasavvur qilgan hamma narsani eng mayda detallarigacha eslab qolishadi. Kelajakda, maktab yillarida bu qobiliyat ko'pincha yo'qoladi, lekin ba'zi odamlarda u umr bo'yi qoladi.