I c I l d VII-XII əsrlər azərbaycan şERİ

Z ə r tək   itm ək,  gül  kim i  solm aqdan  ə s la   q o rx m u ram , 
D ilsizəm ,  p ə rv a n ə   tə k   çıx m az  bir  əfq a n ım   m ən im .
Ə ld ə  h ə r gül,  h ə r  qızıl  ə q lə   tikandır,  q o y m aram  -  
B ir tikan  seydi  ola  ə q li-sü x ə n d a n ım   m ənim .
“Z ə r ”  sözündə  v a r  iki  h ə rf,  heç  q o v u şm az b ir - b ir ə , 
R azı  ollam m ı  qo v u şsu n   z ə rlə   v icd an ım   m ən im ?
Sam iri  tiy n ətliy əm ,  M u sa  tə b iə t  olm aram ,
B ir buzov  d ım ağ ı  o lsun  m ö cü zə  kanım   m ənim .
H ə s rə tə m  y ay d a   söyüd  yarpağına,  q ə d rim ə   b ax,
O ld u   T uba  şax ə sin d ə n   y ay d a y elp an ım   m ən im .
X u rm a yarpağı  m ə n ə m ,  y e lp azə  e y lə rlə r m ən i,
Ç ü n   sərin  ahım   d o d aq d a  titrə d ə r can ım   m ənim .
O x şaram   m işk ə,  m əni  g ə r  yüz  h asara  salsalar,
Ç u lğ ay ar  dünyanı  öz  ə trilə   reyham m   m enim .
M işk ə  kim üxt  üz  tütüb,  b ir gün  dcdi  rişx ən d   ilə:
“  -   Sən  nə  çirk in sən ,  v arım d ır  rə n g i-ə lv a m m   m ə n im ” .
T ez  cavabm da  dedi  m işk:  “ -   Ey  h ə y asız,  az  danış! 
Ə trim   ilə  old u   d ünya  x o ş  gülüstam m   m ənim .
G ü zg ü   tək   z ah ird ə  p arlaq san ,  içinsə  qapqara, 
K im y ay əm ,  z a h irim d ən   xoşdu  pü n h an ım   m ən im .
K ə b ə y ə m ,  cü m lə   m ə lə k lo r  sə c d ə   e y lə rlə r  m ə n ə ,
Ç ünki  İsa  tirm ə sin d ə n   old u   xüftam m   m ə n im ” .
M ə sk ə n im   çirk in   d ə  olsa,  x atirim lə  k ö v sərəm ,
C ə n n ə tə   m erac  üçün  v a rd ır h ə r  im k an ım   m ənim .
K ütbeyin  d ü şm ə n   m ağ ara  ax tarır g iz lə n m ə y ə ,
H ə r biri  olm uş,  odur,  q u li-b iy a b a n ım   m ənim .
182
A binüsəm   m ən ,  s ə d ə flə   b atm ışam   d ə ry a lə rə , 
O lm aram   çöp,  ü zd ə  o lsun  k ə flə   cö v lan ım   m ən im .
Əql  m ən d ə,  feyz  m ə n d ə ,  q əlb ü   can   d a m ə n d ə d ir, 
A ləm in  h əq q i  n ə d ir ki,  v e rə   fərm an ım   m ən im ?
Ü lviyəm ,  ru h an iy əm ,  qeybi  d o ğ u ld u m   q üdsdən:
Q oy bunu  in k ar qılsın  x ə sm i-n a d a n ım   m ən im .
Şim im   o lm u şd u r şə riə t,  n ən n im   -   insaf,  d a y ə m  -  əql, 
O ldu  dörd  ü n sü r anam ,  ü lv iy y ət  ə rk an ım   m ən im .
S əbrlə  doldu  tə b iə t  d a y əsin in   d ö şləri  -  
Ki,  təriq ə t  oldu  a lə m d ə   d əb istan ım   m ənim .
H əm   X əlilüllah  tək in   old u   atam   n ə c c a r Ə li,
M ə ry əm ə  bacı  olub,  tə rsa   anacam m   m ənim .
G əlm işəm   d ü nyaya  m ə n   böylə  g ö zəl  s a f  çeşm ə d ə n , 
X əlq  olub  ol  çe şm ə d ə n   gövhərli  üm m an ım   m ənim .
F əqr  b ətn in d ə  yetişd im ,  nitq  əli  old u   m am am ,
O ldu  yurdum   elm ü  urfan  yurdu,  Ş irvanım   m ən im .
Fırfıra  fırlatm adım   q ə flə t  ü zündən  b ir  kəro,
Ç ünki  h ə r  an  valideyn  olm uşdu  pasbam m   m ənim .
N or d əv əm   sizdən  n o ğ a la   um m adı  heç  bir zam an 
D olm am ış  x am lar ə lilə   kisəm ,  hom yam m   m ən im .
Q oy  vəbalım   düşsün  hurilo  m ə lə k lə r  boynuna,
B akirə  m ey n ə  qam n d an   dolsa  p ey m an əm   m ən im .
M ey  içərsəm   d ə   rə v a d ır,  çün  d ü n ə n   v erm iş  peşin, 
Z ə h m ə t  h əqqim i  m ə n ə   c ə n n ətli  dehqanım   m ən im .
Sağərim   alsın  dey ə,  to rp ağ a  düşdü  ru h lər,
T a  behişt  içrə  içilsin  qırm ızı  qam m   m ənim .
< J ? ^   183

---

N u rlu   Q u ran la  q ara daşı  g ə rə k  h ə r  d ə m   öpüm ,  -  
T u tsa   da k ö v sə r kim i  dünyanı  eh san ım   m enim .
N itq   gənci  sahibi,  söz  m ülk ü n ü n   x aq an iy əm ,
V ard ır h ə r b ir k ə lm ə d ə   y üz  g ə n c i-x a q a n ım   m ə n im .
B ax ,  əlim  -  C övza,  q ə lə m  -  H ut  old u ,  m ə n a  -   S ü n b ü lə , 
S ü n b ü lə  H u td an   doğar,  C övza -  q ə lə m d a n ım   m ə n im .
Y ed d i  ö lk ə d ə   iki  b ey tim  yazarsa  k im sə ,  bil,
K a fə rə m ,  D a rü l-Q ə m a m ə  -  d a rü l-im a n ım   m ə n im .
B u -L ə h ə b lə rlə   d ö y ü şm ə k d ə n  n ə   q orxum   d ə h rd ə ?  
M u stafan ın  m eh ri  o lm u ş  ə ld ə   q alxanım   m ənim .
Q asim i -  R ə h m ə t,  Ə bülqasim ,  R əsu lü llah d ir,
C am m a,  ə q lim ə   sahib,  şanlı  sultanım   m ənim .
24
HƏBSDƏN  ŞİKAYƏT  VƏ  AZAD  OLMAĞIM  ÜÇÜN 
RUM QEYSƏRİNDƏN  XAHİŞ
T ə rsa lə rin   x ə tti  kim i  tə rsin ə   işlər  fələk ,
B oynum a  b ir z ə n c ir  salıb,  saxlar  m ən i  rahib  tək .
Bu  dey rd ə  sakin  deyil  m ə g ə r  h ə z rə ti  İsa -  
Ki,  D əccalın   işin  işlə r  m in a  rəngli  k əlisa?
Bax  M ə ry ə m in   sapı  kim i  ikiqatdır  b əd ən im ,
İsadakı  iy n ə  kim i  tə k c ə d ir qəlb im   m ənim .
M ö h k əm   ip lə  ə l-q o lu m u   b ağ lam ışlar burada,
N e c ə   İsa  b ir  iy n ə y ə   b ağ lı  qalm ış  orada.
N e c ə   olm uş:  D əccal  kim i  tək g ö z  olan  bir  iy n ə  -  
İm kan  tap ıb   sa n cılm ışd ır  İsanın  sin əsin ə.
( J r ^   184
R ahiblərin  paltarı  tə k ,  g ü ndüzüm   olm uş  qara,
H ər g ecə  m ə n  rahib  kim i  b aşlaram   ah ü -z a ra.
Sur kim i  n ə fə s lə n ə n   ah larım la  h ə r  səh ər,
M avi  dam ın  b acasm d a  y e rlə şə n   xaç  deşilər.
D əryaları  b u x ar e d ə n   ahım a  tuş  g ə lə rə k  -  
İsa üçün  təy ə m m ü m g a h   oldu  dö rd ü n cü   fələk .
M ənə  ülvi  atalarım   o lm ad ılar m ehriban;
O dur ki,  m ə n   saqınıram   İsa  kim i  atadan.
M ən ə  bilik  u ld u zu n u n   n ə   olacaq  faydası?
M ən  z ü lm ə tə m ,  p arlam aq d ır u ld u zu m u n   qaydası.
Ruh  olm uşsa  K ey x o sro v   tə k   İran,  T u ran   h akim i,
N iyə  z ü lm ət  b ir q u y u d a  q alm ışd ır  B ijən   kim i?
O   dördüncü  g ö y d ə  İsa  g ü n əşlə  h əm x an asa,
Bundan  n e   h əzz  ala  b ilə r  İsa  quşu -  yarasa?
N iyə  İsa  öz  q u şu n u n   ö zü  təbibi  o lm u r -  
Ki,  o  quşun  k o r g ö z ü n e   özü  b ağ ışlasın   nur?
T əbim in  bu  k ö rp ə lə ri  b irə r  İsaya  oxşar,
A nasının  paklığını  h ə r  biri  etm iş  ixtar.
M əryəm   xurm a  a ğ acilə  g ö stərm işsə  m öcüzü,
M ən  təb im in   p ak lığ ın a  şahid  g ə tirrə m   sözü.
Beş  yüz  ildir  d o ğ u lm am ış  m enim   kim i  se n ətk ar,
Y alan  yo x d u r  bu  sö zü m d ə,  m ən im   m in  şahidim   var.
Y aralanm ış  könlüm   o x şa r barlı  arı  şanına,
V erdiyim   bal  b u lan m ışd ır ü rəy im in   qanına.
A h  odum la  alışaraq  y a n an   bu  yağlı  dilim , -  
T ərsam ıyam   m ə g ə r?   -   D önüb  o lm u ş  m ən im   q əndilim ?
185

---