İ n f o r m a t I k a
Yüklə 3,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İ N F O R M A T İ K A
- FƏRDİ KOMPÜTER NƏDİR
- İkinci nəsil
- Üçüncü nəsil
İ N F O R M A T İ K A ____________________________________________________________ 101 say sistemindən də istifadə edilir. 16-lıq say sisteminin kompüterdə istifadə edilməsi, onun 2 -lik say sistemi ilə sadə əlaqəsinin olmasıdır: bir onaltılıq rəqəm dörd ikilik dərəcəyə uyğundur. 8 -lik say sistemində isə ədədlərin göstərilməsi üçün dörd ədəd “0” və ya “1”-dən deyil, üç ədəd “0” və ya “1”-dən istifadə edilir. Bu isə fərdi kompüterin yaddaşında daha çox informasiya saxlamağa imkan yaradır. Onaltılıq say sistemində 0-dan 9-a qədər olan rəqəmlərdən başqa əlifbanın baş hərflərindən (A - ona, B - on birə, C - on ikiyə, D - on üçə, E - on dördə və F - on beşə uyğundur) də istifadə edilir. Beləliklə, fərdi kompüter ona daxil olan informasiyanı müəyyən çevrilmələr apardıqdan sonra istifadəçiyə onun üçün əlverişli olan şəkildə təqdim edən qurğudur.
Fərdi kompüterlərin yaranma tarixi 1974-75-ci illər hesab olunur. 1974-cü ildə iki amerikalı entuziast Stefan Qari Voznyak və Stivan Cobs fərdi kompüter yaratmış və onu “APPLE” adlandırmışlar. Bir ildən sonra isə hazır lövhə və hissələrin toplantısı şəkilində ABŞ-da (bu kompüterlər I nəsil kompüterləri sayılır) “ALTAIR-8800” adı altında fərdi kompüter satışa buraxılır (indi belə kompüterlər istehsal olunmur). Maraqlıdır ki, o dövr üçün aparıcı firmalar olan MITS, IMSAI, PTC və başqaları (bu firmalar fərdi kompüter istehsalında pioner rolunu oynamışlar) texnikanın tərəqqisi və firmalar arasındakı rəqabət nəticəsində ya aparıcı qüvvəsini indiki zamanda itirmiş, ya da tamamilə sıradan çıxmışlar.
: “Əgər ürəyincə olan işlə məşğul olsan, para özü-özünə axıb gələcək”. Stefan Qari Voznyak və Stivan Jobs
İlk istehsal olunan kompüterlər qiymətdə ucuz olmasına baxmayaraq çox da etibarlı qurğular ilə təchiz olunmurdu. Onlar əsasən müəyyən peşə sahibləri üçün nəzərdə tutulur və heç bir proqram təminatına malik deyildilər. Lakin müxtəlif sahələrdə insanın əmək fəaliyyətinin artması, istifadə etdiyi məlumatların sayının gündən-günə sürətlə çoxalması, işlədiyi sahələrdə daxil olan informasiyanın avtomatik təhlilinə təlabatın artması və s. problemlərin həlli fərdi kompüterlərin müxtəlif sahələrə tətbiq edilməsinə və onların kütləvi istehsalına gətirib çıxardı.
İ N F O R M A T İ K A
____________________________________________________________ 102
Stefan Qari Voznyak və Stivan Cobs
“Apple” fərdi kompüterlərinin ilkin variantları
İ N F O R M A T İ K A ____________________________________________________________ 103
Texniki ədəbiyyatlarda fərdi kompüterləri də elektron hesablama maşınları kimi nəsillərə bölürlər. Bu nəsillər haqqında aşağıda məlumat verilir.
kompüterlərin element bazasının elektron lampası olmasına baxmayaraq onların əməli (operativ) yaddaşının maksimal tutumu 104 yuva, maksimal işləmə sürəti isə 104 əməliyyat/saniyə idi. Kompüter üçün proqram maşın dilində tərtib edilirdi. İstifadəçi hesablama maşını ilə əlaqəni perfokart vasitəsilə həyata keçiridi. İkinci nəsil fərdi kompüterlər hazır sistem şəklində keçən əsrin 70-ci illərinin axırlarında istehsal olunmuşdur. Belə fərdi kompüterlər əvvəlkilərə nəzərən azacıq da olsa etibarlı olmaları ilə yanaşı (sadə də olsa) proqram təminatına da malik idilər. Bu nəsil kompüterlərin element bazasını tranzistorlar təşkil edirdi. Onlarda istifadə edilən yaddaş qurğuları isə ferrit nüvələrdə yığılırdı. Belə kompüterlərin operativ yaddaşının maksimal tutumu 105 yuva, maksimal işləmə sürəti isə 106 əməliyyat/saniyəyə bərabər idi.
: 1960-cı illərin əvvəllərində R.Noys kiçik lövhə üzərində yerləşmiş tranzistorların və onların əlaqə xətlərinin birləşməsini əldə edir. Elektron sxemi inteqral sxem və ya çip adlandırmaq qəbul edilir.
Keçən əsrin 80-ci illərinin əvvəllərində fərdi kompüterlərin üçüncü nəsli yaranır. Üçüncü nəsil fərdi kompüterlərin texniki xarakteristikalarının təkmilləşdirilməsi onların işgüzar aləmdə geniş istifadə olunmasına səbəb olur.
İ N F O R M A T İ K A
____________________________________________________________ 104 Artıq bu işlə kompüter sənayesində “ nəhəng ” sayılan IBM, DEC, Hewlett-Packard firmaları ciddi məşğul olur. 1981-ci ildə IBM firması özünün uğurlu sayılan IBM PC modelinin istehsalına başlayır. Həmin vaxtdan başlayaraq fərdi kompüter istehsalı möhkəm əsaslar üzərində istiqamətlənir və özünün fərdi kompüter bazarının yaradılmasına təkan verir. Üçüncü nəsil kompüterlərin əməli yaddaşının maksimal tutumu 106 yuva, maksimal işləmə sürəti isə 107 əməliyyat/saniyədir. Bu tip kompüterlərdə yüksək səviyyəli alqoritmik dillərdn istifadə olunur. Kompüterlərə mətn xarakterli informasiyanı daxil etmək üçün klaviaturadan, informasiyanın vizual formada xaric edilməsindən ötrü isə videoterminaldan istifadə edilir. Kompüter texnologiyasının sonrakı inkişafı böyük inteqral sxemlərin (BİS) istehsalı ilə sıx bağlıdır. İnteqral sxemlərin ölçülərinin kiçildilməsi nəticəsində kompüterlərdə yaddaş tutumunun artması ilə yanaşı işləmə sürətinin də artırılması əldə edilir. Keçən əsrin 80-ci illərinin ortalarında fərdi kompüterlərin kəmiyyət və keyfiyyət göstəricilərinin təkmilləşdirilməsi yeni nəsil fərdi kompüter - super mikroelektron kompüterlərin yaranmasına səbəb olur. Belə fərdi kompüterlərin digərlərindən əsas fərqli cəhəti onlarda 32-mərtəbəli prosessorların (Motorola 68020, Intel 80386, Texac Instruments 32032 və başqaları) istifadə olunması idi. Mikroprossorlardan və BİS-lərdən istifadə edərək düzəldilmiş kompüterləri
aid etmək qəbul olunmuşdur. Belə texnologiyanın kompüterə tətbiqi nəticəsində yaddaşın tutumu maksimum qiymətə - 108 bayta (o dövr nəzərdə tutulur), maksimal işləmə sürəti isə 109 əməliyyat/saniyəyə çatdırılmışdı. Həmin ərəfədə kompüter istehsalı ilə məşğul olan aparıcı firmalar kompüterlərdən səmərəli istifadə etmək məqsədi ilə çoxməsələli proqramlaşdırma dilləri yaradır və kompüterdə ondan geniş istifadə etməyə başlayırlar. Kompüterlərin imkanlarını daha da artırmaq məqsədi ilə onlara yardımçı qurğuların – Maus və multimedia ləvazımatlarının tətbiqi həyata keçirilir. Beləliklə, öndə göstərilən texniki qurğuların kompüterlərə tətbiqi yeni kompüter nəslinin yaranmasına və istehsalına təkan verir. Sonrakı illərdə kompüter istehsalçıları fərdi kompüterlərdə çox böyük inteqral sxemlər üzərində yığılmış prosessorlardan və operativ yaddaş qurğularından istifadə edərək yeni nəsil fərdi kompüterlər – beşinci nəsil fərdi
kompüterlərin istehsalına başlayırlar. Çox vaxt fərdi kompüterlərin nəsillərə bölünməsini onların daxilində istifadə olunan mikroprosessorların dəyişməsi ilə əlaqələndirirlər. Bəzi ədəbiyyatlarda isə müəlliflər belə təsnifatın şərti olduğunu qeyd edirlər. Məsələ ondan ibarətdir ki, 16-mərtəbəli mikroprosessorun məcburi imkanlarından maksimum istifadə edilməsi həmin mikroprosessorun müxtəlif variantlarının yenidən işlənib təkmilləşdirilməsinə səbəb oldu. Məsələn, 20-mərtəbəli ünvan şini olan Intel 80186 tipli mikroprosessorun IBM PC XT markalı fərdi kompüterində istifadə edilməsi, operativ yaddaşın yuxarı həddini 1 Mbayta, 24-mərtəbəli ünvan şini olan 16-mərtəbəli Intel 80286 tipli mikroprosessorun IBM PC AT markalı fərdi Yüklə 3,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|