İbrahim bəYİn səyahətnaməSİ
Yüklə 2,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
61
“Gözüm üstə,” -- dedi. -- “Ancaq buyurun görək Tehrana gəlməkdən məqsədiniz nədir?”
“Elə bir məqsədim yoxdur. Doğrusunu desəm, istəyirəm bu məmləkətin vəzirlərindən bir neçəsi ilə görüşüm, bir para məsələləri onların hüzuruna çatdırım. Ancaq bilmirəm bu bağlı qapının açarı kimdədir. Məqsədimə çatmaq üçün hansı vasitəyə əl atmalı olduğumu da bilmirəm.”
“Olmaya ərizədən-zaddan vermək istəyirsən,” -- deyə soruşdu.
“Yox,” -- dedim. -- “Onların özünü görüb bir para deyilməli mətləbləri onlara şəxsən söyləmək istəyirəm.”
“Doğrusu, elə bir vasitəni mən də bilmirəm. Əgər müəyyən bir iş üçün vasitəçilik və ya xahiş lazım olsa idi düzəldə bilərdim. Amma sənin qolundan tutub vəzirlərlə diz-dizə oturda bilən bir adam tanıyıram.”
“Vasitəçi və ya xahiş üçün münasib bildiyin adam kimdir, adı nədir?”
“Sənin onun ad-sanı ilə işin olmasın. Mənimlə çox yaxın dostluğu var. Bütün vəzirlər və dövlət adamları onun xatirini istəyirlər. Məmləkətin həməkarəsidir. Hal-hazırda Tehranda müəyyən bir iş üçün hər kəsə vasitəçi lazım olsa mənə müraciət edir. Mən də on-on iki tümən alıb vasitəçini tapıram. O da o işi yerbəyer edir. Bu işdən ələ gələn mədaxilin onda birini də mənə verir.”
Bu xəbər məni artıq dərəcədə sevindirdi.
“Dostum, mən sənə ikicə tümən nəqd verərəm,” -- dedim, -- “o adama da hər neçə lazımdır verərəm. Sənin heç nəynən işin olmasın, ancaq onu mənə göstər, vəssəlam.”
“Gözüm üstə,” -- dedi. -- “Amma gərək əvvəlcə ona xəbər verəm. Qəbul edərsə, sabah gedərik yanına. Onu da sənə deyim ki, arxayın ol, qəbul edəcək. Çünki özü yaxşı adamdır, türkdür. Türklərin xatirini də çox istəyir. Zarafatçı, əhli-zövq, təvazökar adamdır. Özünü çəkmək onun məzhəbində küfr hesab olunur.”
62
Əlqərəz, ağa Məşədi Həsən Kirmani getdi. Sabahısı gün gəlib dedi:
“O vasitəçini görüb işləri düzəltmişəm. Bismillah, buyurun gedək yanına.”
Durub getdik. Çoxlu yol gəldikdən sonra qaranlıq bir döngəyə çatdıq. Elə burada məni vahimə basdı. Özümü məzəmmət elədim ki, nə üçün tək gəldim, Yusif əmini özümlə gətirmədim. Allaha təvəkkül deyib, döngəyə daxil oldum. Lap sonunadək getdim. Məşədi Həsən qapını taqqıldatdı. Qapını açdılar. Altmış-yetmiş yaşlarında olan bir qoca kişi gördüm. Başında dövrəsinə bir fitə sərinmiş keçə papağı var idi, saqqalı qırmızı, sifəti qara idi. Fələk başına qəm külü ələmiş, bütün dişləri tökülmüşdü. Ölgün gözləri, sönük baxışları var idi. Paltarı o qədər kirli idi ki, parçasının əvvəlcə nə rəngdə olduğu məlum deyildi. Məşədi Həsən qocadan soruşdu:
“Hacıxan evdədirmi?”
Qoca cavab verdi:
“Bəli, buyurun, sizi gözləyir.”
Otağa çıxan pillələrə ayaq basan kimi arağın qoxusundan az qaldı beynim partlasın. Evin dəhlizinə heç deyəsən nuh əyyamından süpürgə dəyməmişdi. Zibilliyə oxşayırdı. Otağın qapısına gəlib çatdıq. Qoca pərdəni qaldırdı: kimi görsəm yaxşıdır?--Gördüm məşhur molla Hacı Məmmədəli yuxarı başda ağır-ağır özünü çəkib əyləşibdir. O da, mən də bir-birimizi görcək heyran qaldıq. İkimiz də bir-birimizi tanıdıq. Heyrətim o dərəcədə şiddətli idi ki, salamı da unutdum. Dedim:
"Gədə, molla, sən hara, bura hara, ləvəndxan olmusan?!"
Onu da böht aparmışdı. Lakin zirəkliyindən tez özünü ələ alıb, ucadan dedi:
“Bah, İbrahim bəy, xoş gəlmisiniz, səfa gətirmisiniz, buyurun, buyurun.”
63
Yerindən dik qalxıb mənə tərəf əl uzatdı. Görüşdük, qucaqlaşıb öpüşdük, ancaq mən türkcə danışdıqca o özünü farslığa vururdu. Mən onu şeytan atından salmaq istəyirdim, o düşmək istəmirdi. Nəhayət, saqqal tutub mənə işarə ilə bildirdi ki, mən ölüm, məni zay eləmə, ovcumu açma.
Gördüm Məşədi Həsəndən utanır, onun yanında qədir-qiymətdən düşmək istəmir. Mən də sözümü dəyişdim. "Ərz eləyirəm", "buyurursunuz", "mübarək başınıza and olsun", "cənabınız buyurun" deməyə başladım. Mollanın nəfəsi açıldı, bir qədər rahatlaşdı, təzədən özünü tutdu, kef-əhval soruşdu, Misirdən xəbər aldı:
“Misrin hakimi konsulla necə rəftar edir? Şübhəsiz ki, İstambulda səfiri gördünüz, necədir? Tiflisdə hakim yenə qraf Şeremetyevdirmi? Çox yaxın dostuq. Osmanlı konsulu Xəlil əfəndi yenə də ordadırmı? Çox nəcib, alicənab adamdır. İranlıların ticarəti oralarda nə vəziyyətdədir?...”
Bütün bu suallara ədəblə cavab verdim. Hər nə deyirdisə təsdiq eləyib deyirdim: "Bəli, cənab Hacıxan, mübarək başınıza and olsun, belədir ki, var". Bu minvalla yarım saata yaxın söhbət elədik. İzin alıb getmək istədim. Ədəblə baş əyib yola düşdüm. Otaqdan çıxandan sonra məni səslədi. Mən qayıtdım. Məşədi Həsən dayanıb məni gözlədi. Hacıxan ağzını qulağıma tutub dedi:
“Sabah gecə gəlin bura, xudmani oturub məhrəmanə söhbət elərik, razu-niyaz, dərdi-dil edərik. Şamı da bir yerdə yeyərik.”
“Gözüm üstə, icazə versəniz Yusif əmini də gətirərəm.”
“Daha gözəl, onu da gətir,” -- dedi.
Bu dəfə: -- “allah amanında,” -- deyib çıxdım.
Bazaradək gəldik. Mən Məşədi Həsənə dedim:
“Siz buyurun təşrif aparın. Sabah da zəhmət çəkməyin. Biz hamama-zada gedəcəyik.” Yüklə 2,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|