Sual 1. İcra hakimiyyətinin realizəsinin inzibati-hüquqi
formalarının anlayışı
Hakimiyyətlərin bölgüsü vahid
dövlət hakimiyyətinin hər
budağının
yalnız
funksional səlahiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsini nəzərdə tutmur, o, həm də
onların təcrübi fəaliyyətlərinə təsir göstərən müəyyən mexanizmlərlə təchizatını
müəyyənləşdirir.
Dövlət hakimiyyəti müxtəlif ictimai münasibətlərdə fəaliyyət göstərməli, özünü
müvafiq surətdə biruzə verməlidir. Bu da onun hakimiyyət budaqlarına
dinamik
xarakter verən realizə (həyata keçirən) mexanizminin lazım olduğunu göstərir.
Dövlət hakimiyyəti öz-özünə həyata keçirilmir. O, daim onun məzmun və
istiqamətlərini özündə əks etdirən, onun subyektləri tərəfindən (müvafiq dövlət
orqanları tərəfindən) həyata keçirilən müxtəlif növ konkret hərəkətlərdə ifadə
olunur
. Bu şərti bütövlükdə icra hakimiyyətinə, daha dəqiq desək, onu gündəlik və
müxtəlif formalarda həyata keçirən icra hakimiyyəti orqanlarının fəaliyyətinə tətbiq
etmək olar.
Göstərilənlər spesifik elmi-praktiki kateqoriya olan –
dövlət idarəetmə
fəaliyyətinin formalarını (idarəetmə formaları) müəyyən etməyə imkan yaradır.
Qüvvədə olan qanunvericiliyə əsasən, göstərilən kateqoriya icra hakimiyyətinin
realizəsinin formaları kimi qiymətləndirilə bilər.
Bəs, icra hakimiyyətinin realizəsinin formaları dedikdə, nə başa düşülür?
Ümumi
elmi şərhə görə,
forma
belə planlı digər kateqoriya ilə, daha dəqiq
desək isə,
məzmun
la üzvi surətdə bağlıdır.
Belə aspektdə
forma
dedikdə,
məzmun
un ifadəsinin müxtəlif variantları başa düşülür. İcra hakimiyyətinə aid
edildikdə isə, forma – onun dövləti-hüquqi məzmununun, yəni onun vahid dövlət
hakimiyyətinin spesifik budağını xarakterizə edən bütün keyfiyyətlərinin, ilk
növbədə, hüquqi keyfiyyətlərinin ifadə olunma vasitəsidir. Bu, metodoloji planda
düzgün, lakin müəyyən dərəcədə ümumi bir mühakimədir. İş ondadır ki, icra
hakimiyyətinin məzmunu onun qarşısına qoyulmuş vəzifələrdə, onun subyektlərinin
funksiyalarında və səlahiyyətlərində, onun subyektləri
tərəfindən fəaliyyətlərində
istifadə etdikləri metodlarda açıqlanır. Bütün bunlar icra hakimiyyəti sisteminin nə
üçün təşkil edilməsi, bu sistemin və onun ayrı-ayrı təbəqələrinin idarəçilik
funksiyalarının yerinə yetirilməsi və
idarəçilik vəzifələrinin həlli, yəni dövlət-
idarəçilik fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün praktiki olaraq nə etmələri barədə
təsəvvür yaradır.
Bu zaman bu və ya digər icra hakimiyyəti orqanının təşkilati-hüquqi statusundan
asılı olmayaraq, icra hakimiyyəti subyektlərinin əsas fəaliyyət istiqamətlərinə xas
olan hərəkətlər nəzərdə tutulur. Bununla da, dövlət
idarəetmə fəaliyyətinin
məzmununun daha dəqiq mənimsənilməsi mümkün olur. Lakin yalnız bunun təsdiqi
ilə kifayətlənmək olmaz. Ona görə ki, aşağıdakı əhəmiyyətli bir hal da diqqəti cəlb
etməyə bilməz.
Hər bir icra hakimiyyəti orqanı və ya onun vəzifəli şəxsi ona verilmiş
səlahiyyətlər çərçivəsində bu və ya digər konkret hallarda müxtəlif formada fəaliyyət
göstərmək hüququna malikdir. Belə imkanın reallığa çevrilməsi mütləq qaydada
onlar tərəfindən müəyyən aktiv hərəkətlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur
(məsələn, qərarın qəbul edilməsi, vətəndaşın şikayətinə baxılması və həll edilməsi
Dostları ilə paylaş: