İLÂHÎ Nİzam ve kâİnat
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 32 tan, hangi kademeden geçerse geçsin, her tesir muhakkak surette bir icabı taşımaktadır. Bu icap da tesirlerin eriştikleri kademede- ki maddelerin veya varlıkların tâbi oldukları ruhların tekâmül ihtiyaçlarını tazammun eder. Şu hâlde kâinatın hiçbir zerresi bu tesirlerden azade değildir. Tekrar ediyoruz: Mahiyetini, sebep ve neticelerini, madde kâinatımızın kat'î ve tabiî imkânsızlığı yüzünden, aslâ takdir edemeyeceğimiz ve bilemeyeceğimiz ruhların ihtiyaçları ve bu ihtiyaçların kâinatımıza düşen bir payı olarak kabul ettiğimiz tekâmülleri; yüksek prensiplerin icapları gereğince kâinattaki tatbikatlarla temin edilir. Bu gayenin yerine getirilmesi için, aslî prensipten gelen icaplar kâinatın üst kademesini işgal eden üni- te'ye yayılırlar. Ve orada bu tesirler bir vahdet teşkil ederler. Böy- lece, ünite ile birleşmiş olan bu icaplar; tesirler hâlinde ünite'den süzülüp her varlığın ihtiyacına uygun olarak kâinat içindeki topluluklara, fertlere, maddelere ve varlıklara, en küçük zerre- lere kadar bütün madde cüzülerine dağılırlar ve onlarda çeşitli transformasyonlar, deformasyonlar ve formasyonlar meydana getirirler. İşte bu tesirler mekanizmasıyla kâinatın yürüyüşü ve akışı sağlanır. Varlıkların ruhlarla, birbirleriyle ve maddelerle olan münasebetleri kurulur ve böylece kâinattaki inkişaf muay- yen hedefine doğru yürür gider. * * * İleride, üzerinde tekrar duracağımız -biraz evvel ismi geçen- varlık mefhumundan burada da bahsetmemiz lâzım geliyor. Varlık; aslî prensibin icaplarını taşıyan ve ruhlarla alâkalı bulu- nan tesirlerin; herhangi bir ruhun, kâinat sonuna kadar kendi- sine hizmet etmesi için, muayyen inkişaf kademesindeki mad- deler arasından toplayarak sentezleştirdiği bir madde ünitesi, daha doğrusu bir tesirler mudilesidir. Şu hâlde her varlık, mu- ayyen bir ruhun kâinat sonuna kadar hizmetine tahsis edilmiş bir tekâmül vâsıtasıdır. Bu öyle bir varlıktır ki ruhun kâinat üstü plânında cereyan eden davranışlarının bütün icaplarını kâinatta madde olarak ifade eder. Ve bu ifadeler de bir aynadan akseder BEDRİ RUHSELMAN 33 gibi ruha aksettirilir. Şu hâlde varlık; hizmetinde bulunduğu bir ruhun kâinattaki sembolüdür. İşte herhangi bir ruhun hizmetin- de bulunan varlık o ruhun bütün davranışlarını, kıpırdanışlarını ve ihtiyaçlarını tam olarak ifade ettiğinden biz ona ruhun kendisi imiş gibi de bakabiliriz. Zira o varlıkta görünen her tezahür, ru- hun davranışlarının -kullandığı madde imkânlarının müsaadesi nisbetinde- kâinata aksetmiş bir ifadesinden, temsilî bir görünü- şünden başka bir şey değildir. Ve ruh ortadan kalkınca ona ait bütün ifadeler ve tezahürler silinecek ve varlık o anda dağılacak- tır. * * * Varlığın kâinatta iki cepheli fonksiyonu vardır: Bunlardan bi- risi, onun ruh karşısında sadece bir laboratuvar vâsıtası oluşu, diğeri de maddeler ortasında ruhun bir timsali mevkiinde bu- lunuşudur. İşte bu iki fonksiyonunun neticesi olarak varlığın da ayrıca bir tatbikat sahasına ihtiyacı vardır. Binaenaleyh ruhun kendisinden beklediği reaksiyonları lâyıkı veçhi ile ona aksetti- rebilmesi için, o reaksiyonların lüzumlu elemanlarını muhitin- den toplaması, yâni etrafındaki varlıklardan ve maddelerden temin etmesi lâzımdır. Bu hususta ileride daha geniş bilgiler ve- rilecektir. * * * Şimdi, burada insanların aklına gelebilecek bir problemi çöz- mek icap ediyor. Varlık mademki bütün efal ve harekâtı ile, bü- tün duygu ve düşünceleriyle madde kombinezonlarından iba- rettir, o hâlde kendisi ile doğrudan doğruya hiçbir münasebeti olmayan bir ruha hizmet etmekle ne kazanıyor, yâni bir varlı- ğın hizmet ettiği ruhun -ne tarzda ve mahiyette olduğunu dahi bilmediği- tekâmülü için bu kadar çalışması, didinmesi, acı ve tatlı tecrübeler geçirmesi kendisine ne temin edecektir? Ve eğer o, hizmet ettiği ruhun tekâmülüyle paralel olarak bu kadar ileri inkişaf safhalarını ikmal ettikten sonra, günün birinde o ruhun kâinattan ayrılıvermesiyle tekrar kendi ezelî karanlığına bir sıfır İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 34 olarak dönecekse onun bir kâinat inkişafı boyunca göstermiş ol- duğu faaliyetler bedava mı olacak? İnsan kafasına gelebilen böyle bir düşünce onu bedbin edip teşevvüşlere düşürebilir. Fakat her şeyden evvel madde ve ruh münasebetleri hakkında yukarıda verdiğimiz bilgiler üzerinde biraz derince düşünülürse bu mülahazalara sebep olan hâllerin birer görünüşten ibaret bulunduğu ve hakikatin böyle olmadığı anlaşılır. Bununla beraber düşüncelerde karanlık bir noktanın kalmaması için bu hususu açıklamak lâzım geliyor. Evvelâ amorf bir maddeyi ele alalım. Bunda hiçbir hareket, hiçbir şekil yoktur. Fakat bu amorf madde, varlık hâline girdiği zaman, onda en ba- sitinden itibaren bütün varlığa ait hususiyetlerle birlikte gittikçe yükselen sevgiler, sempatiler, antipatiler, merhametler, vicdan faaliyetleri, düşünceler, muhakemeler gibi bir sürü meleke ve durumlar meydana gelir. Şimdi, insanların zihinlerini bir hayli zorlayabilecek olan amorf madde ile bu tezahürlerin münasebet- lerini izah edelim. Filhakika insanların manevî değerler izafe ettikleri ve madde üstü saydıkları bütün beşerî hareket tarzları, hâlleri, duygu ve düşünüşleri, inanışları; seyyaliyeti artan madde fonksiyonundan başka bir şey değildir. Ancak, şimdiye kadar insanların bu haki- kati bu kadar açıklığı ile görememeleri icap ediyordu. Tâ ki onlar bu realiteler içinde geçirilmesi zarurî olan imtihan ve tecrübele- rini selâmetle yapabilsinler. Fakat bugün artık hakikatler olduğu gibi izah edilmektedir. Zira insanlar bu hakikatleri bütün vuzu- hu ile öğrenmek kudretine erişmişlerdir. Bu hususta dünyadan pek çok misal vermek mümkündür. Madde üstü görünen en saf, en hissî ve ideal duygu, düşünce ve fiiller; dünyanın en seyyal maddî imkânlarının tezahürlerinden başka bir şey değildir. İn- sanların sevgiye müteallik hissî hareketler diye ifadelendirdik- leri birçok fiiller yüksek bir sempatizasyon imkânının, yüksek bir madde seyyaliyetinin, yüksek bir madde karşılaşması, te- sirleşmesi ve şümullenmesi kudretinin ifadesidir. Keza, bütün antipatiler, sempatiler, kin, gaddarlık, hodkâmlık, diğerkâmlık, fedakârlık, haz, sevinç, ıstırap velhâsıl subjektif denilen bütün his ve fikre müteallik kıymetler: imajinasyonlar, düşünceler, ide- Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|