İLÂHÎ Nİzam ve kâİnat
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 298 edecek ve o gezegenin dünyadakinden çok basit ve iptidaî olan varlıkları ancak o büyük sarsıntılar sayesinde inkişaf hızlarını arttırabileceklerdir. Saniyen, bu gezegen güneş sistemine gelin- ceye kadar karşılaşacağı diğer bir sürü sistemin, çeşitli dereceler- de muvazenelerinin bozulmasına sebep olacak, onların durum- larını da allak bullak edecek ve bu suretle diğer birçok kürenin inkişafına imkânlar hazırlamış bulunacaktır. Nihayet şimdi izah edeceğimiz yoldan onun manyetik alanı güneş sistemimize tesir edecek ve bu sistemin en mütekâmil küresi olan dünyamız, bu tesirin en şiddetli neticelerine mâruz kalacaktır. Şimdi, bu neti- celerin zuhuruna sebep olan tesirlerin işleyiş mekanizmalarının izahına başlıyoruz. * * * Dünya, güneş etrafındaki yörüngesi üzerinde amut bir eksen etrafında dönmez. Bu eksen, amut duruma nazaran 23° 27´ eğri bir istikamette bulunur ve bu istikamet etrafında dönerek gün- lük devrelerini ikmal eder. Bu şartlar altında dönen dünyanın muayyen yerlerinde, meselâ kutuplarında yerleşmiş devamlı buz mıntıkaları ve kutuplar arasında teessüs etmiş bir ekvator iklimi mevcuttur. Dünyanın bu eğriliği istikametinde farz edilen eksenin alt ve üst uçları, güney ve kuzey kutuplarını teşkil eder. Yâni bu kutupların bulunduğu noktalar dünyanın, etrafında döndüğü ekseninin iki ucuna tevafuk eder. Dünya, ekseni üze- rinde dönerken yaptığı hareketler bu noktada sıfırdır. Bu da ev- velce bahsettiğimiz düalite prensibine göre, dünya cüzülerinin teşkil ettiği zıt karakterdeki manyetik alan kıymetlerinin, değer farklanmaları neticesinde meydana gelen sayısız muvazene bo- zukluklarının, dünya bütünü içinde kurdukları umumî muvaze- ne durumunun bir neticesidir. Bugün, asırlardan beri bu muva- zene -az çok belirsiz inhiraflar kaydetmiş olmakla beraber- sabit bir hâlde bulunmaktadır. Bu durumun neticesinde de bugünkü coğrafî iklimler, mevsimler ve gece, gündüz durumları meydana gelmiştir. BEDRİ RUHSELMAN 299 Şimdi, güneş manzumesine yaklaşmakta olan gezegeni takip edelim. Bu gezegen bugün, güneş sisteminden henüz bir hayli uzaktadır. Binaenaleyh onun manyetik alanı henüz güneş siste- minin manyetik alanı ile direkt olarak temas hâlinde değildir. Fakat dünyadan dört yüz defa büyük olan bu gezegen, yörünge- sinden ayrılıp güneş sistemine doğru yürümeye başladığı andan itibaren, onun endirekt olarak güneş sistemi üzerinde bâzı tesir- leri vukua gelmeye başlamıştır. Yâni bu gezegenin, hâlen temas- ta bulunduğu diğer sistemlerin manyetik alanlarıyla münasebet- te olan güneş sistemimizin manyetik alanı bu yoldan, adı geçen gezegenin tesirlerini almaktadır. Ancak, bu gezegenin henüz hem uzakta olması, hem de tesirinin vâsıtalı yollardan gelmesi yüzünden, güneş sistemindeki neticeleri bugün pek zayıftır. Fakat bu gezegen güneşe mütemadiyen yaklaşmaktadır. Bir an gelecek ki -yâni bundan hemen hemen elli altmış sene sonra- bu gezegenin manyetik alanı, güneş sisteminin manyetik alanı ile direkt olarak temas hâline gelmiş bulunacaktır. Bu durum hâ- sıl olunca, gezegenin çok ağır ve kesif manyetik alanı, güneşin manyetik alanı üzerine kuvvetli bir baskı tesiri yapacaktır. Tek- mil gezegenleriyle bir bütün olan güneş sisteminin aldığı bu ağır tesir, sistemin gezegenleri üzerinde, daha doğrusu onların man- yetik alanları üzerinde çeşitli reaksiyonlar husule getirecektir. Misafir gezegenden gelen tesir çok kaba ve ağırdır dedik. Bi- naenaleyh güneş sisteminin en mütekâmil küresi olan dünyanın, ince ve mudil manyetik alanı ile, bu gezegenin kaba manyetik alanı arasında büyük bir kaynaşmazlık mevcut olduğundan, güneş manzumesine gezegenden gelen tesirin en şiddetli sarsıcı neticeleri ve reaksiyonları dünya küresinde görülecektir. Bu hâ- lin neticesi olarak gezegenin bu kaba manyetik alanının tazyiki altında dünyanın, bugün sabit olan ekseninin 23° 27´lık meyli, 13° daha artacak ve dünyanın ekseni, yörüngesine amut durum- dan 36° derece eğri bulunacaktır. Kutupların ilk kayma hareketi misafir gezegenin güneş sistemine gelecek ilk direkt tesirleriyle başlar. İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 300 Buradaki tazyik mefhumunu kaba mânâda ele almamalıdır. Yâni burada, dışarıdan gelen bir itilişle dünya çarpılıyor veya eğiliyor gibi düşünmemelidir. Bunu izah etmek için evvelâ, ken- di ekseni etrafında dönen bir kürenin hareketlerini ele alalım. Bu küre, kutup dediğimiz iki sabit noktayı birbirine birleştiren ve eksen denilen bir düz hat etrafında döner. Buradaki kutup noktalarının teşekkülü, kürenin bünyesindeki ve manyetik ala- nındaki zıt değerlerin, yâni hareketlerin teşkil ettiği muvazene yekûnlarının neticesidir. Kutuplardaki hareketler sıfırdır. Buna mukabil, hareketlerin en fazla olduğu yer, küre üzerinde iki kut- bun arasındaki mesafenin tam ortasından geçen ekvator dedi- ğimiz kürenin kuşak kısmıdır. İşte hareketin ekvatorda azamî, kutuplarda asgarî süratleri arasındaki nisbet -söylediğimiz gibi- küredeki hareket muvazeneleri yekûnunun neticesi ve tezahü- rüdür. Binaenaleyh küre dahilinde herhangi bir sebepten, bu muvazenelerde bozulma ve değişme hâsıl olursa o zaman sıfır noktaları, diğer tâbirle kutup noktaları yerlerini değiştirebilirler. Yâni eski yerlerine nazaran kutuplar -muvazene değişmesi de- recesinin şiddetine göre- küre üzerinde az veya çok olmak üzere öne, arkaya, sağa, sola doğru kayabilirler. Ve muvazene prensibi mucibince, ekvator da derhal ona göre yerini değiştirir, yeni ku- tuplara göre küre etrafındaki münasip yerini alır. Bu vaziyetin meydana gelmesi demek, kürenin kendi ekseni etrafında döner- ken, eski dönüş istikametinden ayrılıp yeni kutupların arasında teşekkül eden eksen etrafında, evvelkine nazaran değişik bir isti- kamette dönmeye başlaması demektir. İşte dünyada olacak şey de bunun aynıdır. Dışarıdaki geze- genden gelerek, dünyanın manyetik alanına, oradan da bünyesi- ne intikal eden tesirler kürenin dahilî hareketleri üzerine müessir olarak onların ilk muvazenesini bozduktan sonra, bu muvazene değişmeleri, dünyada vukua gelmeye başlayan yeni durumlar, yâni yeni hareketler neticesinde -zincirleme değer farklanması mekanizmasına göre- muvazenenin tam teessüs edeceği hadde kadar devam eder. Bunun neticesi olarak dünyanın evvelce mev- cut olan, mâlum yerindeki kuzey ve güney kutupları yerlerinden oynar. Kutuplar -biraz evvel söylediğimiz gibi- kürenin umumî Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|