İLÂHÎ Nİzam ve kâİnat
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
BEDRİ RUHSELMAN 301 muvazenesinin neticesi olduğundan, bunların yer değiştirmesiy- le kürenin ekvatoru da derhal kutupların yeni durumlarına göre bulunması lâzım gelen yerini küre sathında almak üzere değişir. Demek ki kürenin teşekkül edecek olan yeni kutupları arasında- ki eksen istikameti, eski ekseni istikametine nazaran kutupların değişen yerlerini takiben değişmeye başlayacaktır. Meselâ dünyanın kuzey kutbu, yavaş yavaş Sibirya tarafında güneye doğru kaymaya başlarken, güney kutbu da aynı ölçü da- hilinde ters taraftan Güney Amerika’nın burnunun bulunduğu istikamette kuzeye doğru kaymaya başlayacaktır. Bunun neticesi olarak, ekvator da dünya muhitinde bu iki yeni kutuptan aynı uzaklıktaki mesafede yerini alacaktır, yâni onun da yeri kutup- lara göre değişecektir. Bu takdirde, dünya daima kutuplar ara- sındaki ekseni etrafında döndüğünden ve bu eksen de evvelkine nazaran daha eğrilmiş vaziyette bulunduğundan, dünyanın bu durumu evvelkine nazaran biraz daha yatmış vaziyette bir man- zara arz eder. Hakikatte ise dünya küresi pozisyonunu değiştir- miş değildir. Meselâ eski kutup noktasındaki Franz Josef adası evvelce dünyanın yörüngesine nazaran ne kadar meyilli bir hat üzerinde bulunuyor idi ise gene aynı yerde bulunacaktır. Fakat evvelce kutup noktası orada iken şimdi orada değil, o adaya na- zaran çok aşağılarda bulunacaktır. Keza Taimyr yarımadası da dünyanın yörüngesine nazaran eski yerinden kımıldamamıştır. Ancak, eski kuzey kutbu onun üst taraflarında bulunurken, yeni kuzey kutbu bu yarımadanın alt taraflarına inmiş ve onun altın- da teşekkül etmiş bulunacaktır. Bunun gibi güney yarım kürede de güney kutbu ona göre ayarlanmıştır. Meselâ güney kutbu ev- velce Alexander adasının çok altında bulunurken, bu ada dün- ya yörüngesine nazaran yerini değiştirmemiş bulunduğu hâlde, güney kutbu onun hemen üst tarafına kaymış bulunmaktadır. İşte, dünyanın yeni kutuplarına göre husule gelen yeni ekse- ninin istikameti, eski eksenine nazaran, eski ekvatoruna biraz daha yatık duruma gelmiştir ve yeni ekvator da ona göre değişe- rek, yeni teşekkül eden eksene amut bir satıh üzerine çıkmıştır. İLÂHÎ NİZAM VE KÂİNAT 302 Şu hâlde gezegenden gelen tesirle, dünyanın hareket muva- zeneleri yekûnunun bozulması neticesinde, kuzey kutbu Rusya tarafında güneye doğru kayacak, güney kutbu Güney Ameri- ka’nın burnu istikametinde kuzeye doğru yükselecektir. Bittabî bu duruma göre dünyanın eski eksenine nazaran, yeni teşekkül eden kuzey ve güney kutupları arasındaki ekseninin dünya yö- rüngesine olan eğrilik derecesi, eski ekseninin eğrilik derecesine nisbetle fazlalaşmış bulunacak ve bu fazlalık da 13°lik bir zaviye açığı kıymetinde olacaktır. Bugünkü coğrafî mevkilere göre bu noktaların yerleri şunlardır: Yeni kuzey kutbu, bugünkü kuzey kutup dairesiyle, yüzüncü meridyenin birleştiği nokta üzerine kaymış bulunacaktır. Güney kutbu ise, Güney Amerika’nın bur- nu istikametine doğru yükselecek ve bugünkü güney kutup da- iresiyle, sekseninci meridyenin birleştiği nokta üzerine gelecek- tir. Bittabî o zaman, bütün meridyenlerin ve paralellerin ve bu meyanda ekvatorun yerleri değişecek, bunlar da yeni kutuplara göre dünya sathı üzerindeki yerlerini alacaklardır. * * * Eski eksenin istikameti, dünya yörüngesine amut durumun- dan 23°lik zaviye açığı ile ayrılmıştı. Kutup değişmesi yüzünden bu eksene eklenecek yeni meyil ise 13° olduğuna göre, yeni ekse- nin böylece yavaş yavaş eğilerek en son haddini bulacağı meyil derecesi 23°+13°=36° olacaktır. Dünyanın kendi etrafında dönü- şü, daima ekseni etrafında vâkı olacağından eksenin değişen bu meyillerine göre dünyanın da kendi etrafındaki dönüş istikamet- leri değişecektir. Demek ki dünyanın manyetik alanlarının bozulan muvazene- leri icabı olarak alacağı yeni dönüş tarzlarına göre, kutup nokta- ları teşekkül edecek ve eksenler de ona göre taayyün edecektir. Bu kutup noktaları da -dünya kendi etrafında dönerken hare- ketlerinin sıfır olduğu- küre sathında birbirinin antipotu olan, yâni iki yarıkürenin birbirine tam karşı gelen noktaları olacaktır ki bunlar da yukarıda göstermiş olduğumuz noktalardır. Fakat bu durum nihaî safhaya aittir, gezegenin hemen güneş sistemiy- BEDRİ RUHSELMAN 303 le direkt olarak ilk temas ettiği anda meydana gelmeyecektir. İlk zamanlarda kuzey ve güney kutupları bu noktalara doğru çok yavaş olarak kaymaya başlayacaklardır. Gezegenin bu şekilde tecelli eden ilk tesiri 50 sene sonra belirsiz olarak başlayacak, 50- 100 sene arasında çok yavaş olarak devam edecek, pek az belirli bâzı iklim değişmeleri 50 sene sonradan itibaren başlayacaktır. Mamafih bu hâl henüz gene insanları meşgul edecek derecede olmayacaktır. * * * Gezegenin ilk tesiriyle, dünyanın ilk muvazenesi bozulduk- tan sonra müteakip muvazene durumlarının değişmesi dünya cüzülerinin hareketleri arasında tevali edecek olan zincirleme değer farklanmalarıyla tam muvazenenin teessüs edeceği ana kadar devam edecektir. Bu da şöyle olacaktır: İlk muvazenenin bozuluşundan sonra, eski kutuplar ısınmaya başlayacak. Bunun neticesi olarak deniz- ler üzerinde bulunan eski kuzey kutbundaki buzlar eriyecek ve karalar üzerinde kurulu bulunan eski güney kutbundaki buz- lar da keza oranın ısınması yüzünden eriyecek. Kuzey kutbu- nun buzlarının erimesiyle oradaki denizlerin hacmi küçülecek, güney kutbundaki karalar üzerinde bulunan buzların erimesiy- le de muazzam su kütleleri denize dökülmek suretiyle Güney Denizindeki suların hacmi bilâkis artacak, bu suretle iki kutup çevresinde bulunan denizlerdeki muvazenesizlik neticesinde güneyden kuzeye doğru büyük bir su akımı başlayacak ve bu hâl dünyanın manyetik alanı üzerinde yeni, fakat gelen gezege- nin yapmış olduğu tesirden daha kuvvetli tesirler yapmaya baş- layacak, dünyanın manyetik muvazene hatlarının daha ziyade değişmesine sebep olacak ve bunlar da diğer hareketlere yol aça- cak, bu suretle kutuplar yukarıda gösterdiğimiz noktalara, artık dıştan gelen bir tesirle değil, bu tesiri müteakip, arzın zincirleme değer farklanması mekanizmasıyla vâkı olacak muvazene değiş- meleri neticesindeki tesirlerle yaklaşmaya başlayacaktır. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|