İlham Əliyevin “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin
Yüklə 5,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
Çində qoca bir mandarini 1 öldürmək və bunun sayəsində varlanmaq mümkün olsaydı, oxucu nə edərdi? -
Yadımdadır. -
Bəs bu barədə fikrin nədir? -
Boş şeydir. Mən bu saat otuz üçüncü mandarini öldürməklə məşğulam. -
lüyünü sənə sübut etsələr və buna nail olmaq üçün yalnız başınla bir işarə etmək kifayət olduğunu söyləsələr, neylərdin? -
sənin mandarininin qoca, ya cavan, sağlam, ya iflic olmasının- yox, yox, lənət şeytana. -
qadına aşiq olmusan, bütün varlığını onun yolunda verməyə hazırsan, onun bərbəzəyi, kareti, arzu etdiyi şeylər üçün ona çoxlu pul lazımdır, onda nə edərdin? -
Heç dəxli var? Sən əvvəlcə mənim ağlımı əlimdən alırsan, sonra da təklif edirsən ki, fikirləşim. -
bacım var, hər biri gözəllik və bəkarət məlakəsidir. Mən istəyirəm ki, onlar xoşbəxt olsunlar. Onlara cehiz vermək üçün beş il ərzində mən iki yüz min frankı haradan tapa bilərəm? İnsan həyatında elə hadisələr olur ki, xırda-xırda udmaqdansa, iri qumar oynamaq lazım gəlir. -
sualı mənə təklif edirsən; sən Qordi düyününü* bir qılınc zərbəsi ilə doğramaq istəyirsən. Əzizim, bunun üçün İsgəndər olmaq lazımdır, yoxsa katorqaya sürülərsən. Mən şəxsən atamdan miras aldığım mövqeyi tutaraq, əyalətdə özüm üçün yaratmaq istədiyim sadə həyatla da xoşbəxt ola bilərəm. İnsan meyilləri böyük ərazidə olduğu kimi, kiçik bir sahədə də tamamilə təmin edilə bilər. Napoleon gündə bir dəfə nahar edərdi və hətta kapusinlər 1 xəstəxanası yanında yaşayan təbib tələbənin saxladığından çox məşuqə saxlamazdı. Əzizim, bizim xoşbəxtliyimiz hər vaxt ayaqlarımızın altı ilə təpəmiz arasındakı hüdudda olacaqdır və bu xoşbəxtliyin qiyməti 1 2
1
Mandarin - portuqalların Çin feodallarına verdiyi ad 2
Kapusinlər - katolik-monarx cəmiyyəti 141
downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
ildə bir milyon, yaxud yüz luidor olsa belə, ondan eyni daxili bir hiss duyacağıq. Mən sənin çinlinin həyatına səs verirəm. -
Sağ ol, Byanşon, sən mənim ürəyimi sakitləşdirdin! Biz səninlə həmişəlik dost olaraq qalacağıq. Tələbə isə sözünə davam edərək: -
Sözümə qulaq as, - dedi. - Mən bu saat Küvyenin* müha- zirəsindən gəlirəm. Oradan çıxıb Botanika bağına getdiyim zaman Puare ilə Mişononu gördüm; skamyada əyləşib, keçənilki qarışıqlıqlar vaxtında deputatlar palatasının yanında gördüyüm bir şəxslə söhbət edirdilər. Mənə elə gəldi ki, bu adam adi, özünü nəcib rantye kimi göstərən polis nəfəridir. Gəl bu bir cüt şəxsin işlərinə bələd olaq; bunun səbəbini mən sənə sonra başa salaram. Hələlik, salamat qal, saat dörddə yoxlamada olmalıyam. Ejen evə qayıtdığı zaman Qorio ata onu qapının ağzında gözlə- yirdi. Qoca: -
gözəl xətti var! Ejen məktubu açıb oxudu: “Hörmətli cənab, atam mənə sizin italyan musiqisini sevdiyinizi söylədi. Lojamda əyləşməklə məni məmnun edəcəyinizdən çox şad olaram. Şənbə günü Fodor ilə Pelleqrini* oxuyacaqlar, - xahişimi rədd etməyəcəyinizə əminəm. Cənab Nusingen də mənim xahişimə şərikdir və sadəcə, nahara bizə gəlməyinizi rica edir. Sizin buna razılıq verməyiniz onu çox məmnun edər, məni ötürmək kimi ağır bir ailə vəzifəsini daşımaqdan azad edə bilər. Cavab verməyə də bilərsiniz, eləcə gəlin. Mənim minnətdarlığımı qəbul edin. D. de N" Ejen məktubu oxuyub qurtardıqdan sonra qoca dedi: -
əlbəttə, gedəcəksiniz, deyilmi? - deyə soruşdu. - Məktubun nə gözəl ətri var! Ona qızımın barmaqları toxunmuşdur. Rastinyak düşündü: “Qadın kişinin boynuna belə asanlıqla atıl- maz. O, de Marseni qaytarmaq üçün məndən istifadə etmək niyyə- tindədir. Qadın yalnız hirsindən belə addım ata bilər”. 142
downloaded from KitabYurdu.org Qorio ata soruşdu: -
Nə fikirləşirsiniz, fikirləşməyə nə var ki? Ejen o dövrdə bir çox qadının şöhrətpərəstlik həvəsinə düşdü- yündən xəbərsizdi. O, madam de Nusingenin Sen-Jermen civanna yol açmaq üçün hər fədakarlığa hazır olduğunu bilmirdi. Bu dövrdə Sen- Jermen civan məclislərində, yəni Kiçik sarayın stats-damaları* arasında qəbul edilmək hər bir qadın üçün böyük şərəf sayılırdı. Bu sarayda madam de Bosean, onun dostları hersoginya Morfinyez və de Lanje birinci yerdə əyləşmişlər. Yalnız Rastinyak Şosse d’Anten xanımlarının kəhkəşan kimi parlayan bu bir neçə qadının yüksək dairəsinə düşmək üçün can atdıqlarını, çılğın ehtirasla çırpındıqlarını bilmirdi. Lakin Ejenin inamsızlığı ona xeyir verdi. Bu inamsızlıq sayəsində o, hər şeyə soyuqqanlı baxırdı. Madam de Nusingen ona başqalarının şərtini qəbul etmək deyil, özü şərt qoymaq kimi soyuqqanlılıq qabiliyyəti qazandırmışdı. Rastinyak Qorio ataya cavab verdi: -
Bəli, gedəcəyəm. Bu surətlə sadə bir maraq Ejeni madam de Nusingenə doğru sövq edirdi, lakin o, Ejenə etinasızlıq göstərsəydi, bəlkə də, Ejen ona ehtirasla meyil edərdi. Hər halda, Ejen sabahkı günü və özünün dəvət saatını səbirsizliklə gözləyirdi. İlk intriqa bir gənc üçün ilk məhəbbətdən az cazibədar deyildir. Müvəffəqiyyət qazanacağına əmin olması onun qəlbində fərəhli hisslərin doğmasına səbəb olur, ancaq kişilər bunu etiraf etməzlər, halbuki bəzi qadınların bütün sehrkarlığı və cazibəsi də bundadır. Qələbənin çətin, yaxud asan əldə edilməsindən asılı olmayaraq, ehtiraslı arzular od kimi alışıb- yanmağa başlayır. Bütün insan ehtirasları, əlbəttə, məhəbbətin səltənətini iki müxtəlif aləmə ayıran bu iki təməl üzərində yaranır. Bəlkə də, bu təqsimat temperamentlərin mürəkkəb olmasından irəli gəlir, hər halda, nə deyirlərsə desinlər, temperament məsələsi bəşər cəmiyyətində əsas rol oynayır. Əgər melanxoliklərin vəcd dərəcəsinə çatması üçün müxtəlif işvəkarlıqlara ehtiyac vardısa, çılğın, həssas yaxud sanqviniklər* həddən artıq inadlı müqavimətə rast gəldikləri zaman dava meydanından qaça da bilərlər. Başqa sözlə, elegiya limfadan, difiramb isə öd kisəsindən asılıdır. Ejen paltarını dəyişdikcə, gənclərin istehzadan qorxduqları üçün bu barədə bəhs etməyi sevmədiyinə baxmayaraq, onların mənliyini 143
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|