O.HENRİ
asta səsi götürə bilmişdi. Qızın belə gözəl ədalar mühitində olması,
şübhəsiz, ona dərin təsir göstərməli idi. Deyirlər ki, yax- şı vərdişlər
yaxşı qanunlardan üstündür. Bəlkə də, yaxşı ədalar yaxşı vərdişlərdən
də gözəldir. Valideyn nəsihətləri, bəlkə də, sizin puritan vicdanınızı
məhv olmaqdan qorumağa qadir deyil, amma stulun söykənəcəyinə
toxunmadan qamətinizi düzəldib qırx dəfə “prizmalar, zəvvarlar”
kəlməsini təkrar etsəniz, şeytan sizdən kənar gəzər. Nensi də van
Olstin Fişer kimi intonasiyaya keçərkən onu
“noblesse oblige
’*
1
həyəcanı bürüyürdü.
Bu universal məktəbdə biliyin digər mənbələri də mövcud idi.
Əgər sizə bir neçə satıcı qızın bir yerə yığışıb içiboş bilərziklərini
cingildətdiklərini görmək qismət olarsa, fikirləşməyin ki, modabaz
Etelin saç düzümünü müzakirə edirlər. Bəlkə də, kişilərdən ibarət
qanunverici məclislərin məziyyətləri bu toplantıya xas deyil, amma
onun əhəmiyyəti Həvvanın və onun böyük qızının Adəmi yerində
oturtmaqla bağlı müşavirəsindən heç də az deyil. Bu - səhnə deyilən
Dünyaya, eyni zamanda bu səhnəyə inadla Gül Dəstələri Atan kişiyə
Hücum və onlardan Müdafiə olunmaq barədə Qarşılıqlı Yardım və
Strateji Nəzəriyyələrin Mübadiləsinə dair Qadın Konfransıdır. Qadın
yaranmışlann ən köməksizi olub, xallı maral kimi gözəl, amma onun
surətindən məhrum, quş kimi zərif, amma qanadsız, bal ansı kimi
şirinliklə dolu, amma onun... yaxşısı budur, metaforanı kənara qoyaq
- aranızda ilan vurmuşlar tapıla bilər.
Bu hərbi müşavirədə silah mübadiləsi edir və həyat müba-
rizəsində qazandıqlan təcrübəni bölüşürdülər.
- Mənsə ona deyirəm “Utanmaz! - Sedi deyir. - Mənə belə sözlər
deməyə necə cürət edirsiniz? Məni kim hesab edirsiniz?” O isə cavab
verir...
Qara, şabalıdı, kürən, sanşın və qızılı saçlı başlar bir-birinə
yaxınlaşır. Cavab məlum olandan sonra gələcəkdə ümumi düşmən
olan kişi ilə dueldə buna bənzər hücumu necə dəf etmək barədə
məsləhətləşirlər.
Nensi müdafiə sənətinə beləcə yiyələnmişdi və qadınlar üçün
uğurlu müdafiə elə qələbə deməkdir.
1
Veziyyet teleb edir, (fr.)
60
downloaded from KitabYurdu.org
YANAN ÇIRAQ
Universal mağazanın tədris proqramı çox zəngindir. Belə ki, heç bir
kollec Nensini öz arzulannı həyata keçirməyə - nikah lotereyasında uduşa
bu cür hazırlaya bilməzdi.
Onun piştaxtası çox münasib yerə qoyulmuşdu. Yanında musiqi şöbəsi
yerləşirdi və qız böyük bəstəkarlann əsərləri ilə tanış olmaq imkanı əldə
etmişdi. Hər halda, o, bu əsərlərə o səviyyədə bələd ola bilmişdi ki, səylə
can atdığı sirli “yüksək cəmiyyətə” musiqiyə həssaslıqla dəyər verməyi
bacaran qadın kimi daxil olmağa ümid bəsləyirdi. O, demək olar, qadın
üçün mədəniyyəti əvəz edə bilən nəfis bərbəzəklərin, gözəl, qiymətli
əşyaların və zərgərlik məhsullarının zəngin olduğu mühiti canına hopdura
bilmişdi.
Nensi öz şöhrətpərəstliyini rəfiqələrindən uzun müddət gizli saxlaya
bilmədi. “Bax bu da sənin milyonçun, Nensi!” - piştaxtasına münasib
görkəmli alıcı yaxınlaşdığı vaxt ətrafdan səslər eşidildi. Qadınlan alış-
verişlə məşğul olan kişilər üçün bu zaman mağazanı boş-boşuna dolaşıb,
burun dəsmalları satılan piştaxtanın yanında dayanmaq, tələsmədən
kvadratşəkilli batist dəsmallar seçmək adi vərdişə çevrilmişdi. Nensinin
kübarlara məxsus saxta ədası və qüsursuz gözəlliyi onlan cəlb edirdi.
Çoxları onunla dilxoşluq etmək arzusunda olmuşdu. Bəlkə, bəziləri
milyonçu idi, qalanları isə özünü o şəkildə təqdim etməyə səy göstərirdilər.
Nensi onlan bir-birindən fərqləndirməyi öyrənmişdi. Piştaxtasının yan
tərəfində pəncərə var idi; alıcılan aşağıda gözləyən maşınlar pəncərədən
görünürdü. Nensi bilirdi ki, sahibləri kimi, avtomobillərin də siması var.
Bir dəfə cazibədar bir centlmen Kofetua kralı kimi ona pərəstiş edərək
dörd düjün burun dəsmalı aldı. O getdikdən sonra satıcı qızlardan biri
soruşdu:
-
Nə olub, Nen? Niyə onu başdan elədin? Məncə, yarayan mal İdi.
-
O? - Nensi miss van Olstin Fişerin arsenalına məxsus soyuq,
lütfkar və etinasız təbəssümlə dedi. - Mənlik deyil. Onun necə gəldiyini
gördüm. Maşını on iki at gücündə, sürücüsü də irland. Aldığı dəsmallar
ipəkdən idi! Üzüyü də möhürlü. Yox, mənə saxta şeylər lazım deyil.
61
downloaded from KitabYurdu.org
O.HENRİ
Mağazanın
iki ən “zərif’ qadınının - şöbə rəisinin və kassirin
“qəşəng” kavalerləri var idi və hərdən onlan restorana dəvət edirdilər.
Necə oldusa, bir dəfə Nensiyə də onlarla getməyi təklif etdilər. Nahar
dəbdə olan kafelərin birində təşkil olunmuşdu; adətən, Yeni il
masasını bir il qabaqcadan sifariş vermək lazım gəlirdi. “Qəşəng”
kavalerlər ild nəfər idi: biri daz (onun saçları insanı öz girdabana
salardı - bu, bizə məlumdur), o biri isə cavan idi və əhəmiyyətli
olduğunu, həyatdan doyduğunu həddindən artıq ddd-cəhdlə sübuta
yetirməyə çalışırdı; birincisi and içirdi ki, şərab heç nəyə yaramır,
ikincisinin isə köynəyinə taxdığı düymələr brilyantdan idi. Bu gənc
Nensidə xeyli hey- ranedid məziyyətlər gördü. O, ümumiyyətlə,
satıcı qızlara qarşı laqeyd deyildi və qızın təbii sadəliyi məxsus
olduğu cəmiyyətin qaydalan ilə üst-üstə düşürdü; elə növbəti gün
mağazada peyda olub, ağardılmış irland kətan dəsmallan yığılmış
piştaxtanın üstündən qıza evlənmək təklif etdi. Nensi etirazını
bildirdi. Söhbət etdikləri bütün bu vaxt ərzində qonşuluqdakı
pompadur tipli şabalıdı saç düzümü olan qadın gözlərini onlara dikib
qulaqlannı şəkləmişdi. Rədd edilmiş aşiq getdikdən sonra Nen- sinin
üzərinə çoxlu məzəmmət yağışı yağmağa başladı:
-
Səfeh! Bu ki milyonçudur, van Skittlzin qardaşı oğludur. Axı
o, dddl deyirdi. Yox, doğrudan da, ağlını itirmisən, Nen!
-
Elə düşünürsən? - Nensi dedi. - Ah, deməli, razılaşmaq lazım
idi? Əwəla, o, milyonçu deyil. İllik xərcləri üçün ailəsi ona İyirmi
min pul ayınr; dazbaş dünən ona lağ eləyirdi.
Şabalıdı saçlı qız yaxınlaşıb gözünü qıydı.
-
Bu dərəcədə özündənrazısan? - o, xınltılı səslə soruşdu
(həyəcandan ağzından bayıra çıxan saqqızı unutmuşdu). - Nədir, bu,
sənin üçün azdır? Bəlkə, Rokfellerlə, Qladson Daui, ispan kralı, ya da
digər əsilzadələrlə nişanlanmaq üçün mormon
1
olmaq istəyirsən? İl
ərzində iyirmi min sənə azlıq edir?
Nensi səfeh, qara gözlərin inadkar baxışından azca qızardı.
-
Məsələ təkcə pulda deyil, Kerri, - o, izah etməyə başladı, -
dünən dostu onun yalanının üstünü açdı. Teatra getdiyi
1
Mormon - Şimali Amerikada çoxallahlılıqla xristianlığın qarışığından ibarət dini təriqət
62
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |