AL-QIRMIZI DON
qırmızıdan daha çoxdur. Bu rəngdən ötrü Bütün kişilərin ürəyi gedir.
-
Mənim daha çox al-qırmızıdan xoşum gəlir, - Meyda dedi, - qoca
Şlegel səkkiz dollara tikəcəyinə söz verib. Çox qəşəng olacaq. Qırçınlı
yubka, lifi gümüşü bafta ilə bəzədilmiş ağ yaxalıq və iki sıra...
-
Yavaş, güllən boşa çıxar! - Qreys çoxbilmiş adamlar təki gözlərini
qıydı.
-
... və iki sıra ağ zərxara haşiyə və büzmələr və ...
-
Yavaş, güllən boşa çıxar, yavaş! - Qreys təkrar etdi.
-
... və dəbdəbəli qolları və məxmərdən qatlamalı manjetləri... Sən
nə demək istəyirsən?
-
Elə bilirsən al-qırmızı rəng mister Remsinin xoşuna gəlir? Dünən
ən gözəl rəngin qırmızı olduğunu söyləyəndə özüm eşitmişəm.
-
Qoy olsun, - Meyda dedi. - Mən al-qırmızıya üstünlük verirəm;
kimin xoşuna gəlmir, yolunu dəyişsin.
Bütün bunlardan o qənaətə gəlmək olardı ki, hətta al- qırmızı rəngin
pərəstişkarları da bundan sonra azca yanlışlığa yol verə bilərlər. “Ən
təhlükəlisi odur ki, əgər imperatorlar al- qırmızı libaslarının əbədi olduğunu
hesab edirlərsə, o da sifətinin rəngindən və ətrafdakılann münasibətindən
asılı olmayaraq, al-qırmızı don geyinə bilər”, - qız düşünürdü.
Meyda səkkiz ay qənaət etməklə on səkkiz dollar artıra bilmişdi. Bu
pullar don üçün zəruri olanları almağa və paltarın tikilməsi üçün Şlegelə
əvvəlcədən dörd dolları ödəməyə bəs etmişdi. Qalan dörd dolları Şükranlıq
günü ərəfəsində toplaya bilərdi. Və o zaman bayrama təzə paltar geyinərdi,
bu isə həyatında möcüzənin baş verməsi demək idi!
Hər il Şükranlıq günü “Uley” qalanteriya mağazasının sahibi qoca
Bahman öz işçilərini nahara qonaq edirdi. Bazar günlərini nəzərə almasaq,
qalan üç yüz altmış dörd gün ərzində o, sonuncu banketin əsrarəngizliyini
və qarşıdakının nəşəsini xatırladıb işçiləri daha böyük əzmkarlıqla işləməyə
sövq edirdi. Adətən, mağazanın ortasında uzun masa açılardı. Vitrinlər sarğı
kağızlan ilə örtülər, tindəki balaca restorandan alınmış hindtoyuğu əti və
downloaded from KitabYurdu.org
O.HENRİ
digər ləziz yeməklər arxa qapıdan gətirilərdi. Bilirsiniz ki, dəbdəbəli
universal mağazalar kimi çoxlu şöbələrdən ibarət olan “Uley” liftlərə
və manekenlərə malik deyil. O qədər kiçikdir ki, onu, sadəcə, “böyük
mağaza” adlandırmaq olar; siz oraya sakitcə daxil olub lazım olanlan
ala və oranı uğurla tərk edə bilərsiniz. Şükranlıq günü nahar zamanı
isə mister Remsi həmişə...
Ay səni, lənətə gəlmişl Mən hər şeydən əvvəl mister Remsi
barədə danışmalı idim. O, al-qırmızı və ya san-yaşıl və yaxud
quşüzümündən hazırlanmış qırmızı boyadan daha vacibdir. Mister
Remsi mağazanın müdiri idi və mən onun barəsində yüksək
fikirdəyəm. O, qaranlıq künc-bucaqda gənc satıcılarla rastlaşdığı
zaman heç vaxt qızları çimdikləməzdi. Amma işdə sakitlik
yarandıqda müxtəlif hadisələr danışar, onlan güldürərdi. Bu, heç də
onun qızian ləyaqətsiz lətifələrə qonaq etməsi demək deyildi. Mister
Remsi əsl centlmen olmaqla yanaşı, həm də qəribə və qeyri-adi
keyfiyyətlərə malik idi. O, insan sağlamlığı ilə dddi maraqlanır,
hesab edirdi ki, qətiyyən hamının xeyirli hesab etdiyi yeməklərlə
qidalanmaq olmaz. O, kresloda rahat əyləşənlərə, qasırğadan
daldalanmaq üçün sığınacaq axtaranlara, qaloş geyinənlərə, dərman
içənlərə, məxsusi olaraq öz qayğısına qalanlara qəti etirazını
bildirərdi. On gənc satıcı qızın hər biri yuxuya getməzdən əvvəl
qurduqları şirin xəyallarda missis Remsi olub, ona donuz ətindən
soğanlı kotletlər bişirərdi. Çünki qoca Bahman gələn 11 onu özünə
ortaq etmək fikrində idi. Qızlardan hər biri düşünürdü ki, əgər onu ələ
keçirə bilərsə, toy piroqunun səbəb olduğu qannağrısı kəsənə kimi
onun başından sağlamlıqla bağlı səfeh ideyaları çıxara bilər.
Bayram məclisinin əsas təşkilatçısı mister Remsi idi. Hər dəfə
iki italyan dəvət olunardı - skripkaçı və arfaçalan. Nahardan sonra
hamı bir qədər rəqs edərdi.
Beləliklə, təsəvvür edin, mister Remsini məftun etmək məqsədi
ilə iki don düşünülmüşdü: biri al-qırmızı, digəri qırmızı rəngdə.
Əlbəttə, o biri qızlar da geyinəcəkdilər, amma onlar hesaba
alınmırdılar. Yəqin, onlar bluza oxşar bir şeydə və qara yubkada
olacaqdılar; bu geyimlərin isə al-qırmızı və qırmızı donlann
əsrarəngizliyi ilə müqayisədə heç bir dəyəri yox idi.
70
downloaded from KitabYurdu.org
AL-QIRMIZI DON
Qreys də pul toplaya bilmişdi. O, hazır paltar admaq fikrində idi.
Tikişə vaxt itirməyin nə mənası vardı? Əgər yaxşı bədən quruluşun varsa,
həmişə münasib bir şey tapmaq olar. Düzdür, həmişə paltarın belini tikib
daraltmağa məcbur olurdu, çünki orta ölçülü olan hər bel onunkundan
kifayət qədər enli olurdu.
Şükranlıq günündən əvvəlki axşam gəlib çatdı. Meyda qəlbində
xoşbəxt sabahın fərəhi ilə evə tələsirdi. O, al-qırmızı donu barədə xəyala
dalmışdı. Amma arzuları daha parlaq idi. Elə parlaq idi ki, bu, gəncliyi
həyatın nəşələrinə doğru sövq etdirir. Əks halda gənclik öz təravətini tez
itirərdi. Meyda incinirdi ki, al-qırmızı rəngli paltar ona yaraşacaq və artıq
mininci dəfə idi ki, qırmızı yox, məhz al-qırmızı rəngin mister Remsinin
xoşuna gələcəyinə özünü inandırmağa çalışırdı. Qərara gəlmişdi ki, evə
çatan kimi paltar şkafinın aşağı yeşiyindən papiros kağızına bükülmüş dörd
dollan götürsün və Şlegellə hesablaşaraq pal tan özü evə gətirsin.
Qreys də həmin evdə yaşayırdı. Meydanın otağının üstündəki otaq
onunku idi.
Meyda evdə mərəkə qopduğunu hiss etdi. Bütün künc- bucaqdan səslər
eşidilirdi, ev sahibəsi qəzəbli halda çığırıb elə taraq-turuq salmışdı ki, elə
bil, nehrə çalxalayırdı. Bir neçə dəqiqədən sonra Qreys göz yaşları içində
Meydanın yanına gəldi. Gözləri elə qızarmışdı ki, heç qırmızı paltar da
onunla müqayisə oluna bilməzdi.
-
O, köçməyimi tələb edir, - Qreys dedi. - Qoca qarğa. Ona dörd
dollar borcum var. Çamadanımı qapının ağzına qoyub, otağı da bağlayıb.
Nə getməyə yerim var, nə də pulum.
-
Dünən pulun var idi axı, - Meyda dedi.
-
Paltar admışam, - Qreys dedi, - fikirləşirdim ki, sahibə gələn
həftəyə kimi gözləyər.
O, hıçqırıb bumunu çəkdi. Sonra dərindən köks ötürüb yenidən
ağlamağa başladı.
Bir anlıq sükut - və Meyda dörd dollannı ona uzatdı.
-
Gözəlim, canım mənim! - Qreys ucadan dedi və yağışdan sonrakı
göy qurşağı kimi işıq saçmağa başladı. - İndi apanb qoca simicin pulunu
verərəm, sonra da gedib paltan ölçdürərəm. Çox
71
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |