ÜRƏK VƏ XAÇ
kral yataq otağının doqquzuncu əzəmətli qoruyucusunun arasında ola bilər.
Xeyirimiz isə yalnız ondan ibarətdir ki, onlarla birlikdə şəkillərimiz çəkilir
və varislərin dünyaya gəlməsi üçün məsuliyyət daşıyınq. Bu, fırıldaqla oyun
oynamaqdır. Bəli, Ueb, sən şahzadə-konsortsan. Mən sənin yerində
olsaydım, səltənət fasiləsi və yaxud
habeas corpus,
ya da buna bənzər nəsə
təşkil edərdim. Hər şeyi qurban vermək naminə olsaydı belə, mən kral
olardım.
Beləliklə, Beldi sözlərinin təsdiqi olaraq kral icraçısı Varvik- sayağı
stəkanını boşaltdı.
-
Beldi, - Ueb təntənəli şəkildə dedi, - biz uzun müddət eyni
düşərgədə inək otarmışıq. Hələ uşaqlıqdan eyni otlaqda atılıb-düşüb, eyni
cığırları tapdamışıq. Öz ailə sirlərimi təkcə sənə açıram. Mən Santa Mak-
Allister ilə evləndiyim zaman sən Nopalito rançosunda adi bir at təlimçisi
idin. Mən isə başçınız idim; bəs indi kiməm? Yüyəndəki toqqa qədər də
dəyərim yoxdur.
-
Qoca Mak-Allister Qərbi Texasda mal-qara kralı olduğu vaxt, -
Beldi iblisə xas hiyləgərliklə yaltaqlandı, - sən kozır idin. Elə sən də
rançoda onun kimi ağa idin.
-
Doğrudur, - Ueb razılaşdı, - amma bu, onun mənim Santanı
kəməndə salmaq cəhdimi anlayana kimi belə idi. Sonra o, məni otlağa,
evdən kifayət qədər uzağa göndərdi. Qoca öldükdən sonra Santanı “mal-
qara kraliçası” adlandırmağa başladılar. Mən yalnız mal-qaraya baxıram.
Bütün işləri o özü idarə edir; bütün pullar onun sərəncamındadır. Hətta
turistləri nahara qonaq etmək üçün bir cöngə belə sata bilmərəm. Santa
“kraliçadır”, mən isə mister “Heç kim”.
-
Sənin yerində olsaydım, artıq kral idim, - islahedilməz monarxist
Beldi Budz təkrar etdi, - kraliça ilə evlənən adam hər vəziyyətdə - istər duza
qoyulmuş olsun, istərsə qaxac edilmiş - eyni zamanda da hər yerdə -
otlaqdan ta piştaxtaya qədər - onunla eyni olmalıdır Ueb, çoxları
Nopalitodakı sözün sənə məxsus olmadığına qəribə baxır. Mən missis İqer
barədə xoşagəlməz bir şey demək istəməzdim, o, Rio-Qrandanın ən gözəl
qadınıdır, amma kişi öz evinin ağası olmalıdır.
75
downloaded from KitabYurdu.org
O.HENRİ
İqerin təmiz qırxılmış qarabuğdayı sifəti dəyişib, incidilmiş,
melanxolik bir ifadə aldı. Sifətinin ifadəsi, qanşıq sanşın saçlan və
sadəlövh mavi gözləri məktəblini xatırladırdı; elə bil, kimsə dəstəbaşı
yerini möhkəmcə qamarlayıb əlindən almışdı. Amma onun yetmiş
dtiymlük qüvvətli vücudu və kəmərinə taxdığı tapançalar belə bir
müqayisə üçün yolverilməz idi.
-
Sən məni necə adlandırdın, Beldi? - o soruşdu. - Həmin o
konsert nə deməkdir?
-
“Konsort”, - Beldi düzəliş etdi, - “şahzadə-konsort”. Bu,
lüzumsuz kartlara verilən təxəllüsdür. Sən öz məzlyyətlərinlə birlikdə
haradasa kozır valetlə üçlük arasında qərar tutmusan.
Köksünü ötürən Ueb İqer vinçestrinin çexolunun kəmərini
döşəmədən qaldırdı.
-
Mən bu gün rançoya qayıdıram, - o, laqeyd tərzdə dedi.
-
Səhər öküz naxırını San-Antonioya yola salmalıyam.
-
Quru gölə qədər səninlə yol yoldaşıyam, - Beldi bildirdi.
-
San-Markosdakı düşərgəmdən mal-qaranı çıxanblar, ikiillikləri
seçib ayınrlar.
Atlanna minən bu hər iki
companeros
1
səhər susuzluqlannı
yatırmaq üçün durduqlan dəmiıyol qəsəbəsindən uzaqlaşdı.
Quru gölün yanında yollan aynldığı üçün atlannı saxlayıb
papiros çəkdilər. Yolun çox hissəsini bir kəlmə belə danışmadan qət
etmişdilər. Sükutu yalnız at dımaqlan arasında əzilən otun titrək səsi
və taxta üzəngilərin altında itib-batan kolun xışıltısı pozurdu.
Texasda söhbət nadir hallarda rabitəli alınır. İki cümlə arasında bir
mil yol getmək, nahar etmək, qətl törətmək mümkündür; bütün
bunlar inkişaf etməkdə olan tezisə heç bir xələl gətirmir. Buna görə
də Ueb on mil arxada başladıqlan söhbətə müqəddiməsiz-filansız
qayıtdı;
-
Bilirsən, Beldi, Santa həmişə belə müstəqil olmayıb. Sən qoca
Mak-Allisterin bizi bir-birimizdən uzaq saxladığı, qızın görüşmək
üçün mənə necə işarə verdiyi günləri xatırlayırsan. O, fermaya bir
tüfəng gülləsi məsafəsində yaxınlaşsam, məni dəlmə-deşik edib
aşsüzənə çevirəcəyinə söz vermişdi. Qızın göndərdiyi işarəni
xatırlayırsan... ürək, üstündə də xaç.
1
Dostlar (isp.)
76
downloaded from KitabYurdu.org
ÜRƏK VƏ XAÇ
-
Mən? - Beldi sərxoşlara xas küsəyənliklə dedi. - Ay səni, qoca
mehtər! Xatırlayırammı? Lənətəgəlmiş uzunayaqlı qumru quşu, düşərgədəki
bütün uşaqlann sizin o heroqliflərdən xəbəri vardı? Onları “Çarpaz sümüklü
qarın” adlandırınq. Həmişə də rançodan bizə gətirilən yükün üstündə
görərdik. Un kisələrinin üstündə kömürlə, qəzetlərdə isə karandaşla
çəkilərdi. Bir dəfə qoca Mak-Allisterin rançodan göndərdiyi təzə aşpazın
kürəyinə də tabaşirlə çəkildiyini görmüşdüm. Düz sözümdür, vallah!
-
Atası Santanı, - Ueb qısaca izahat verdi, - mənə yazmaya- cağına
və xəbər göndərməyəcəyinə söz verməyə məcbur etmişdi. Bax elə ona görə
də o, “ürək və xaç” işarəsini fikirləşib tapmışdı. Nə vaxt məni görmək
istəsəydi, həmin işarəni gözümə sataşsın deyə hara gəldi çəkərdi. Və elə bir
hal olmayıb ki, bu işarəni görüb həmin gecə qanad açıb rançoya uçmayım.
Onunla kiçik at tövləsinin arxasındakı ağaclıqda görüşərdim.
-
Bundan xəbərimiz vardı, - Beldi söhbəti uzatdı, - sadəcə, özümüzü
bilməyən kimi göstərirdik. Hamımız sizi dəstəkləyirdik. Bilirdik ki, atını
düşərgədə niyə həmişə hazır vəziyyətdə saxlayırsan. Yükün üstündə
“sümüklü mədəni” görərkən başa düşürdüm ki, bu gecə qoca Pinto ot
yemək əvəzinə yol ölçəcək. Skerrini xatırlayırsan... o çoxbilmiş at
təlimatçısını? Kollecdən olan oğlanı deyirəm, sərxoşluqdan müalicə
olunmaq üçün otlağa gəlmişdi. Skerri harada “sevgilinin yanına gəl”
möhürünü görürdüsə, bax bu cür qaldınb deyərdi: “Hə, bu gecə dostumuz
Leandryenə Qellispunktu üzüb keçəcək”.
-
Santa, - Ueb dedi, - axınncı dəfo mənə xəbər göndərəndə xəstə idi.
Düşərgəyə qayıtdığım vaxt o dəqiqə hiss etdim və həmin gecə Pintona qırx
mil yolu dördayaq çapdım. Qız ağaclıqda yox idi. Mən də evə getdim,
qapının ağzında məni qoca Mak-Allister qarşıladı.
-
Sən ölmək üçün bura gəlmisən? - o dedi. - Bu gün alınmayacaq.
İndicə meksikalını sənin arxanca göndərdim. Santa səni görmək istəyir.
Otağa keç, onunla danış. Çıxandan sonra mənimlə söhbət edərsən.
Santa yataqda uzanmışdı və ağır xəstə idi. Amma elə bil, gülümsədi və
əllərimiz bir-birinə qovuşdu. Necə gəlmişdimsə,
77
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |