25
Ýlkel, Köleci
ve Feodal Toplum
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÝNSANIN BÝÇÝMLENMESÝ
VE ÝLKEL TOPLULUK REJÝMÝNÝN GELÝÞMESÝ
1. TOPLUMUN OLUÞU SIRASINDA
ÜRETÝCÝ GÜÇLER
Ýnsanlýðýn ileriye doðru evrimi, üretici güçlerin, en baþta da iþ
aletlerinin yetkinleþmesinin sonucu oldu.
Tarih-öncesi çok eski insanlara ait taþýl kemikler ve iþ ava-
danlýklarý, Çinde, Hintte, Seylanda, Birmanyada, Cezayirde, Ken-
yada, Ugandada, Tanganikada, Güney Afrikanýn baþka
bölgelerinde ve Avrupada bulunmuþtur.
SSCB topraklarýnda, Ermenistanda, Kýrýmda, Kafkas kýyýla-
rýnda, Dinyester havzasýnda ve Orta Asyada, çok eski insansýlarýn
kalýntýlarý ve onlarýn eylemlerinin izleri bulunmuþtur.
Ýlkel Ýnsanlar
Ýlk insanlar, çaðcýl torunlarýndan çok farklý idiler. Alýnlarý basýk
ve geriye doðru yatýktý. Kaþ kemerleri, belirginleþmiþti ve gözler
26
Ýlkel, Köleci
ve Feodal Toplum
üzerinde siper görevi görüyordu. Çene kemikleri ise, öne doðru
çok fazla çýkýntýlýydý. Sýrtlarý kambur gibi kemerli olarak ve dizlerini
biraz bükerek yürüyorlardý. Ama insanlýðýn bu en eski temsilcileri,
hayvanlar alemindeki atalarýndan da oldukça deðiþiktiler. Dikey bir
duruþlarý vardý ve yüzyýllar boyunca büyümekte olan beyinlerinin
hacmi, gittikçe, bugünkü insan beyninin hacmine yaklaþýyordu. Ýl-
kel insanlar, doða güçleri karþýsýnda, hemen hemen tamamýyla
güçsüzdüler ve onlarýn yaþayýþý, hayvanlarýnkinden pek az farklýydý.
Ama onlarýn kullandýklarý gereçler yetkinleþtikçe ve üretici güçler
geliþtikçe, doðal afetler üzerinde, ilk küçük baþarýlarýný kazanýr du-
ruma geliyorlardý.
Ýþ Aletlerinin Geliþmesi
Ýsadan aþaðýyukarý 700.000 yýl önce, insan, ilk iþ avadanlýkla-
rýný yapmak üzere taþlarý iþlemeye baþladý. Daha sonra, ilkel insan,
çakýl taþlarýný bölmeyi ve kýrmayý öðrendi ve böylece keskin kenarlý
kaba avadanlýklar elde etti. Odundan aletler de yapýyordu: ucu
sivriltilmiþ sopalar, beller vb.. Zamanla, insan, avadanlýklarýný, kendi
gereksinmelerine gittikçe daha iyi uyarlýyordu. Tarih-öncesi insan-
lar, sonunda, taþlarýn her iki yanýný yontmayý öðrendiler, böylece
yontmak, biçmek, kesmek, vurmak ve giderek topraðý kazmak için
kullandýklarý çeþitli iþler gören büyük avadanlýklar elde ettiler. Bu
avadanlýklar, geliþmeleri ile pitekantropusa yaklaþmakta olan in-
sansýlar tarafýndan yapýlmakta idi ve daha o zaman, büyük ölçüde
uygulanýyordu.
Maddî mallarýn ve insanlarýn tüm yaþam evriminin bundan
sonraki aþamasý, 500.000 ilâ 300.000 yýl önce, her yaný yontulmuþ,
oval biçimde, keskin ve sivri, sözgelimi vurmak, malzemeyi kes-
mek ya da topraðý kazmak için vb. özel olarak uyarlanmýþ avadanlý-
klar ortaya çýktýðý zaman baþladý. Ýnsan, yaþamýný sürdürmek için,
gerçekleþtirmek zorunda
[sayfa 26]
olduðu çeþitli iþlemlere uygun alet-
ler yapýyordu. Bütün bu çeþitli iþleri görecek kazaðýlar; sistreler, sivri
uçlar gibi aletler dizisini elde etmek için, taþlarý çok büyük bir usta-
lýkla yontmasýný bilmek gerekiyordu. Bu da gösteriyor ki, üretim
sýrasýnda, insanýn düzgün hareketler yapabilme yeteneði, önemli
bir þekilde geliþmiþti.
Yeni iþ aletlerinin ortaya çýkýþý, insanlýðýn bütün yaþamýný
27
Ýlkel, Köleci
ve Feodal Toplum
deðiþtirdi. Bu aletler sayesinde avcý çok daha büyük bir baþarý elde
etmek olanaðýna sahipti ve koca yabanýl hayvanlarý, filleri, gerge-
danlarý, hörgüçlü yaban öküzlerini, rengeyiklerini ve atlarý vurabili-
yordu. Ýnsan, ayný toprak alanýndan artýk çok daha büyük bir ürün
elde edebiliyordu; bu ise, onun, ayný yerde daha uzun zaman kal-
masýna olanak saðlýyordu. Av için en uygun olan yerlerin (hayvanla-
rýn suya indikleri yerler, orman kenarlarý, hayvanlarýn otladýðý yerler)
yakýnýnda, insanlar, geçici olarak konaklar kuruyorlar, bu konak
yerlerine yakýn maðaralarda ya da saçak halindeki kayalarýn altýnda
barýnýyorlardý.
Ateþin Kullanýlmasý
Bu çaðda insan, artýk hem ýsýnmak, hem yýrtýcý hayvanlardan
korunmak, hem bitkisel ve hayvansal besinlerini piþirmek, hem de
yeni avadanlýklarýný yapmak için ateþi kullanmasýný biliyordu. Ateþten,
özellikle taþlarý iþlemek ve alevde ucu sertleþtirilen kazýklar yap-
mak için yararlanýyordu.
Daha sert iklimlerde, insanlýðýn, ilerleyiþini sürdürebil inesi
için, yapay olarak ateþ elde etmenin yeni yöntemlerini bulmak,
geliþtirmek gerekiyordu. Ýnsan, pratik çalýþmalarý sýrasýnda, birbiri-
ne çarpýlan taþlarýn kývýlcýmlar saçtýðýna ve birbirine sürtülen aðaçlarýn
ýsýndýðýna dikkat etti.
Ýnsan, ateþ elde etmek için, bu fiziksel olaylardan yararlana-
rak, doðanýn kör güçleri üzerinde ilk zaferini kazandý; yaþam sava-
þýmýnda, daha önce kendisi için afet olan
[sayfa 27]
doðal güçlerden
yararlanmaya çalýþtý.
Piþirilmiþ ya da ateþte kýzartýlmýþ besinler, daha besleyiciydi
ve daha kolay sindiriliyordu; bu, ayný zamanda, ilkel insanlýðýn be-
sin kaynaklarýný zenginleþtirmesine olanak saðlýyordu. Emek ile bir-
likte bu olgu, insanýn biyolojik evrimini hýzlandýrmaya yardým edi-
yordu.
Buzul Devrinde Ýþ Aletlerinin Geliþmesi
Yüzbin yýl önce, insanlarýn yaþamýnda, yeni bir dönem açýldý.
Kuzey yarýküresinde, iklim, birdenbire soðudu. Buzullar, ýlýman böl-
gelere doðru kaymaya baþladý ve Avrupanýn büyük bir bölümü
28
Ýlkel, Köleci
ve Feodal Toplum
tümüyle buzullarla kaplandý. Bu dönemde, sýcak ülkelerde, bitmez
tükenmez yaðmurlar baþladý. Bugünkü Sahranýn bulunduðu topra-
klar, göller, ýrmaklar, yüksek otlarla kaplýydý ya da bunlarýn yerini
sýk tropikal ormanlar alýyordu. Sýcak iklimlerin bitkileri ve hayvanla-
rý, ya ölüyor ya da tropiklere doðru göç ediyordu. Bazý türler kaybo-
luyor, yeni hayvan türleri, mamutlar, rengeyikleri, beyaz tilkiler ve
benzerleri görünmeye baþlýyordu. Ama, çalýþma yetisi sayesinde,
insanlýk, sönüp gitmedi, hatta geliþmesini sürdürdü. Bu dönem ins-
anlarýnýn (néanderthaliens) kalýntýlarý, Avrupada (Almanya, Ýspan-
ya, Belçika, Yugoslavya, Fransa, Ýtalya), Asyada (Pakistan, Irak, Java
vb.). Güney Afrikada bulunmuþtur. Sovyet topraklarýnda ise, Kýrýmda
ve Orta Asyada keþfedilmiþlerdir.
Toplumsal ilerleme, üretici güçlerin sürekli yükseliþinden ge-
liyordu. Avadanlýklar, gittikçe daha iyi farklýlaþýyor ve özelleþiyordu.
Aletler, genel olarak taþtandý, ama üretim tekniði büyük ilerleme
gösteriyordu. Kesici kenarlarý daha keskinleþtirmek için son bir özel
iþlemden geçiriliyordu. Kamalarýn, taþ ok uçlarýnýn, derilerin
iþlenmesinde kullanýlan kazaðýlarýn vb. ortaya çýktýðý görülüyor. Ve
iþ aletlerinin yetkinleþmesi ile üretim deneyim ve yöntemi de ilerli-
yordu. [
sayfa 28]
Avadanlýklarýn ilerlemesi, insanlarýn baþlýca faaliyeti haline
gelen avlanmanýn yaygýnlaþmasýna yardým etti. Sürek avlarý düzen-
lenerek, hayvanlar bataklýklara sürülerek ve buna benzer þekillerde,
büyük topluluklar halinde ortaklaþa avlanmaya baþlandý. Ýnsanlar,
sýk sýk, avý bol olan yerlerde uzun molalar veriyorlardý. Bu molalar-
da, maðaralar, inler gibi doðanýn sunduðu sýðýnaklarla yetinilmiyor,
kötü havalardan korunmak için duvarlar ve saçaklar yapýlmaya
baþlanýyordu.
2. ÇAÐCIL ÝNSANIN BÝÇÝMLENMESÝ
Kro-Manyon (Cro-Magnon) Adamý
Toplumun üretici güçlerinin ilerlemesi ve insan türünün evri-
mi, MÖ 14. yüzyýl ile 9. yüzyýl arasýnda, genel olarak kro-manyon
soyu denen bir insan soyu ortaya çýkardý. Kro-manyon adamlarý,
bugünkü insandan hemen hemen farksýzdý.
Bu soy, kendisini ortaklaþa çalýþmaya adayan pek çok insan
Dostları ilə paylaş: |