29
Ýlkel, Köleci
ve Feodal Toplum
kuþaðýnýn uzun evrimi sonucunda oluþtu. Yavaþ yavaþ ortaklaþa üre-
time, düþünceye ve telâffuz edilen dile iyice uyarlanmýþ bir organiz-
ma billurlaþtý. Artýk insanlýðýn evrimi, yalnýzca insan toplumuna özgü
yasalarý izlemeye baþladý.
Kro-manyon adamlarý, Batý Avrupanýn ve Doðu Avrupanýn
(özellikleri Rusya ovasýnýn), Güney Avrupanýn, Kuzey Afrikanýn, Ön
Asyanýn ve Orta Asyanýn, Kafkasya, Hindistan, Ekvatoral ve Güney
Afrikanýn, Doðu, Kuzey-Doðu ve Güney-Doðu Asyanýn, Sibiryanýn,
Kuzey Çinin sakinleri idiler. Neandertalien adamlarýnýnki ile
karþýlaþtýrýlacak olursa, kro-manyon adamlarýnýn iþ aletleri, daha
yetkinleþmiþti. Onlarýn zanaatý, çeþitli iþler için özel olarak yapýlmýþ
kemikten ve taþtan geniþ bir avadanlýklar dizisini kapsýyordu: odunu,
kemiði, boynuzu, en gerekli avadanlýklar
[sayfa 29]
biçimine sokmak
üzere oldukça kolaylýkla yontmaya olanak saðlayan her çeþit ma-
lalar ve lamlar. Bu döneme doðru, ayný þekilde, kemik uçlu kar-
gýlar, zýpkýnlar ve gene kargýlarýn ve mýzraklarýn hareket hýzýný
artýrmaya yarayan ilk fýrlatma aygýtlarý görünmeye baþladý.
Üretici güçlerin düzeyi, insanlara, þimdi daha uzun süre yer
deðiþtirmemek olanaðýný saðlýyordu; onun için, geniþ klan evlerin-
den oluþan sabit köyler (aglomeralar) kurmaya baþladýlar.
Ýnsan Soyunun Biçimlenmesi
Çaðcýl tipin oluþtuðu çaðda, ýrklar, yani birbirlerinden derinin
rengi, burnun ve dudaklarýn biçimi, kýllanma sistemi gibi dýþ özel-
liklerle ayrýlan geniþ insan gruplarý da ortaya çýktý. Farklý coðrafî
ortamlarýn ve insan topluluklarýnýn birbirlerinden yalýtýlmýþ olmala-
rýnýn etkisi altýnda ortaya çýkan bu nitelikler, ancak bugünün çaðcýl
somatik tipi temel çizgileriyle billurlaþtýðý zaman açýklanabilmiþlerdir.
Bu nitelikler, hiçbir þekilde, bireylerin iç yapýsýnda, hele onlarýn zih-
insel yetilerinde, toplumsal kuruluþlarýnda ve kültür düzeylerinde
yansýmýyordu,
Irklarýn kökeninde, bütün insanlarýn ayný ortak atadan gel-
medikleri olgusunun bulunduðunu ve buradan hareket ederek, on-
larýn, soyluluk, deðer ve hak bakýmýndan eþit olmadýðýný, yani aþaðý
ýrklar ve üstün ýrklar bulunduðunu öne süren burjuva yazarlarýn ýrkçý
teorilerinin hiçbir bilimsel ve tarihsel dayanaðý yoktur. Bu teoriler,
yalnýzca sömürgeci fetihleri ve sömürüyü haklý göstermek, Asya,
30
Ýlkel, Köleci
ve Feodal Toplum
Afrika ve Latin Amerika halklarýnýn ulusal kurtuluþlarý uðruna ve
sömürgecilerin nüfuzuna karþý savaþýmýna engel olmak amacýyla
uydurulmuþ ve yayýlmýþtýr.
Ýnsanlýðýn Coðrafî Yayýlýþý
Üretici güçlerin geliþmesi, insanlýðýn çoðalmasýna yardým
[sayfa
30]
ediyordu. Bunun sonucu olarak, avlanmaya, balýkçýlýða, bitkilerin
toplanmasýna uygun olan ülkelerde nüfus, aþýrý derecede yoðunlaþtý.
Ama, uzun zaman ayný yerde kalan insanlar, artýk kendilerini ve
ailelerim beslemeyi baþaramýyorlardý. Bu yüzden yeni topraklar ara-
mak ve oralarda yerleþmek zorunda kalýyorlardý. Baþka bir deyiþle,
insan gruplarýnýn, baþka yerde topluluklar kurmak üzere kendi eski
topraklarýný terkettikleri her zaman görülmekteydi. Öte yandan bu
olgu, yeni topraklarýn deðerlendirilmesine yardým ediyordu. Göç
etmiþ olanlarýn ilgileri, artýk ilk gruplarýn ilgileri ile ayný olmadýðý
için, çeþitli yaþam tarzlarý ve diller biçimleniyordu: Göçler, insan
gruplaþmalarý arasýndaki deneyim ve teknik alýþveriþini hýzlandýrýyor,
bu bakýmdan, üretici güçlerin ilerlemesi üzerinde uygun bir etki
yapýyordu.
Kro-manyon adamlarý, hemen hemen bütün Avrupa, Asya
ve Afrikaya yayýlmýþlardý. Daha sonra (12.000 ya da 15.000 yýl önce),
o zamanlar þimdikinden çok daha dar, ve yýlýn büyük bir kýsmýnda
buzullarla kaplý olan Bering Boðazý yolu ile Asyadan Amerika kýtasý-
na geçmeye baþladýlar. Gene ayný tarihlerde, insanlar, Sonde Ada-
larý ve Malezya Takýmadalarý yoluyla Güney-Doðu Asyadan gelerek
Avustralyaya yerleþmeye baþladýlar.
Böylece, insan topluluklarýnýn en önemli kesimiyle iliþkileri
kesik olan Amerika Hintlileri ve Avustralyalýlar, çok özel koþullar
içinde kaldýlar; artýk insanlýðýn geri kalan kýsmýnýn ortak deneyimin-
den yararlanamýyorlardý. Ama bu yalýtýlmýþ durum ve çevrenin çe-
tin doða koþullarýna karþýn, Amerika ve Avustralya sakinlerinin evrimi
de aþaðýyukarý, baþka yerlerdekiler ile ayný yolu izledi.
3. ÝLKEL TOPLULUK REJÝMÝNÝN OLUÞUMU DÖNEMÝNDE
ÜRETÝM ÝLÝÞKÝLERÝ
Ýlk Ýnsan Sürüsü
31
Ýlkel, Köleci
ve Feodal Toplum
Neandertal-öncesi dönemde, insanlar, göçebe kalabalýðý
[say-
fa 31]
ya da sürüler halinde, birarada bulunuyorlardý. Üretici güçlerin
çok düþük olan geliþme düzeyi yüzünden, böyle bir yaþam tarzýný
kabul etmek zorundaydýlar. O zaman insaný, geçimini, pek ilkel
olan silahlarý ile, ancak kalabalýk topluluklar oluþturduðu sürece
saðlayabilirdi. Bitkileri toplarken bile, insanlar, yabanýl hayvanlarýn
saldýrýlarýna karþý koyabilmek için, toplu halde bulunmak zorunday-
dýlar. Ýnsanlar, etkin avlanmaya geçtikleri zaman, kadýn-erkek bütün
üyeler, çabalarýný birleþtirdikleri takdirde, baþarý elde ediyor ve geçim
araçlarýný saðlýyorlardý. Çalýþma, ortak yaþam tarzýnýn geliþmesi üze-
rinde, durmadan artan bir etki oluþturuyordu. Bütün üretim faali-
yetleri, insanlarýn nispeten kalabalýk gruplar halinde toplanmasýný
gerektiriyordu. Ancak ortak yaþam, üretimin ilerlemesinin temeli
olan birikmiþ iþ deneyim ve alýþkanlýklarýnýn korunmasýný ve sonra
gelecek kuþaklara aktarýlmasýný olanaklý kýlýyordu.
Doðal Ýþbölümü
Üretici güçlerin ve her þeyden önce yeni silahlarýn (mýzrak,
kargý, vb.) geliþmesi, zaten topluluðun üyeleri arasýnda bir görev
bölümünü doðurmuþtu. Artýk aralarýndan bir bölümü, herkesin ge-
reksinmesi olan þu ya da bu zahireyi saðlayabilirdi ve ötekiler, baþka
iþlerle uðraþabilirlerdi. Cinsiyetler arasýndaki iþbölümü de böyle oldu.
Daha güçlü ve dayanýklý olan, analýk ve gelecek kuþaklarýn bakýmý
gibi görevleri bulunmayan erkekler, kendilerini, tümüyle ava ver-
meye, böylece et ve deri gereksinmesini karþýlamaya baþladýlar;
oysa kadýnlar, yaþlýlar ve çocuklar, doðrudan doðruya doðadan sað-
lanan besinlerin (yenen kökler, meyveler, yaban üzümleri,
yumuþakçalar vb.) toplanmasý, balýk avlama, aile ocaðýnýn bakýmý
(ateþin söndürülmemesi, evlerde düzenin saðlanmasý) iþine ayrýl-
dýlar. Uzun yaþam deneyimi olan yaþlýlar, iþ avadanlýklarýnýn yapýmý
ile de uðraþýyorlardý. Onlar, bir bakýma, kuþaklarýn deneyimlerinin,
[sayfa 32]
ortaklaþa çalýþma alýþkanlýklarýnýn taþýyýcýlarý idiler. Üretimde
en bilgili olduklarý için, bu ilkel insan topluluklarýnýn öteki üyeleri
yanýnda, belli bir saygýnlýk saðlýyordu, ve avlanmada ve ortak olarak
yapýlan öteki iþlerde de þef rolü oynuyorlardý. Topluluðun bütün
iþlerinde, yavaþ yavaþ karar verecek duruma geldiler. Cinsiyet ve
yaþ ilkelerine göre, ilk doðal iþbölümü böyle oldu.
Dostları ilə paylaş: |