Illik hesabat 2012. indd
Yüklə 1,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qrafi k 3.1.1. ABŞ, Avrozona və Böyük Britaniya üzrə ÜDM-in dinamikası (2006-2012-ci illər, faiz ilə) Mənbə: Blumberq
- Qrafik 3.1.2. ABŞ, Avrozona və Böyük Britaniya üzrə inflyasiyanın dinamikası (2006-2012-ci illər, faiz ilə) Mənbə:Blumberq
- Qrafik 3.1.3. ABŞ, Avrozona və Böyük Britaniya üzrə işsizliyin dinamikası (2006-2012-ci illər, faiz ilə) Mənbə: Blumberq
28 İLL
İK HESABAT 2012
İLL İK HESABAT 2012 AZ
RBAYCAN RESPUBL İKASI
DÖVL Ə AZ Ə RBAYCAN RESPUBL İKASI DÖVL
Ə T NEFT FONDU İNVESTİSİYA STRATEGİYASI VƏ RİSKLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ
2012-ci il həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqtisadi artım tempinin azalması ilə müşahidə olunmuşdur. Dünya iqtisadiyyatının artım tempi 2012-ci il üçün ilin əvvəlində 3,4% olaraq proqnozlaşdırılan gözləntilərin əksinə olaraq cari ilin sonunda 2,9% təşkil etmişdir. Avrozonada artım tempi ilin əvvəli üçün 0,2% olaraq proqnozlaşdırılsa da, bu göstərici 2012-ci ilin sonunda -0,6%-ə bərabər olmuşdur. Ümumilikdə isə Avrozona və Böyük Britaniya iqtisadiyyatında cari il ərzində tənəzzül müşahidə edilmişdir. 2012-ci ildə ÜDM-in artım tempi Çində 7,7%, Braziliyada isə 1,0% olmuşdur. Bütün bunlarla yanaşı Amerika Birləşmiş Ştatlarında (ABŞ) iqtisadiyyatın artım tempi gözlənildiyi kimi 2,2% təşkil etmişdir.
Avrozonada iqtisadi böhranın dərinləşməsi dünyadakı iqtisadi mühitin kəskin şəkildə pisləşməsində əhəmiyyətli təsirə malik olmuşdur. Ümumdünya ticarət dövriyyəsi 2011-ci ildə 4,5% təşkil etdiyi halda bu göstərici 2012-ci ildə 2,5%-ə qədər geriləmişdir. Avropada fiskal və monetar siyasətin daha da sərtləşdirilməsi, eləcə də inkişaf etmiş ölkələrin özəl sektorunda şirkətlərin borc öhdəliklərinin azaldılması istiqamətindəki fəaliyyətləri dünyanın bir sıra ölkələrində iqtisadi artımın geriləməsində mühüm amillərdən olmuşdur. Bununla yanaşı ABŞ-da iqtisadi artımın yüksəldilməsinə xidmət edən siyasət 2012-ci ildə də stabil artım tempinin qorunub saxlanılması ilə nəticələnmişdir. Yaponiya iqtisadiyyatında da Fukuşima fəlakətinin ardından inkişaf meylləri davam etmişdir. Ümumilikdə, dünya iqtisadiyyatının artım tempi (alıcılıq qabiliyyəti paritetinə görə) 2011-ci ildə 3,8% təşkil etmişdisə, bu göstərici 2012-ci ildə təqribən 1% aşağı düşərək 2,9% təşkil etmişdir. 2011-ci ildə müşahidə olunmuş ciddi inflyasiya artımından sonra əksər ölkələrdə bu göstərici azalmağa başlamışdır. Qrafik 3.1.2. ABŞ, Avrozona və Böyük Britaniya üzrə inflyasiyanın dinamikası (2006-2012-ci illər, faiz ilə) Mənbə:Blumberq ABŞ-da ilin ən mühüm hadisələrindən biri ölkədə keçirilən prezident seçkiləri olmuşdur. Lakin ölkədə son iki il davam edən siyasi konfiqurasiyanın qorunub saxlanılması Barak Obamanın yenidən prezident seçilməsi ilə nəticələnmişdir. 30 İNVESTİSİYA STRATEGİYASI VƏ RİSKLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ İLL İK HESABAT 2012 İLL
İK HESABAT 2012
AZ Ə RBAYCAN RESPUBL İKASI DÖVL
Ə T NEFT FONDU AZ Ə
İKASI DÖVL
Ə T NEFT FONDU İNVESTİSİYA STRATEGİYASI VƏ RİSKLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ
ABŞ-da iqtisadi artım tempi 2011-ci ildə 1,8% təşkil etmişdisə, bu göstərici 2012-ci ilin sonunda gözləntilərə uyğun olaraq 2,2%-ə bərabər olmuşdur. Ölkədə 2012-ci ildə iqtisadi artımın stimullaşdırılmasına xidmət edən siyasətin həyata keçirilməsi bu nəticədə önəmli rol oynamışdır. ABŞ-da 2012-ci ildə həyata keçirilən fiskal və monetar siyasət daha çox liberal xarakter daşımış və nəticədə, 2011-ci ildə 8,6%-ə bərabər olan fiskal defisit 2012-ci ildə 6,7% təşkil etmişdir. 2011-ci ildə xammal qiymətlərindəki ciddi artımın səbəb olduğu kəskin inflyasiya göstəricisi 2012- ci ildə bu qiymətlərdəki azalmadan sonra ciddi şəkildə geriləmişdir. Belə ki, 2011-ci ildə 3,2% təşkil edən inflyasiya dərəcəsi 2012-ci ildə 2,1%-ə qədər enmişdir. 2012-ci il ərzində ölkədə 1,8 milyon yeni iş yeri açılmışdır ki, bunun da nəticəsində yanvar ayında 8,3% təşkil edən işsizlik göstəricisi dekabr ayında 7,7%-ə qədər enmişdir. Ölkədə daşınmaz əmlak sektorunda da ciddi irəliləyişlər nəzərə çarpmışdır. Belə ki, istər yaşayış sahələrinə, istərsə də daşınmaz əmlaka bağlı olan qiymətli kağızlara investisiyalarda artım müşahidə olunmuş və bu sektorda qiymətlər artan trend üzrə inkişaf etmişdir. Bununla yanaşı ölkədə ev təsərrüfatlarının istehlak səviyyəsində keçən illə müqayisədə azalma müşahidə olunmuş və bu göstərici 2011-ci ildəki 2,5%-lik dərəcədən cari ildə 1,8%-ə qədər geriləmişdir. Avrozonada dərinləşməkdə olan suveren borc böhranı üzv ölkələrdə iqtisadi və sosial vəziyyətin daha da kəskinləşməsi ilə səciyyələnmiş, regionun iqtisadi artımının geriləməsində önəmli faktor olmuşdur. İstər suveren borc böhranından daha çox əziyyət çəkən ölkələr, istərsə də digər Avrozona ölkələri həm aparılan sərt fiskal siyasətin, həm də Avropa Mərkəzi Bankının müdaxilələrinin bəzi mənfi təsirlərinə məruz qalmışlar. Bununla bərabər qeyd edilən tədbirlər bu ölkələrin maliyyə sektorunda ciddi irəliləyişlərin əldə olunması ilə nəticələnmişdir. 2011-ci ildə olduğu kimi Avrozonanın iqtisadiyyatı öz heterogenliyi ilə səciyyələnmişdir. Belə ki, birlik ölkələrinin bəzilərində, məsələn Almaniyada (+1%) pozitiv iqtisadi artım qeydə alınsa da, digər ölkələrdə iqtisadi tənəzzül davam etmişdir. İtaliya və İspaniyada 2011-ci ilin ikinci yarısından başlayan kəskin iqtisadi problemlər 2012-ci ildə də davam etmiş, nəticədə iqtisadi artımın səviyyəsi geriləyərək müvafiq olaraq -2,1% və -1,6% təşkil etmişdir. Fransa iqtisadiyyatı isə 0,1% artım göstərərək iqtisadi tənəzzüldən xilas ola bilmişdir. Böyük Britaniyada iqtisadi artım geriləyərək 2012-ci il üçün 0,2% təşkil etmişdir. Avrozonada 2011-ci ildə ÜDM-ə nəzərən 4,1%-ni təşkil edən fiskal defisit 2012-ci ildə 3,5%-ə qədər geriləmişdir. İstər özəl sektorda borc öhdəliklərinin azaldılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər, istərsə də iqtisadi tənəzzülün mənfi təsirləri bəzi birlik ölkələrində fiskal defisitin azalması yönündə əsas maneələrdən olmuşdur. Avrozonada orta illik inflyasiya dərəcəsi 2,5% təşkil etsə də, ilin sonuna doğru bu göstərici aşağı düşməyə başlamışdır. ÜDM-in artım tempi ilə yanaşı, işsizliyin səviyyəsi də birlik ölkələri arasında müxtəlifliklərlə səciyyələnmişdir. Belə ki, 2012-ci ildə Almaniyada işsizlik həddi 7,05%-dən 6,83%-ə düşdüyü halda Fransada bu göstərici 9,62%-dən 10,24%-ə qalxmışdır. Ümumilikdə Avrozonada işsizliyin səviyyəsində artım müşahidə olunmuş və ilin əvvəlində 10,16% təşkil edən bu göstərici dekabrda 11,37%-ə barəbər olmuşdur. İspaniyada isə işsizliyin səviyyəsində artım daha da kəskin olmuş və bu göstərici 26,06% təşkil etmişdir. Qrafik 3.1.3. ABŞ, Avrozona və Böyük Britaniya üzrə işsizliyin dinamikası (2006-2012-ci illər, faiz ilə) Mənbə: Blumberq 2012-ci ildə bir sıra dünya ölkələrində monetar siyasətin əsas hədəfi həm fiskal defisitin, həm də özəl sektorda borc öhdəliklərinin azalmasının iqtisadi tənəzzüldəki mənfi təsirlərinə qarşı mübarizə olmuşdur. Hesabat ilində inkişaf etməkdə olan ölkələrin mərkəzi bankları monetar siyasətlərini əsas uçot dərəcələrinin aşağı salınması yolu ilə həyata keçirdikləri halda, inkişaf etmiş ölkələrin analoji qurumları əsas uçot dərəcələrinin daha öncədən aşağı olması səbəbindən qeyri-ənənəvi vasitələrdən istifadə etmişlər. Çin Mərkəzi Bankı ehtiyat tələblərinə tətbiq edilən normanı aşağı salmış və əsas uçot dərəcəsini il ərzində iki dəfə olmaqla (iyul və avqust aylarında) 6,56%-dən 6%-ə qədər endirmişdir. Hindistanda da əsas uçot dərəcəsi 0,50% aşağı salınaraq 8% həddinə gətirilmişdir. Rusiya Mərkəzi Bankı isə yüksək inflyasiya səbəbindən əsas uçot dərəcəsini 8,5% həddinə qaldırmışdır. ABŞ-ın Mərkəzi Bankı olan Federal Rezerv 2010-cu ildə başlamış olduğu dövlət borc öhdəliklərinin alınması siyasətini davam etdirmişdir. 2011-ci ilin oktyabr ayında Federal Rezervin monetar siyasət vasitələrindən biri olan qısamüddətli borc öhdəliklərinin satılması və uzunmüddətli borc öhdəliklərinin alınması siyasətində ümumi dövriyyənin 267 milyard ABŞ dollarına çatdırılması məqsədilə bir sıra dəyişikliklər həyata keçirilmişdir. Uzunmüddətli faiz dərəcələrinin aşağı saxlanılması məqsədilə Federal Rezerv qısamüddətli borc öhdəliklərinin satılması və uzunmüddətli borc öhdəliklərinin alınması prosesini davam etdirmişdir. 2012-ci ilin sentyabr ayından etibarən Federal Rezerv aylıq olaraq 40 milyard ABŞ dolları həcmində ipotekaya bağlı qiymətli kağızların (MBS) alınması yolu ilə yumşaq pul siyasətinin (Quantitative Easing) üçüncü fazasının icrasına başlamışdır. Qeyd edilənlərlə yanaşı 2012-ci ilin dekabr görüşündə Federal Rezerv 2013-cü ildən etibarən yeni bir proqramın, aylıq olaraq 45 milyard ABŞ dolları dəyərində dövlət istiqrazlarının alınacağına başlanılmasını bəyan etmişdir.
Yüklə 1,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|