MÜNDƏRİCAT
ÖN SÖZ
4
2. ÖLKƏ İQTİSADİYYATI VƏ NEFT FONDU
10
2.1. Makroiqtisadi mənzərə 10
2.2. Neft Fondunun gəlirləri 15
2.3. Neft Fondunun xərcləri 18
3. İNVESTİSİYA STRATEGİYASI VƏ RİSKLƏRİN İDARƏ EDİLMƏSİ
28
3.1. 2012-ci ildə dünya iqtisadiyyatı 28
3.2. Neft Fondunun investisiya portfeli
37
3.3. Neft Fondunun gəlirliliyi
42
3.4. İnvestisiya məhdudiyyətləri
44
3.5. Risklərin idarə edilməsi
46
4. İDARƏETMƏ
54
5. NEFT FONDU – ŞƏFFAF SUVEREN FOND
66
5.1. Neft Fondunun ictimaiyyətlə əlaqələri 66
5.2. Mineral Ehtiyatların Hasilatı ilə Məşğul olan Sənaye Sahələrində
Şəffaflıq Təşəbbüsü (MHŞT) sahəsində fəaliyyət
67
5.3. Suveren Fondların Beynəlxalq Forumu
69
6. BİZİM DƏYƏRLƏRİMİZ:
HÖRMƏT, KOLLEKTİV İŞ, İNAM, ŞƏFFAFLIQ
76
7. DÖVLƏT NEFT FONDUNUN 2012-Cİ İL BÜDCƏSİNİN İCRASI 77
8. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI DÖVLƏT NEFT FONDUNUN
KONSOLİDASİYA EDİLMİŞ MALİYYƏ HESABATLARI
88
ƏLAVƏ 136
4
İLL
İK HESABAT
2012
AZ
Ə
RBAYCAN RESPUBL
İKASI
DÖVL
Ə
T NEFT FONDU
ÖN SÖZ
Azərbaycan xalqının milli sərvəti olan qara qızılın satışından əldə edilmiş gəlirlərin toplanması,
idarə edilməsi və bu vəsaitlərin gələcək nəsillərə çatdırılması missiyasını yerinə yetirən Azərbaycan
Respublikası Dövlət Neft Fondu 2012-ci ildə yaradılmasının 13-cü ilini qeyd etmişdir. Əvvəlki
illərdə olduğu kimi, 2012-ci ildə Neft Fondunun vəsaitində artım qeydə alınmışdır. Fondun vəsaiti
il ərzində 14,5% artaraq ilin sonuna 34,1 milyard ABŞ dollarına çatmış, Fondun daxilolmalarının
22,7%-i yığıma yönəldilmişdir.
Dövlət Neft Fondunun investisiya portfelinin diversifikasiyası baxımından 2012-ci il uğurlu il hesab
oluna bilər. 2012-ci ildən etibarən qəbul edilmiş yeni investisiya siyasətinə uyğun olaraq Dövlət
Neft Fondunun investisiya portfelinə yeni aktivlər, o cümlədən London Qiymətli Metallar Bazarı
İştirakçılarının Assosiasiyası tərəfindən tətbiq edilən tələblərə uyğun olan qızıl külçələr, daşınmaz
əmlak daxil edilmişdir. Eyni zamanda Fondun valyuta portfelinə Rusiya rublu, Türkiyə lirəsi və
Avstraliya dolları əlavə edilmişdir.
2010-cu ildən başlayaraq Neft Fondu tərəfindən qəbul edilmiş 5 illik qərara əsasən Fond tərəfindən
dərc edilən illik hesabatlarda Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış simaları haqqında məlumatlar
və yaradıcılıqlarından nümunələr yerləşdirilir. Dövlət Neft Fondunun 2012-ci il üzrə illik hesabatı
Azərbaycan dilində fəlsəfi şeirin banisi, görkəmli şair İmadəddin Nəsimiyə həsr edilmişdir.
Qeyd edək ki, 2010-cu il üzrə Neft Fondunun illik hesabatı dahi Nizami Gəncəviyə, 2011-ci ildə isə
Məhəmməd Füzuliyə həsr edilmişdir. Ədəbi əsərlərlə zənginləşdirilmiş illik hesabatın yeni tərtibat
üslubu eyni zamanda Azərbaycan ədəbiyyatının xarici auditoriyaya tanıdılması prosesinə Fondun
kiçik bir töhfəsi olacaqdır.
Seyèd Èmadÿddèn Nÿsèmè
(1369-1417)
eyid Èmadÿddin Nÿsimi (1369-1417) Azÿrbaycan
xalqûnûn XlV yözillikdÿ ÿrsÿyÿ gÿtirdiyi ÿn bþyök
mötÿfÿkkir øairlÿrdÿn vÿ ideya fÿdailÿrindÿn biridir.
Èslam Øÿrqinin hÿr ö÷ ÿdÿbi dilindÿ ÿsÿrlÿr yazmûø bu
möqtÿdir øair, daha ÷ox Azÿrbaycan törkcÿsindÿ qÿlÿmÿ aldûüû
þlmÿz qÿzÿllÿri ilÿ tanûnûr.
Avropa øÿrqøönaslarûndan H.Purqøtall, Gibb, H.Ritter,
K.Höart, F.Babinger, E.Braun, A.Bomba÷i, Amerikada K. Buril
vÿ baøqalarûnûn tÿdqiqat ÿsÿrlÿri Nÿsimi ilÿ baülû bir sûra ÿdÿbi vÿ
fÿlsÿfi problemlÿrÿ iøûq salûr.
Øair þz ÿsÿrlÿrini “Seyyid”, “Höseyni”, “Nÿsimi”, “Haøimi”,
“Qöreyøi”, “Èbrahimi” tÿxÿllöslÿri ilÿ qÿlÿmÿ almûødûr ki, bunlarûn da
arasûnda ÿn ÷ox yayûlanû “Nÿsimi”dir.
Seyid Èmadÿddin Nÿsimi 1369-cu ildÿ Azÿrbaycanûn
qÿdim mÿdÿniyyÿt vÿ øeir-sÿnÿt mÿrkÿzlÿrindÿn biri olan Øamaxû
øÿhÿrindÿ anadan olmuødur. Øairin hÿyatû vÿ möhiti, reallûq vÿ
ÿfsanÿ dumanlarûnda itib-batdûüûndan, qaynaqlarda Nÿsiminin
yaxûn adamlarûndan yalnûz qardaøû Øah Xÿndan haqqûnda möÿyyÿn
bilgilÿrÿ rast gÿlinir. Qÿstÿmonulu Lÿtifi þz tÿzkirÿsindÿ Nÿsiminin
“Julidÿmu” (Daüûnûq sa÷lû) lÿqÿbli qardaøû Øah Xÿndandan bÿhs
a÷mûø, Ali isÿ “Könhöl-ÿxbar”ûnda Øah Xÿndanûn þz qardaøû
Nÿsimiyÿ yazdûüû mÿøhur beytinÿ (“Gÿl bu sirri alÿmÿ faø eylÿmÿ,
xani-xasû amÿyÿ aø eylÿmÿ”) ÿsaslanaraq, onu ayrûca bþlmÿdÿ
øair kimi qeyd etmiødir. Øah Xÿndanûn qÿbrinin Øamaxûda olmasû
vÿ uzun möddÿt oranûn ziyarÿtgah sayûlmasû ilÿ baülû S.Mömtazûn
verdiyi mÿlumatlar sonrakû tÿdqiqat÷ûlar tÿrÿfindÿn qiymÿtli fakt
kimi qÿbul edilmiødir. S. Mömtazûn bu fikrÿ gÿlib ÷ûxmasûnda bþyök
Azÿrbaycan øairi S.ß.Øirvaninin:
Mÿn þlÿndÿ Øaxÿndanda basdûrûn,
×önki onun Øahidi-Xÿndanû var,
e
x
m
È
d
– beyti yardûm÷û olmuødur. Törk araødûrmalarûnda Øah Xÿndanûn
1426-cû ildÿ Øamaxûda vÿfat etmÿsi faktû tÿsdiq olunur.
1387-ci ildÿ hörufiliyi qÿbul etdikdÿn sonra Nÿsimi tÿxminÿn 30
il ÿrzindÿ iman gÿtirdiyi ideyalarû tÿbliü etmÿk ö÷ön Yaxûn Øÿrqin
bir sûra øÿhÿrlÿrini gÿzmiø, nÿhayÿt, 1417-ci ildÿ Suriyanûn Hÿlÿb
øÿhÿrindÿ onu köfrdÿ gönahlandûran mörtÿce din xadimlÿrinin fitvasû
ilÿ gönahsûz yerÿ qÿtlÿ yetirilmiødir. Rÿvayÿtÿ gþrÿ, øairin gÿnc
möridlÿrindÿn biri onun qÿzÿlini oxuyarkÿn tutulmuø, dar aüacûna
aparûlanda Nÿsimi irÿli ÷ûxaraq, øeirin möÿllifi olduüunu bildirmiø
vÿ gÿnci þlömdÿn xilas etmiødi. ßvÿzindÿ onun þzönö hÿbs edÿrÿk,
dÿrisi soyulmaqla þlöm cÿzasûna mÿhkum etmiødilÿr.
Øair bu cÿzanû ÷ox mÿrdliklÿ qarøûlamûø, verilÿn iøgÿncÿlÿr onun
iradÿsini sûndûra bilmÿmiødi. ×oxlu qan itirdiyindÿn rÿngi saralan
øairÿ bir din xadimi istehza ilÿ demiødi: “Sÿn ki, mÿn haqqam,
deyirdin, bÿs rÿngin niyÿ saraldû?” Nÿsimi son qövvÿsini toplayûb
belÿ cavab vermiødi: “Mÿn ÿbÿdiyyÿt gþylÿrindÿ doüan hÿqiqÿt
gönÿøiyÿm. Gönÿø batanda saralar.”
Baøqa bir rÿvayÿtdÿ deyilir ki, øairÿ þlöm hþkmö ÷ûxaran ruhani
belÿ bir fitva da veribmiø ki, bu kafirin qanûndan hara döøsÿ kÿsib
atmaq lazûmdûr. Nÿsiminin dÿrisi soyularkÿn onun qanûndan bir
damcû tÿsadöfÿn sû÷rayûb hÿmin ruhaninin barmaüûna döøör. Onun
barmaüûnûn kÿsilmÿsini tÿlÿb edÿnlÿrÿ deyir ki, mÿn bunu hÿrfi
mÿnada demÿmiødim. Þlöm halûnda olan øair mÿürur baxûølarûnû
hÿmin ruhaniyÿ zillÿyib bu beyti deyir:
Zahidin bir barmaüûn kÿssÿn, dþnöb hÿqdÿn qa÷ar;
Gþr bu miskin aøiqi sÿrpa soyarlar, aürûmaz.
Hÿr halda, Nÿsiminin faciÿli, hÿr øeydÿn þncÿ isÿ, gönahsûz
þlömö onu xalq arasûnda daha da populyarlaødûrmûø, øairin
øÿhidlik zirvÿsinÿ yöksÿlmÿsi nÿticÿsindÿ onun mÿzarû ziyarÿtgaha
÷evrilmiødir. Nÿsiminin mÿqbÿrÿsindÿ-tÿkyÿgahûnda onun dÿfn
olunduüu göndÿn bu gönÿ qÿdÿr möcavirlik edÿn vÿ Nÿsimi soyadûnû
daøûyanlarûn isÿ, øairin nÿslindÿn olmalarû barÿdÿ irÿli sörölÿn
mölahizÿlÿr, ÷ox göman ki, tarixi hÿqiqÿtÿ yaxûndûr.
Dostları ilə paylaş: |