İmran axundov
Yüklə 2,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
18 gözəl iki uşaq rolu seçmişəm. Sabah pyesi verim oxu... İndi mən sənnən işləmək istəyirəm”. 1936-cı il may ayının 28-də M. F. Axundovun “Aldanmış kə- vakib” povestinin əsasında qələmə alınmış M. Cananın “Şahnamə” əsəri Sabit Rəhmanın tərcüməsində İsmayıl Hidayətzadənin qu- ruluşunda tamaşaçılara təqdim olundu. Bu əsərə bəzi qadın və kişi obrazları əlavə olunmuşdur. Bu obrazların içərisində İşvəli qadın obrazı var idi ki, onu da Barat xanım ifa edirdi. B. Şəkinskayanın yaratdığı obraz adından göründüyü kimi, işvəli və ədalı idi. Aktri- sanın bu işvəsi onun danışığına da sirayət etmişdir. 1936-cı il oktyabr ayının 28-də görkəmli Belçika yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Moris Meterlinqin 1905-ci ildə fransız dilində yazdığı “Goy quş” əsəri İsmayıl Hidayətzadənin tərcümə- sində və A. A. Tuqano- vun quruluşunda tamaşa- ya qoyuldu. Bu tamaşada Tiltil adlı oğlan uşağının rolunu B. Şəkinskaya ifa edirdi. Aktrisa oğlan uşa- ğına məxsus danışıq və hərəkət seçmişdir. Tiltilin bacısı Mitil rolunu Cava- hir Bayramova oynayırdı. B. Şəkinskaya xati- rələrində qeyd edir ki; “O, vaxtlar bulvarda tək- tük yurdsuz uşaqlar görü- nürdü. Mən onlardan bir neçəsi ilə tanış oldum, bu “Göy quş” tamaşasından səhnə. Sağdan: Tiltil – B.Şəkinskaya, Nənə – N.Lizina 19 sirri təkcə Tuqanov bilir və mənə kömək edirdi. Az çox onlardan öyrənirdim. Evdə isə təkcə dörd yaşlı qızım var idi, heç oğlandan fərqlənmirdi... Tamaşada belə bir səhnə var idi. Mən yemək stolunun üstünə çıxıb, qonşu binanın pəncərəsindən varlı balalarının zəngin bəzən- miş yolkasına, bayram stolundakı yeməklərə həsrətlə baxıb, mono- loq söyləməliydim. Hər şey çox yaxşı gedirdi. Amma stola çıxanda, hərəkətlərim oğlan uşağının hərəkətlərinə oxşamırdı. O vaxt qızım Solmazın dörd yaşı var idi. Bir gün A. A. Tuqanov mənə tapşırdı ki, sabah qızını özünlə bərabər məşqə gətir. Səhər saat on birdə məşq başlandı. Tuqanov Solmazı çağırıb ona bir necə dəfə hündür yemək stoluna çıxmağı tapşırdı, ona da elə bir hay gərək idi. Məndə diqqətlə onun bütün hərəkətlərini izləyir- dim. Beləliklə, balaca uşağın hündür yerə necə çıxmağını öyrəndim. Sonra yavaş-yavaş məndə də alınmağa başladı. Tamaşa çox gözəl getdi, iştirak edənlər hamısı böyük müvəf- fəqiyyət qazandı, adları uzun müddət dildən-dilə düşdü. Tamaşa isə teatr tarixində yaxşı tamaşalar sırasına yazıldı”. Beləliklə, B. Şəkinskaya oğlan uşağı olan Tiltil obrazını böyük müvəffəqiyyətlə yaratdı. Onun ifa etdiyi Tiltil teatrın qələbəsi idi. Qüdrətli sənətkar heç vaxt oynadığı rol üçün xarakter cizgilər tapmağa çətinlik çəkmirdi, həmişə tamaşaçını düşündürməyə çalı- şırdı. Onun bir aktrisa kimi yaradıcılıq imkanları çox geniş idi. Bu misilsiz sənətkar hər obrazı özünə məxsus sənətkarlıqla ifa etmiş və ona nöqsan tutulmasına yol verməmişdir. 1937-ci ildə Azərbaycan teatr tarixində ən nadir hadisələrdən biri baş verdi. Teatr böyük ingilis dramaturqu Vilyam Şekspirə yenidən müraciət etdi. Bir yanan çıraq kimi əsərləri ilə dünya səhnələrini isidən, dahi Şekspiri dörd yüz ildən artıqdır ki, Qərb və Şərq sevə-sevə oxuyur və öyrənir. Şekspir yaradıcılığı dünya teatrının ən parlaq zirvəsidir. Onun qələmə aldığı müxtəlif xarakterli, əzəmətli obrazlar əsrlər keçdikcə öz təravətini və bədii gücünü itirməyəcək. 20 Sözün həqiqi mənasında xalq üçün yazıb-yaradan bu dahi dramaturq bütün dövrlərdə hər millət üçün əziz olmuşdur. Dünyanın bütün mədəni xalqları Şekspir irsinə dərin hörmət bəsləyirlər. Onun əsərləri dünya ədəbiyyatı xəzinəsinə daxil olmuş və bütün xalqların sərvətinə çevrilmişdir. Bir əvəzsiz dramaturq, şəxsiyyət və mütəfəkkir kimi mü- rəkkəb inkişaf yolu keçən Şekspirin ən mükəmməl əsərlərindən biri də “Romeo və Cülyetta” faciəsidir. Qədim italyan əfsanəsindən götürülmüş bu əsər 1937-ci il yanvar ayının 14-də Əhməd Cavadın tərcüməsində A. A. Tuqanovun quruluşunda səhnəyə qoyulmuşdur. Həmin tamaşada B. Şəkinskaya Cülyetta rolunu ifa edirdi. O, zaman 22 yaşlı Barat xanım bu obrazı çox böyük müvəffəqiyyətlə yaratmışdır. “Romeo və Cülyetta” tamaşasından səhnə. Romeo – Ü.Rəcəb, Cülyetta – B.Şəkinskaya 21 Barat xanım xatirələrində yazır ki; “Hər aktyorun yaradı- cılığında sevib, pərəstiş etdiyi bir yazıçı var. Mənim də qəlbimin ilk sözü Şekspir olmuşdur. Bu əziz müəllimimin əsərlərində ilk rolum “Romeo və Cülyetta” faciəsində Cülyetta rolu oldu. O, zaman hələ mənim 22 yaşım vardı. Mənim gəncliyimdən, təcrübəsizliyimdən qorxmayaraq teatr bu rolu mənə tapşırdı. Mənim ikinci bir xoş- bəxtliyimdə onda idi ki, bu tamaşanın quruluşçu rejissoru, Şekspir yaradıcılığını çox yaxşı bilən A. A. Tuqanov idi. “Romeo və Cülyetta” faciəsi təkcə dünənin deyil, o, həm bu günün, həm də sabahın faciəsidir. Dünya durduqca “Romeo və Cül- yetta” faciəsi yaşayacaqdır. Dünya dramaturgiyasında yaranan na- kam məhəbbət əfsanələrindəki gözəllər gözəli Cülyetta! Sən məhəb- bət və səadət mücəssəməsisən. Sən xurafata boyun əymədin, öz saf məhəbbətinlə ona qalib gəldin”. B. Şəkinskaya Cülyetta obrazını çox yüksək aktyorluq baca- rığı ilə yaratmışdır. O, Cülyettanı nağıl qəhrəmanı yox, canlı, dol- ğun bir insan kimi canlandırmışdır. İlk səhnədə atasına və anasına tabe olan Cülyetta-Şəkinskaya Romeo ilə görüşdükdən sonra mətin- ləşirdi, özünün həyat haqqında ürəyindən keçən fikirləri aşıq-aşkar söyləyirdi. “Bakinski raboçi” qəzeti (01.01.1937) yazır ki; “Cavan aktrisa Barat, ilk dəfə belə məsul rolu, gözəl Gülyettanın surətini çılğın, möh- kəm iradəli, qoçaq, eyni zamanda zərif, fədakar qızı gözəl cizgilərlə yaratdı. Ümumiyyətlə, Cülyetta siması tamaşaçıda dərin iz buraxır”. B. Şəkinskaya xatirələrində qeyd edir ki; “Bu, mənə verilən ilk qiymət idi. Cülyetta rolu səhnə sənətimin ilk carçısı olub. Öm- rüm boyu mənimlə yanaşı yaşayıb”. H. Orucəli yazır ki; “Barat xanım Cülyettanı sonsuz sədaqətlə döyünən bir qəlb, atəşin etirazla, coşqun bir lirizmlə səciyyələndirirdi”. A. İsmayilova (1977) yazır ki; “Hələ 1937-ci ildə məşhur re- jissor A. A. Tuqanov Baratın “Romeo və Cülyetta” tamaşasındakı ağıllı oyunu ilə əlaqədar onu daxili qüvvəyə, məlahətə, xarici zərif- liyə və gözəlliyə malik olan, böyük ümidlər verən aktrisa adlan- dırmışdı. Yüklə 2,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|