İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 78 78 şəhərin ortasında olsam da, özümü Bakıdan o qədər uzaqda hiss edirəm ki, bu uzaqlığın yanında Dublinlə Triyest, İstambulla Nyu-York arasındakı məsafə insan ömrü qədər qısa, balaca görünür. Çünki bu şəhərlər arasındakı məsafə yalnız kilometrlərlə ölçülürdüsə, mənim Bakımı məndən varlıq-yoxluq sərhəddi ayırır, yəni mən varam, Bakım isə artıq varlıq çərçivəsindən kənardadır. Bəli, mən təsvir etmək istədiyim Bakıdan çox uzaqdayam, hərçənd ki, zaman etibarilə bizi cəmi bir neçə onillik ayırır. İyirmi-iyirmi beş il bundan əvvələcən sürünə-sürünə də olsa mənim Bakım hələ yaşayırdı, çox qocalsa da, haldan düşsə də, görkəmi çox dəyişsə də diqqətlə baxanda hiss olunurdu ki, bu, mənim Bakımdır, bu, həmin Bakıdır; həyətləri qır iyi verən, asfalt yollarının qıraqlarında sınıq limonad şüşələri parıldayan, dəniz sahillərində neft qalıqları yığılan, qağayılarının da rəngi neftdən qaralan, toz-torpağı adamın ağız-burnuna dolan, xəzrisi əldən çanta, başdan papaq qapan (bu siyahını sonsuzluğa qədər uzatmaq da olar) bizim Bakı. Amma indi həmin Bakı yoxdur, nənəm demişkən, pişik apardı. Mənim Bakımı «Yevroremont mütəxəssisləri» fasilə vermədən, gecə-gündüz böyük həvəs və şövq ilə ütüləyirlər-əhəngləyirlər, ütüləyirlər- əhəngləyirlər və bir azdan Bakı tarixi ağappaq, hamar bir kəfənə çevriləcək ki, mənim kimi kiflənmiş köhnə bakılıları ağuşuna alıb aparacaq ora, bütün gərəksiz məxluqların atıldığı yerə, yəni, o dünyaya< www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 79 79 79 Hərdən mənə elə gəlir ki, şəhərlərin də öz kainatları, o dünyaları-bu dünyaları, cənnətləri- cəhənnəmləri olur; yaranırlar, inkişaf edirlər, böyüyürlər, sonra da yavaş-yavaş tənəzzülə uğrayırlar, məhv olub gedirlər. Dünya tarixində bir çox şəhərlər olub ki, onlardan indi yalnız xarabalıqlar qalıb. Bu nöqteyi-nəzərdən yanaşsaq, mənim Bakım bu saat Bərzəx aləmindədi, yəni, o dünyanın astanasındadı və sakitcə oturub cənnətə, yaxud cəhənnəmə düşəcəyi barədə dərin, monumental düşüncələrə dalıb, bu dünyada etdiyi əməlləri götür-qoy edir, günahlarına görə Allaha nə cavab verəcəyini düşünür< Kimlərsə etiraz edib, deyə bilər ki, Bakı heç də uçulub-dağılmır, əksinə, günü-gündən böyüyür, inkişaf edir, gözəlləşir, təmizlənir və s. Yox, əzizlərim, xahiş edirəm diqqətli olun, çünki indi hamımızın gördüyü Bakı, mənim haqqında danışmaq istədiyim Bakı deyil, onun oğludur. Ümumiyyətlə, insanların ailə şəcərəsi ilə şəhərlərin taleyi arasında da oxşarlıq çoxdur və müxtəlif paralellər aparmaqçün saysız-hesabsız faktorlar var. Fərq isə məncə bircə bundan ibarətdir ki, insan ailəsində övlada adətən valideynlərin adını qoymurlar. Şəhərlərin taleyi isə başqa cürdür, övladın adı çox vaxt valideynin adıyla üst-üstə düşür, yaxud, yalnız cüzi dəyişikliyə uğrayır. Bu mənada şəhərləri rus ailələrinə bənzətmək olar, onlarda uşağa valideynin adını qoymaq praktikası çox yayılıb, məsəlçün, İvan İvanoviç, Pyotr Petroviç və s. İndiki Bakını da, məncə, Bakı Bakıyeviç adlandırmaq düzgün olar. Oğul Bakı hamımızın indi www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 80 80 gördüyü şəhərdir, mən isə bu şəhərin atası, babası və ümumiyyətlə, əcdadları barədə danışmaq istəyirəm. Məni buna vadar edən isə aşağıdakı səbəblərdir. Adətən hər oğul atasından yadigar olaraq həmişə nə isə saxlayır - şəkillər, hansısa məişət predmetləri, daha nə bilim nələr. Şəxsən mənə rəhmətlik atamdan bir albom şəkil, mal sümüyündən düzəlmiş iki təsbeh, bir qutu saatsazlıq alətləri və beş dəftər fəlsəfi rübai (əlbəttə ki, bu rübailər gecə-gündüz Xəyyamı oxuyub «Staliçnı» araqdan gillədən köhnə bir bakılının sayıqlamalarından başqa bir şey deyil, yoxsa indiyəcən çoxdan onları çap eləmişdim) və bir neçə başqa şey qalıb ki, hal hazırda mənə lazım olmasalar da onları az qala göz bəbəyim kimi qoruyuram, çünki rəhmətlik atamla surətbəsurət söhbət etmək, öz dərdimi bölüşmək, məsləhət almaq, bir sözlə, öz əslimə qayıtmaq istəyəndə bu predmetlər mənə yardımçı olur, onlara toxunmaqla, əlimə götürüb diqqətlə ora-burasını nəzərdən keçirməklə elə bil, mənimlə rəhmətlik atam arasındakı keçilməz sədd əriyib itir, arada mistik bir pəncərə açılır və mən atamı, onun vasitəsiylə babamı, ümumiyyətlə, bütün əcdadlarımı açıq aydın görürəm. Normal şəhərlər də belədir. Müasir Roma öz ata- babasından yadigar kimi müqəddəs Pyotr kilsəsini, Paris Luvr sarayını, London Biq-Beni, Milan «La-skala» operasını, Moskva «Vasili Blajennı» məbədini, Nyu- York< Yox Nyu-York heç nəyi saxlamayıb, çünki saxlamalı bir şeyi yoxdur, əgər olsaydı onu, atam demişkən: «qəzet eliyib soxardı gözümüzə», bu şəhərin atası-anası bilinmir, bir sözlə, Nyu-York bicbala Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|