İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 182 182 «Həqiqət» məfhumu bu qədər amorf olduğundan, dünyada tarix boyu bir belə filosoflar, fəlsəfi cərəyanlar, qollar, əllər, ayaqlar, burunlar, qulaqlar yaranıb və hər biri də bu «milyon üzlü həqiqəti» özlərinin ən yaxın silahdaşı elan ediblər. Dünyada insanların şüuruna uyğunlaşmayan yeganə həqiqət var ki, o da «mütləq ilahi həqiqət»dir. Onun da belə əlçatmaz olmasının səbəbi öz sifətinin yalnız bir tərəfini göstərməsi, ona yalnız bir rakursdan baxmağın mümkün olmasıdır. Yəni o biri, dünyavi həqiqətlərdən fərqli olaraq «ilahi həqiqət»i əlimizə götürüb ora-burasını əlləşdirmək, hər dəlmə-deşiyinə burun soxmaq imkanımız olmadığına görə, başqa rakursdan baxanda, onun həqiqət olmadığını sübut eləmək də mümkün deyil. Məhz bu «ilahi həqiqət»ə münasibət baxımından da dünyanın ağıllı adamlarını iki qismə bölmək olar. Bir qism insanlar iddia edir ki, bu ilahi həqiqət də o birilərin tayıdır, nisbidir və əgər əlçatmaz olmasaydı, başqa rakurslardan baxmaq mümkün olsaydı, onun da min dənə eybi tapılardı, heç də «mütləq», «ilahi» olmadığı aşkara çıxardı, çünki dünyada, ümumiyyətlə, mütləq həqiqət yoxdur, heç ola da bilməz. Hər şey nisbidir. Bu düşüncə tərzi daha çox müasir qərblilərə məxsusdur. İkinci qism ağıllı adamlar isə iddia edir ki, yox, elə deyil. Dünyavi həqiqətlər ilahi həqiqətin zərrələridir və ona görə də nisbidirlər. İlahi həqiqət isə bu zərrələrin vəhdəti olduğuna görə mütləqdir. Mütləq olduğuna görə də, hətta ələ keçirmək, hərtərəfli gözdən keçirmək www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 183 183 183 mümkün olsa belə onun hər üzündə eyni həqiqəti görmüş olarıq. Bu düşüncə tərzi isə daha çox şərq millətlərinə xasdır. Mən yeniyetmə olanda diskotekalarda üzərinə çoxsaylı xırda güzgü qırıntıları yapışdırılmış plastmas kürələr olardı və tavandan asılmış bu güzgülü kürələr asta-asta fırlandıqca öz üzərinə düşən işığı çoxlu kiçik zərrələrə parçalayıb ətrafa səpələyərdi, biz də bu romantik işıq zərrələrinin içində üzərək qızlarla rəqs eliyərdik, sir-sifətimizdə oynayan işıqlardan ləzzət alardıq. Obrazlı dillə desək, «Mütləq ilahi həqiqət» həmin o güzgülü kürəyə, onun ətrafa səpələdiyi işıq zərrələri isə dünyavi, nisbi həqiqətlərə bənzəyir. Biz insanların bədbəxtliyi də ondadır ki, hər birimiz öz nisbi həqiqətimizi mütləq kimi qəbul etmişik və bu səbəbdən də düşünmüşük ki, başqalarının həqiqət kimi təqdim etdikləri, əslində saxta imitasiyadan başqa bir şey deyil. Heç cür anlamaq istəməmişik ki, heç birimizdə mütləqlik yoxdur, hamımızın həqiqəti əslində həmin mütləqin zərrələri olan nisbi həqiqətlərdir. «Hamı günahkardır dünyada, amma Dünyada heç kimin günahı yoxdur.» – tezisi də, məncə, dediklərimi bir daha təsdiq edir. Bizim ailə üzvlərinin də, hərəsinin öz həqiqəti var idi, amma fərq ondaydı ki, bütün ailə üzvlərimiz hərdənbir də olsa dərk edirdilər ki, məhz nənəmin həqiqəti həmən mütləq həqiqətə daha yaxındır. Eyni fikri bakılı-qeyri bakılı konfliktlərinə də şamil etmək www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi İlqar Fəhmi Qədim miniatür və xəttatlıq sənəti. Bakı tarixindən kollaj 184 184 olar. Hər iki tərəf özünü haqlı, əks tərəfi isə haqsız saysa da, əslində hər ikisi haqlı, eyni zamanda da, hər ikisi haqsız idilər. Son otuz-qırx ildə təzahür tapan bu konfliktləri düzgün araşdırmaqçün, məncə, bakılıların məhz iyirminci əsrdəki etnik tərkibinə nəzər salmaq lazımdır. Bir çox ucqar məkanlardan fərqli olaraq Bakı kimi mərkəzi şəhərlərin əhalisi əsrlər boyu tərkib etibariylə fasilə vermədən dəyişikliklərə məruz qalıb, müxtəlif istiqamətlərdən şəhərə insanlar axışıb, kimisi çörək pulu qazanmaqçün, kimisi təhsil almaqçün, kimisi də nöyütə yaxın olmaqçün. Və bu gələnlər də vaxt keçdikcə yerli camaata qaynayıb qarışıblar, Bakının spesifik aurasına düşüb bakılılaşıblar. Keçmişdə yerli və gəlmələr arasında hansısa münaqişələrin olmasına dair dəqiq tarixi faktlar yoxdur, amma yəqin ki, yüngülvari narazılıqlar olub. Bu da təbii haldır. Məsəlçün, İçərişəhərdə yaşayan elitanın nümayəndələri Qala divarlarından kənarda, yəni Bayırşəhərdə məskunlaşmağa başlayan gəlmələrə, rişxəndlə «ayaqyalın bayırşəhərli» deyərdilər. Ölkəmizdə sovet hakimiyyəti bərqərar olduqdan sonra şəhərə axınların qarşısı demək olar ki, alındı. Kəndlilər müəyyən mənada torpağa təhkim olunduqlarından azad yerdəyişmə hüququndan məhrum edildilər, məcburi surətdə kolxozlara bağlandılar və ümumiyyətlə, sovet vətəndaşlarının böyük hissəsinin əlindən bu hüquq alındı, evlər dövlətin sərəncamına keçdi. İnsanların çoxunun yaşadığı evi satıb harasa başqa yerə köçmək imkanı qalmadı. Əgər Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|