IAS 33 (SNK 33)
© IASCF
3
14
Shuma pas-tatimit e dividendëve preferencialë që i zbritet fitimit ose humbjes është:
(a)
shuma pas-tatimit e çdo dividendi preferencial për aksionet preferenciale jo-akumulative të deklaruara
në lidhje me periudhën; dhe
(b)
shuma pas-tatimit e dividendëve preferencialë për aksionet preferencialë akumulativë që kërkohet për
periudhën, edhe nëse dividendët janë deklaruar ose jo. Shuma e dividendëve preferencialë të periudhës
nuk përfshin shumën e ndonjë dividendi preferencial për aksione preferencialë akumulativëe të paguara
ose të deklaruara gjatë periudhës aktuale dhe që lidhen
me periudhat e mëparshme.
15
Aksionet preferenciale që japin një dividend të ulët në fillim për të kompensuar një njësi ekonomike për shitjen e
aksioneve preferenciale me zbritje, ose dividendi më i lartë se tregu në periudhat e mëvonshme për të
kompensuar investitorët për blerjen e aksioneve preferenciale me një prim, nganjëhere referohen si aksione
preferenciale me normë rritëse. Çdo emetim fillestar me zbritje ose me prim i aksioneve preferenciale me normë
rritëse amortizohet në fitimet e pashpërndara duke përdorur metodën e interesit efektiv dhe trajtohet si dividend
preferencial për qëllimet e llogaritjes të fitimeve për aksion.
16
Aksionet preferencialë mund të riblihen kundrejt një tenderi të njësisë ekonomike ofruar zotëruesve të tyre.
Tejkalimi i vlerës së drejtë të shumës së paguar për aksionerët preferencialë mbi vlerën kontabël neto të
aksioneve preferencialë paraqet një kthim për zotëruesit e aksioneve preferencialë dhe një zvogëlim në fitimet e
pashpërndara të njësisë ekonomike. Kjo shumë zbritet në llogaritjen e fitimit ose humbjes që i takon zotëruesve
të kapitalit të zakonshëm të njësisë ekonomike mëmë.
17
Konvertimet e mëparshme të aksioneve preferencialë të konvertueshëm mund induktohen nga një njësi
ekonomike nëpërmjet ndryshimeve favorizuese të kushteve fillestare të konvertimit ose pagesës së shumave
shtesë. Tejkalimi i vlerës së drejtë të aksioneve të zakonshme ose shumave të tjera të paguara mbi vlerën e drejtë
të aksioneve të zakonshme të emetueshme sipas kushteve fillestare të konvertimit është një kthim për aksionerët
preferencialë dhe është një zbritje në llogaritjen e fitimit ose humbjes që i takon zotëruesve të kapitalit të
zakonshëm të njësisë ekonomike mëmë.
18
Çdo tejkalim i vlerës kontabël neto të aksioneve preferencialë mbi vlerën e drejtë të shumave të paguara për të
shlyer ato i shtohet llogaritjes së fitimit ose humbjes që i takon zotëruesve të kapitalit të zakonshëm të njësisë
ekonomike mëmë.
Aksionet
19
Për qëllimet e llogaritjes së fitimeve bazë për aksion, numri i aksioneve të zakonshme është numri mesatar
i ponderuar i aksioneve të zakonshme në qarkullim gjatë periudhës.
20
Duke përdorur numrin mesatar të ponderuar të aksioneve të zakonshme në qarkullim gjatë periudhës pasqyrohet
mundësia që shuma e kapitalit aksioner të ndryshojë gjatë periudhës si rezultat i një numri më të madh ose më të
vogël të aksioneve që janë në qarkullim në çdo kohë. Numri mesatar i ponderuar i aksioneve të zakonshme në
qarkullim gjatë periudhës është numri i aksioneve të zakonshme në qarkullim në fillim të periudhës, i rregulluar
me numrin e aksioneve të zakonshme të riblera ose të emetuara gjatë periudhës shumëzuar me një faktor
ponderues-kohë. Faktori ponderues-kohë është numri i ditëve që aksionet janë në qarkullim në raport me numrin
total të ditëve të periudhës; në shumë rrethana është e përshtatshme të bëhet një përafrim i arsyeshëm i mesatares
së ponderuar.
21
Aksionet përfshihen zakonisht në numrin mesatar të ponderuar të aksioneve që nga data që shuma është e
arkëtueshme (që në përgjithësi është data e emetimit të tyre). për shembull:
(a)
aksionet e zakonshme të emetuara në këmbim të mjeteve monetare përfshihen kur mjetet monetare janë
të arkëtueshme;
(b)
aksionet e zakonshme të emetuara për ri-investim vullnetar të dividendëve në aksione të zakonshme ose
preferenciale përfshihen kur dividendët janë ri-investuar;
(c)
aksionet e zakonshme të emetuara si rezultat i konvertimit të një instrumenti borxhi me aksione të
zakonshme përfshihen nga data që ndërpritet llogaritja e interesit.
(d)
aksionet e zakonshme të emetuara në vend të interesit ose principalit të instrumentave të tjera financiare
përfshihen nga data që ndërpritet llogaritja
e interesit;
(e)
aksionet e zakonshme të emetuara në këmbim të shlyerjes së një pasivi të njësisë ekonomike përfshihen
që nga data e shlyerjes;
(f)
aksionet e zakonshme të emetuara për blerjen e një aktivi që nuk është mjete monetare, përfshihen nga
data në të cilën është njohur blerja; dhe
(g)
aksionet e zakonshme të emetuara për kryerjen e shërbimeve për njësinë ekonomike përfshihen kur janë
kryer shërbimet.
IAS 33 (SNK 33)
4
© IASCF
Afatet e përfshirjes të aksioneve të zakonshme përcaktohen nga afatet dhe kushtet që shoqërojnë emetimin e tyre.
Trajtimi i duhur bëhet bazuar në thelbin e çdo kontrate që shoqëron emetimin.
22
Aksionet e zakonshme të emetuara si pjesë e kostos së një kombinimi biznesi përfshihen në numrin mesatar të
ponderuar të aksioneve që nga data e blerjes. Kjo sepse blerësi përfshin në pasqyrën e tij të të ardhurave fitimet
dhe humbjet e njësisë ekonomike të blerë që nga kjo datë.
23
Aksionet e zakonshme që do të emetohen kundrejt konvertimit të një instrumenti të konvertueshëm të detyruar
përfshihen në llogaritjen e fitimeve bazë për aksion që nga data që kontrata hyn në fuqi.
24
Aksionet e emetueshme me kusht trajtohen si në qarkullim dhe përfshihen në llogaritjen e fitimeve bazë për
aksion vetëm nga data kur janë plotësuar të gjitha kushtet e nevojshme (dmth ngjarjet kanë ndodhur). Aksionet
që janë të emetueshme vetëm me kalimin e kohës nuk janë aksione të emetueshme me kusht, sepse kalimi i
kohës është i sigurtë. Aksionet e zakonshme në qarkullim që janë të kthyeshme me kusht (dmth subjekt i
rithirjes) nuk trajtohen si në qarkullim dhe përjashtohen nga llogaritja e fitimeve bazë për aksion deri në datën që
aksionet nuk janë më subjekt i rithirjes.
25
Fshirë
26
Numri mesatar i ponderuar i aksioneve të zakonshme në qarkullim gjatë periudhës dhe për të gjitha
periudhat e paraqitura duhet të rregullohet për ngjarjet, përveç rastit të konvertimit të aksioneve të
zakonshme potenciale, të cilat kanë ndryshuar numrin e aksioneve të zakonshme në qarkullim pa një
ndryshim korespondues të burimeve.
27
Aksionet e zakonshme mund të emetohen, ose numri i aksioneve të zakonshme në qarkullim mund të ulet, pa një
ndryshim korespondues të burimeve. Shembujt përfshijnë:
(a)
një emetim kapitalizimi ose emetim bonusi (ndonjëherë i quajtur si një dividend stoku);
(b)
një element bonusi në ndonjë tjetër emetim, për shembull një element bonusi në një emetim të drejtash
për aksionerët ekzistues;
(c)
një shpërbërje aksioni; dhe
(d)
një anullim i shpërbërjes së aksionit (konsolidimi i aksioneve).
28
Në një emetim kapitalizimi ose bonusi ose në një shpërbërje aksioni, aksionet e zakonshme emetohen për
aksionerët ekzistues pa ndonjë shumë shtesë. Prandaj, numri i aksioneve të zakonshme në qarkullim rritet pa
ndonjë rritje të burimeve. Numri i aksioneve të zakonshme në qarkullim para ngjarjes rregullohet
proporcionalisht me ndryshimin në numrin e aksioneve të zakonshme në qarkullim sikur ngjarja ka ndodhur në
fillim të periudhës më të parë të paraqitur. Për shembull, në një emetim bonusi dy-për-një, numri i aksioneve të
zakonshme në qarkullim para emetimit është shumëzuar me tre për të përfituar numrin e ri total të aksioneve të
zakonshme, ose me dy për të përfituar numrin e aksioneve të zakonshme shtesë.
29
Konsolidimi i aksioneve të zakonshme në përgjithësi ul numrin e aksioneve të zakonshme në qarkullim pa një
ulje koresponduese të burimeve. Megjithatë, kur efekti i përgjithshëm është një riblerje aksioni me vlerën e
drejtë, ulja në numrin e aksioneve të zakonshme në qarkullim është rezultat i një ulje koresponduese të burimeve.
Një shembull është një konsolidim aksioni i kombinuar me një dividend të veçantë. Numri mesatar i ponderuar i
aksioneve të zakonshme në qarkullim për periudhën në të cilën kryhet transaksioni i kombinuar rregullohet me
uljen në numrin e aksioneve të zakonshme nga data që është njohur dividendi i veçantë.
Fitimet e pakësuara për aksion
30
Njësia ekonomike duhet të llogarisë shumat e fitimeve të pakësuara për aksion për fitimin ose humbjen që
i takon zotëruesve të kapitalit të zakonshëm të njësisë ekonomike mëmë, nëqoftëse paraqitet, fitimin ose
humbjen nga operacionet e vazhdueshme që i atribuohen këtyre zotëruesve të kapitalit.
31
Për qëllimet e llogaritjes së fitimeve të pakësuara për aksion, njësia ekonomike duhet të rregullojë fitimin
ose humbjen që i takon zotëruesve të kapitalit të zakonshëm të njësisë ekonomike mëmë dhe numrin
mesatar të ponderuar të aksioneve në qarkullim, për efektet e të gjitha aksioneve të zakonshme potenciale
të pakësueshme.
32
Objektivi i fitimeve të pakësuara për aksion është i njëjtë me atë të fitimeve bazë për aksion – për të dhënë një
matje të interesit të secilit aksion të zakonshëm në performancën e njësisë ekonomike – si edhe në dhënien e
efektit për të gjithë aksionet e zakonshme potenciale të pakësueshme në qarkullim gjatë periudhës. Si rrjedhim:
(a)
fitimi ose humbja që i takon zotëruesve të kapitalit të zakonshëm të njësisë ekonomike mëmë rritet për
shumën pas-tatimit të dividendëve dhe interesit të njohur në atë periudhë në lidhje me aksionet e
zakonshme potenciale të pak
ë
sueshme dhe rregullohet për çdo ndryshim tjetër në të ardhura ose
shpenzime që mund të vijnë nga konvertimi i aksioneve të zakonshme potenciale të pakësueshme; dhe