International Accounting Standard 33
Yüklə 207,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Standard. Shumat bazë dhe të pakësuara për aksion që lidhen me këto përbërës duhet të jepen në
- Një njësi ekonomike duhet të zbatojë këtë Standard për periudhat vjetore që fillojnë më datën 1 janar
- Shtojcë A Udhëzues Zbatimi Kjo shtojcë është pjesë integrale e Standardit. Fitimi ose humbja që takon njësisë ekonomike mëmë;
- Çmimi mesatar i tregut të aksioneve të zakonshme
- Opsionet, garancitë dhe ekuivalentët e tyre
- Opsionet për të shitur me shkrim
- Instrumentat e filialeve, sipërmarrjeve të përbashkëta ose pjesëmarrjeve
- Pjesëmarrje në instrumente të kapitalit të vet dhe aksionet e zakonshme me dy klasa
- Aksionet e paguara pjesërisht
IAS 33 (SNK 33) 10
© IASCF
(f) plotësimi i kushteve të cilat mund të rezultojnë në emetimin e aksioneve të emetueshme me kusht. Shumat e fitimeve për aksion nuk rregullohen për ato transaksione që ndodhin mbas datës së bilancit sepse këto
transaksione nuk ndikojnë në shumën e kapitalit të përdorur për të prodhuar fitimin ose humbjen e periudhës. 72 Instrumentat financiarë dhe kontratat e tjera që gjenerojnë aksione të zakonshme potenciale mund të kenë afate dhe kushte që ndikojnë në matjen e fitimeve bazë dhe fitimeve të pakësuara për aksion. Këto afate dhe kushte mund të përcaktojnë nëse ndonjë nga aksionet e zakonshme potenciale është pakësues dhe, nëse është kështu, efektin në numrin mesatar të ponderuar të aksioneve në qarkullim dhe çdo rregullim vijues në fitimin ose humbjen që i takon zotëruesve të kapitalit të zakonshëm. Inkurajohet dhënia e informacioneve shpjeguese për afatet dhe kushtet e këtyre instrumentave financiarë dhe kontratat e tjera, nëqoftëse kjo nuk kërkohet (shih SNRF 7 Instrumentat Financiarë: Dhënia e Informacioneve Shpjeguese). 73 Nëqoftëse njësia ekonomike jep informacione shpjeguese, si shtesë të atij të dhënë për fitimet bazë dhe fitimet e pakësuara për aksion, për shumat për aksion duke përdorur një përbërës raportues të pasqyrës së të ardhurave të ndryshëm nga ato të kërkuar nga ky Standard, këto shuma duhet të llogariten duke përdorur numrin mesatar të ponderuar të aksioneve të zakonshme të përcaktuar në përputhje me këtë Standard. Shumat bazë dhe të pakësuara për aksion që lidhen me këto përbërës duhet të jepen në informacione shpjeguese me rëndësi të barabartë dhe të paraqiten në shënimet shpjeguese. Njësia ekonomike duhet të tregojë bazat me të cilat është (janë) përcaktuar numëruesi (numëruesit), përfshirë edhe nëse shumat për aksion janë para tatimit ose pas tatimit. Nëqoftëse një përbërës i pasqyrës së të ardhurave përdoret por nuk raportohet si një zë i veçantë në pasqyrën e të ardhurave, duhet të jepet një rakordim mes përbërësit të përdorur dhe zërit që është raportuar në pasqyrën e të ardhurave. Data e hyrjes në fuqi 74 Një njësi ekonomike duhet të zbatojë këtë Standard për periudhat vjetore që fillojnë më datën 1 janar 2005 e në vijim. Inkurajohet zbatimi para kesaj date.Nëse një njësi ekonomike e zbaton këtë Standard për një periudhë që fillon përpara datës 1 janar 2005, ajo duhet të japë informacione shpjeguese për këtë fakt. Shfuqizimi deklaratave të tjera 75
Ky Standard zëvendëson SNK 33 Fitimet Për Aksion (publikuar në 1997). 76
Ky Standard zëvendëson KIS-24 Fitimet për Aksion – Instrumentet Financiarë dhe Kontratat e Tjera që Mund të Shlyhen me Aksione.
© IASCF 11
Shtojcë A Udhëzues Zbatimi Kjo shtojcë është pjesë integrale e Standardit. Fitimi ose humbja që takon njësisë ekonomike mëmë; A1
Për qëllimet e llogaritjes së fitimeve për aksion bazuar në pasqyrat financiare të konsoliduara, fitimi ose humbja që i takon njësisë ekonomike mëmë paraqitet në fitimin ose humbjen e njësisë ekonomike të konsoliduar mbasi rregullohet për interesat minoritare.
A2
Emetemi i aksioneve të zakonshme në kohën e ushtrimit ose konvertimit të aksioneve të zakonshme potenciale në përgjithësi nuk krijon një element bonusi. Kjo sepse aksionet e zakonshme potenciale emetohen në përgjithësi për vlerën e plotë, që rezulton në një ndryshim proporcional të burimeve të disponueshme nga njësia ekonomike. Në emetimin e të drejtave, megjithatë, çmimi i ushtrimit shpesh është më i ulët se vlera e drejtë e aksioneve. Prandaj, siç përmendet në paragrafin 27(b), të tilla emetime të të drejtave përfshijnë një element bonusi. Nëqoftëse një emetim i të drejtave ofrohet për të gjithë aksionerët ekzistues, numri i aksioneve të zakonshme për t’u përdorur në llogaritjen e fitimeve bazë dhe fitimeve
të pakësuara për aksion për të gjitha periudhat përpara emetimit të të drejtave është numri i aksioneve të zakonshme në qarkullim para emetimit, i shumëzuar me faktorin e mëposhtëm: Vlera e drejtë për aksion menjëherë përpara ushtrimit të të drejtave Vlera e drejtë për aksion teorikisht pa të drejtat Vlera e drejtë për aksion teorikisht pa të drejtat llogaritet duke mbledhur vlerën e tregut të përgjithshme të aksioneve menjëherë përpara ushtrimit të të drejtave me të ardhurat nga ushtrimi i të drejtave, dhe duke i pjestuar me numrin e aksioneve në qarkullim mbas ushtrimit të të drejtave. Kur të drejtat tregtohen në publik veças nga aksionet përpara datës së ushtrimit, vlera e drejtë për qëllimet e kësaj llogaritje përcaktohet sa më afër ditës së fundit në të cilën janë tregtuar aksionet së bashku me të drejtat. Numëri i kontrollit A3
Për të ilustruar zbatimin e nocionit të numrit të kontrollit të përshkruar në paragrafët 42 dhe 43, supozojmë se një njësi ekonomike ka fitim nga operacionet e vazhdueshme që i takon njësisë ekonomike mëmë për 4,800 NjM, një humbje nga operacionet jo të vazhdueshme që i takon njësisë ekonomike mëmë për (7,200 NjM), një humbje që i takon njësisë ekonomike mëmë për (2,400 NjM), dhe 2,000 aksione të zakonshme dhe 400 aksione të zakonshme potenciale në qarkullim. Fitimet bazë për aksion të njësisë ekonomike janë 2.40 NjM nga operacionet e vazhdueshme, (3.60 NjM) nga operacionet jo të vazhdueshme dhe (1.20 NjM) nga humbja. 400 aksionet e zakonshme potenciale përfshihen në fitimet e pakësuara për aksion sepse rezultojnë me 2.00 NjM fitime për aksion nga operacionet e vazhdueshme që janë pakësues, duke supozuar se këto 400 aksione të zakonshme potenciale nuk kanë ndikim në fitim ose në humbje. Për arsye se fitimi nga operacionet e vazhdueshme që i takon njësisë ekonomike mëmë është numër kontrolli, njësia ekonomike përfshin këto 400 aksione të zakonshme potenciale në llogaritjen e shumave të tjera të fitimeve për aksion, edhe pse kështu shumat që rezultojnë të fitimeve për aksion janë kundërpakësuese kundrejt shumave të fitimeve bazë
1
12
© IASCF
për aksion të krahasueshme me to, dmth se humbja për aksion është më e ulët (3.00 NjM) për aksion humbje nga operacionet jo të vazhdueshme dhe (1.00 NjM) për aksion humbje . Çmimi mesatar i tregut të aksioneve të zakonshme A4
Për qëllimet e llogaritjes së fitimeve të pakësuara për aksion, çmimi mesatar i tregut të aksioneve të zakonshme që supozohet se janë emetuar llogaritet mbi bazën e çmimit mesatar të tregut të aksioneve të zakonshme gjatë periudhës. Teorikisht, çdo transaksion i tregut për aksionet e zakonshme të njësisë ekonomike mund të përfshihet në përcaktimin e çmimit mesatar të tregut. Megjithatë nga ana praktike, është zakonisht e përshtatëshme një mesatare e thjeshtë e çmimeve javore ose mujore. A5
Në përgjithësi, çmimet e mbylljes së tregut janë të përshtatshëm për llogaritjen e çmimit mesatar të tregut. Megjithatë, kur çmimet luhaten shumë, një mesatare e çmimeve të larta me ato të ulta prodhon një çmim më përfaqësues. Metoda e përdorur për të llogaritur çmimin mesatar të tregut përdoret në mënyrë të qëndrueshme përveç rasteve kur ajo nuk është më përfaqësuese për arsye të ndryshimeve të kushteve. Për shembull, një njësi ekonomike që përdor çmimet e mbylljes së tregut për të llogaritur çmimin mesatar të tregut prej disa vjetësh me çmime relativisht stabël, mund të ndryshojë atë me çmimet e larta dhe të ulta nëse çmimet fillojnë të luhaten shumë dhe çmimet e mbylljes së tregut nuk prodhojnë më një çmim mesatar përfaqësues. Opsionet, garancitë dhe ekuivalentët e tyre A6
Opsionet ose garancitë për të blerë instrumenta të konvertueshëm supozohet se ushtrohen për të blerë instrumentat e konvertueshëm kurdoherë që çmimet mesatare edhe të instrumentit të konvertueshëm edhe të aksioneve të zakonshme të përfitueshme nga konvertimi të jenë mbi çmimin e ushtrimit të opsioneve ose garancive. Megjithatë, ushtrimi nuk supozohet përveç rasteve, nëse ka të tillë, të konvertimit të instrumentave të ngjashëm të konvertueshëm në qarkullim.
A7 Opsionet ose garancitë mund të lejojnë ose të kërkojnë tenderimin e borxhit ose instrumentave të tjerë të njësisë ekonomike (ose të mëmës së tij ose të një filiali) në pagimin e të gjithë ose të një pjese të çmimit të ushtrimit. Në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion, këto opsione ose garanci kanë një efekt pakësues nëqoftëse (a) çmimi mesatar i tregut i aksioneve përkatëse të zakonshme për periudhën tejkalon çmimin e ushtrimit ose (b) çmimi i shitjes i instrumentit për t’u tenderuar është më i ulët se ai me të cilin instrumenti mund të tenderohet sipas marrëveshjes së opsionit ose garancisë dhe zbritja që rezulton përcakton një çmim ushtrimi efektiv poshtë çmimit të tregut të aksioneve të zakonshme të përfitueshme nga ushtrimi. Në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion, këto opsione ose garanci supozohet se ushtrohen dhe se borxhi ose instrumentat e tjerë supozohet se janë tenderuar. Nëqoftëse tenderimi i mjeteve monetare është më i favorshëm për zotëruesin e opsionit ose garancisë dhe kontrata lejon tenderimin e mjeteve monetare, atëhere supozohet tenderimi i mjeteve monetare. Interesi (neto nga tatimi) për çdo borxh të supozuar për t’u tenderuar i shtohet mbrapsht si një rregullim në numërues. A8 Trajtim i ngjashëm u bëhet aksioneve preferenciale që kanë dispozita të ngjashme ose instrumentave të tjerë që kanë opsione konvertimi që lejojnë investitorin të paguajë mjete monetare për një normë konvertimi më të favorshme. A9 Kushtet mbështetëse të disa opsioneve ose garancive mund të kërkojnë që përfitimet e marra nga ushtrimi i këtyre instrumentave të zbatohen në ripërcaktimin e borxhit ose instrumentave të tjerë të njësisë ekonomike (ose mëmës së saj ose një filiali). Në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion, këto opsione ose garanci supozohet se janë ushtruar dhe përfitimet përdoren për të blerë borxhin me çmimin e tij mesatar të tregut dhe jo për të blerë aksione të zakonshme. Megjithatë, të ardhurat e marra më tepër nga ushtrimi i supozuar kundrejt shumës së përdorur për blerjen e supozuar të borxhit merren në konsideratë (dmth supozohet se janë përdorur për të blerë mbrapsht aksione të zakonshme) në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion. Interesi (neto nga tatimi) për çdo borxh të supozuar për t’u blerë i shtohet mbrapsht si një rregullim në numërues.
© IASCF 13
Opsionet për të shitur me shkrim A10
Për të ilustruar zbatimin e paragrafit 63, supozojmë se një njësi ekonomike ka në qarkullim 120 opsione për të shitur me shkrim aksionet e saja të zakonshme me një çmim ushtrimi prej 35 NjM. Çmimi mesatar i tregut i aksioneve të saja të zakonshme për periudhën është 28 NjM. Në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion, njësia ekonomike supozon se ajo ka emetuar 150 aksione me 28 NjM për aksion në fillim të periudhës për të plotësuar detyrimin e saj për të shitur për 4,200 NjM. Diferenca mes 150 aksioneve të zakonshme të emetuara dhe 120 aksioneve të zakonshme të marra nga plotësimi i opsionit për të shitur (30 aksione të zakonshme rritëse) i shtohet emëruesit në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion. Instrumentat e filialeve, sipërmarrjeve të përbashkëta ose pjesëmarrjeve A11
Aksionet e zakonshme potenciale të një filiali, sipërmarrje të përbashkët ose pjesëmarrje, të konvertueshme qoftë në aksione të zakonshme të filialit, sipërmarrjes së përbashkët ose pjesëmarrjes, ose qoftë në aksione të zakonshme të mëmës, sipërmarrësit ose investitorit (njësia ekonomike raportuese), përfshihen në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion si mëposhtë: (a) instrumentat e emetuar nga një filial, sipërmarrje e përbashkët ose pjesëmarrje që i mundësojnë zotëruesit të tyre të përfitojë aksione të zakonshme të filialit, sipërmarrjes së përbashkët ose pjesëmarrjes, përfshihen në të dhënat e llogaritjes së fitimeve të pakësuara për aksion të filialit, sipërmarrjes së përbashkët ose pjesëmarrjes. Këto fitime për aksion pastaj përfshihen në llogaritjet e fitimeve për aksion të njësisë ekonomike raportuese bazuar në mbajtjen nga njësia ekonomike raportuese të instrumentave të filialit, sipërmarrjes së përbashkët ose pjesëmarrjes. (b) instrumentat e një filiali, sipërmarrje të përbashkët ose pjesëmarrjes që janë të konvertueshme në aksione të zakonshme të njësisë ekonomike raportuese merren parasysh në aksionet e zakonshme potenciale të njësisë ekonomike raportuese për qëllimet e llogaritjes së fitimeve të pakësuara për aksion. Në mënyrë të ngjashme, opsionet ose garancitë e emetuara nga një filial, sipërmarrje e përbashkët ose pjesëmarrje për të blerë aksione të zakonshme të njësisë ekonomike raportuese merren parasysh në aksionet e zakonshme potenciale të njësisë ekonomike raportuese në llogaritjen e fitimeve të pakësuara të konsoliduara për aksion. A12 Për qëllimet e përcaktimit të fitimeve për aksion efekti i instrumentave të emetuar nga një njësi ekonomike raportuese që janë të konvertueshme në aksione të zakonshme të një filiali, sipërmarrje të përbashkët ose pjesëmarrje, instrumentat supozohen se janë konvertuar dhe numëruesi (fitimi ose humbja që i takon zotëruesve të aksioneve të zakonshme të njësisë ekonomike mëmë) rregullohet siç nevojitet në përputhje me paragrafin 33. Si shtesë e këtyre rregullimeve, numëruesi rregullohet për çdo ndryshim në fitimin ose humbjen e regjistruar nga njësia ekonomike mëmë (të tilla si të ardhurat e dividendit ose të ardhurat me metodën e kapitalit të vet) që i takon rritjes në numrin e aksioneve të zakonshme në qarkullim të filialit, sipërmarrjes së përbashkët ose pjesëmarrjes si rezultat i konvertimit të supozuar. Emëruesi i llogaritjes së fitimeve të pakësuara për aksion nuk ndikohet sepse numri i aksioneve të zakonshme në qarkullim të njësisë ekonomike raportuese nuk do të ndryshojë sipas konvertimit të supozuar. Pjesëmarrje në instrumente të kapitalit të vet dhe aksionet e zakonshme me dy klasa A13
Kapitali i vet i disa njësive ekonomike përfshin: (a)
instrumenta që marrin pjesë në dividendë të aksioneve të zakonshme në përputhje me një formulë të paracaktuar (për shembull, dy për një), ndonjëherë, me kufij të sipërm për shtrirjen e pjesëmarrjes (për shembull, deri në, por jo më tepër se, një shumë e caktuar për aksion). (b)
një klasë të aksioneve të zakonshme me normë dividendi të ndryshëm nga ai i një klase tjetër të aksioneve të zakonshme por pa të drejta paraprake ose eprore. 14
© IASCF
A14 Për qëllimet e llogaritjes së fitimeve të pakësuara për aksion, supozohet konvertimi për këto instrumenta siç përshkruhet në paragrafin A13 që janë të konvertueshme në aksione të zakonshme nëqoftëse efekti është paksues. Për ato instrumenta që nuk janë të konvertueshme në një klasë të aksioneve të zakonshme, fitimi ose humbja e periudhës shpërndahet në klasat e ndryshme të aksioneve dhe
drejta të tjera për të marrë pjesë në fitimet e pashpërndara. Për të llogaritur fitimet bazë dhe të pakësuara për aksion: (a) fitimi ose humbja që i taqkon zotëruesve të kapitalit të vet të njësisë ekonomike mëmë rregullohet (fitimi i ulur dhe humbja e rritur) me shumën e dividendëve të deklaruar në atë periudhë për secilën klasë të aksioneve dhe me shumën kontraktuale të dividendëve (ose interesit nga obligacionet pjesëmarrëse) që duhet të paguhen për periudhën (për shembull, dividendët e akumuluar të papaguar). (b) fitimi ose humbja e mbetur shpërndahet për aksionet e zakonshme dhe instrumentat pjesëmarrëse në kapitalin e vet për aq sa secili instrument merr pjesë në fitime sikur i gjithë fitimi ose humbja e periudhës ka qënë shpërndarë. Fitimi ose humbja totale e shpërndarë për secilën klasë të instrumentave të kapitalit të vet përcaktohet duke shtuar shumën e shpërndarë për dividendë dhe shumën e shpërndarë për cilësinë e pjesëmarrjes. (c) shuma totale e fitimit ose humbjes e shpërndarë për secilën klasë të instrumentave të kapitalit të vet pjestohet me numrin e instrumentave në qarkullim për të cilat shpërndahen fitimet për të përcaktuar fitimet për aksion për instrument. Për llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion, të gjitha aksionet e zakonshme potenciale që supozohet se janë emetuar përfshihen në aksionet e zakonshme në qarkullim. Aksionet e paguara pjesërisht A15
Kur janë emetuar aksione të zakonshme por nuk janë paguar plotësisht, ato trajtohen në llogaritjen e fitimeve bazë për aksion si një fraksion i një aksioni të zakonshëm për aq sa kanë të drejtën të marrin pjesë në dividendë gjatë periudhës në raport me një aksion të zakonshëm të paguar plotësisht. A16
Për aq sa aksionet e paguara pjesërisht nuk kanë të drejtë të marrin pjesë në dividendë gjatë periudhës, ato trajtohen si equivalentë të garancive ose opsioneve në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion. Teprica e pa paguar supozohet të paraqesë të ardhura të përdorura për të blerë aksione të zakonshme. Numri i aksioneve i përfshirë në fitimet e pakësuara për aksion është diferenca mes numrit të aksioneve të nënshkruara dhe numrit të aksioneve të supozuara për t’u blerë. Yüklə 207,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|