IAS 33 (SNK 33)
8
© IASCF
(b)
nëqoftëse këto aksione të zakonshme potenciale duhet të pasqyrohen në fitimet e pakësuara për aksion,
njësia ekonomike përcakton ndikimin e tyre në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion duke
ndjekur dispozitat për opsionet dhe garancitë në paragrafët 45-48, dispozitat për instrumentat e
konvertueshëm në paragrafët 49-51, dispozitat për kontratat që mund të shlyhen me aksione të
zakonshme ose mjete monetare në paragrafët 58-61, ose dispozita të tjera, cilat mund të jenë
përshtatëshme.
Megjithatë, ushtrimi ose konvertimi nuk merret parasysh për qëllimet e llogaritjes së fitimeve të pakësuara për
aksion përveç rasteve kur është marrë parasysh ushtrimi ose konvertimi i aksioneve të zakonshme potenciale në
qarkullim të ngjashme që nuk janë të emetueshme me kusht.
Kontratat që mund të shlyhen me aksione të zakonshme ose me mjete monetare
58
Kur njësia ekonomike ka emetuar një kontratë që mund të shlyhet me aksione të zakonshme ose me mjete
monetare, kjo në opsion të njësisë ekonomike, ajo duhet të marrë parasysh që kontrata do të shlyhet me
aksione të zakonshme dhe aksionet e zakonshme potenciale që rezultojnë duhet të përfshihen në fitimet e
pakësuara për aksion nëse efekti është pakësues.
59
Kur një kontratë e tillë paraqitet për qëllimet e kontabilizimit si një aktiv, ose një detyrim, ose ka një përbërës të
kapitalit të vet dhe një përbërës të detyrimeve, njësia ekonomike rregullon numëruesin për çdo ndryshim në fitim
ose humbje që do të kishte rezultuar gjatë periudhës nëse kontrata ka qënë klasifikuar e gjitha si një instrument i
kapitalit të vet. Ky rregullim është i ngjashëm me rregullimet që kërkohen në paragrafin 33.
60
Për kontratat që mund të shlyhen me aksione të zakonshme ose mjete monetare, kjo në opsion të
zotëruesit, për llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion duhet të përdoret shlyerja në mjete monetare
dhe shlyerja me aksione që është më shumë pakësuese.
61
Një shembull i një kontrate që mund të shlyhet me aksione të zakonshme ose mjete monetare është një
instrument borxhi që, në maturim, i jep njësisë ekonomike të drejta të pakufizuara që të shlyejë shumën e
principalit me mjete monetare ose me aksione të zakonshme të vetat. Shembull tjetër është një opsion për të
shitur me shkrim që i jep të drejtën zotëruesit të zgjedhë shlyerjen me aksione të zakonshme ose mjete monetare.
Opsione të blera
62
Kontratat e tilla si opsionet e blera për të shitur dhe opsionet e blera për të blerë (dmth opsionet e mbajtura nga
njësia ekonomike në aksionet e veta të zakonshme) nuk përfshihen në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për
aksion sepse përfshirja e tyre do të ishte kundërpakësuese. Opsioni për të shitur duhet të ushtrohet vetëm nëse
çmimi i ushtrimit ka qënë më i lartë se sa çmimi i tregut dhe opsioni për të blerë duhet të ushtrohet vetëm nëse
çmimi i ushtrimit ka qënë më i ulët se sa çmimi i tregut.
Opsionet për të shitur me shkrim
63
Kontratat të cilat kërkojnë nga njësia ekonomike që të riblejë aksionet e veta, të tilla si opsionet për të
shitur me shkrim dhe kontratat e blerjes të ardhëshme, pasqyrohen në llogaritjen e fitimeve të pakësuara
për aksion nëse efekti është pakësues. Nëqoftëse këto kontrata janë ‘të favorshme’ gjatë periudhës (dmth
çmimi i ushtrimit ose shlyerjes është mbi çmimin mesatar të tregut për atë periudhë), efekti i mundshëm
pakësues në fitimet për aksion duhet të llogaritet si mëposhtë:
(a)
duhet të supozohet se në fillim të periudhës do të emetohen mjaftueshëm aksione të zakonshme
(me çmimin mesatar të tregut gjatë periudhës) për të ngritur të ardhura për të plotësuar
kontratën;
(b)
duhet të supozohet se të ardhurat nga emetimi përdoren për të plotësuar kontratën (dmth për të
riblerë aksionet e zakonshme); dhe
(c)
aksionet e zakonshme rritëse (diferenca mes numrit të aksioneve të zakonshme të supozuara si të
emetuara dhe numrit të aksioneve të zakonshme të marra nga plotësimi i kontratës) duhet të
përfshihen në llogaritjen e fitimeve të pakësuara për aksion.
Rregullimet retrospektive
64
Nëqoftëse numri i aksioneve të zakonshme ose aksioneve të zakonshme potenciale në qarkullim rritet si
rezultat i një emetimi kapitalizimi, emetimi bonusi ose shpërbërje aksioni, ose ulet si rezultat i një anullimi
të shpërbërjes së aksionit, llogaritja e fitimeve bazë dhe fitimeve të pakësuara për aksion për të gjitha
periudhat e paraqitura duhet të rregullohet retrospektivisht. Nëqoftëse këto ndryshime ndodhin pas datës
IAS 33 (SNK 33)
© IASCF
9
së bilancit por përpara se të miratohen për publikim pasqyrat financiare, llogaritjet për aksion për këto
pasqyra dhe për pasqyrat financiare të paraqitura për periudhat e mëparshme duhet të bazohen në
numrin e ri të aksioneve. Fakti që llogaritjet për aksion pasqyrojnë këto ndryshime në numrin e aksioneve
duhet të sqarohet në dhënien e informacioneve shpjeguese. Më tej, fitimet bazë dhe të pakësuara për
aksion për të gjitha periudhat e paraqitura duhet të rregullohen për efektet e gabimeve dhe rregullimeve
që rezultojnë nga ndryshimet në politikat kontabël që kontabilizohen retrospektivisht.
65
Njësia ekonomike nuk riparaqet fitimet e pakësuara për aksion të secilës periudhë të mëparshme të paraqitur për
ndryshimet në supozimet e përdorura në llogaritjet e fitimeve për aksion ose për konvertimin e aksioneve të
zakonshme potenciale në aksione të zakonshme.
Paraqitja
66
Njësia ekonomike paraqet në pasqyrën e të ardhurave fitimet bazë dhe fitimet e pakësuara për aksion për
fitimin ose humbjen nga operacionet e vazhdueshme që i takon zotëruesve të kapitalit të zakonshëm të
njësisë ekonomike mëmë dhe për fitimin ose humbjen që i takon zotëruesve të kapitalit të zakonshëm të
njësisë ekonomike mëmë për periudhën për secilën klasë të aksioneve të zakonshme që ka të drejta të
ndryshme në ndarjen e fitimit për periudhën. Një njësi ekenomike paraqet fitimet bazë dhe të pakësuara
për aksion me rëndësi të barabartë për të gjitha periudhat e paraqitura.
67
Fitimet për aksion paraqiten për çdo periudhë për të cilën paraqitet një pasqyrë të ardhurash. Nëqoftëse fitimet e
pakësuara për aksion raportohen për të paktën një periudhë, ato duhet të raportohen për të gjitha periudhat e
paraqitura, edhe nëse ato janë të barabarta me fitimet bazë për aksion. Nëqoftëse fitimet bazë dhe të pakësuara
për aksion janë të barabarta, paraqitja e të dyjave mund të bëhet në një rresht të pasqyrës së të ardhurave.
68
Njësia ekonomike që raporton një operacion jo të vazhdueshëm jep informacione shpjeguese për shumat
bazë dhe të pakësuara për aksion për operacionin jo të vazhdueshëm qoftë në pasqyrën e të ardhurave ose
qoftë në shënimet shpjeguese.
69
Njësia ekonomike paraqet fitimet bazë dhe të pakësuara për aksion, edhe nëse shumat janë negative
(dmth një humbje për aksion).
Dhënia e informacioneve shpjeguese
70
Njësia ekonomike duhet të japë informacione shpjeguese vijuese:
(a)
shumat e përdorura si numërues në llogaritjen e fitimeve bazë dhe të pakësuara për aksion, dhe
një rakordim të këtyre shumave me fitmin ose humbjen që i takon njësisë ekenomike mëmë për
periudhën. Rakordimi përfshin efektin individual për secilën klasë të instrumentave që ndikon në
fitimet për aksion.
(b)
numrin mesatar të ponderuar të aksioneve të zakonshme të përdorur si emërues i përbashkët në
llogaritjen e fitimeve bazë dhe fitimeve të pakësuara për aksion, dhe rakordimin e këtyre
emëruesve me njëri tjetrin. Rakordimi përfshin efektin individual për secilën klasë të
instrumentave që ndikon në fitimet për aksion.
(c)
instrumentat (përfshirë aksionet e emetueshme me kusht) që kanë mundësi të pakësojnë fitimet
bazë për aksion në të ardhmen, por që nuk janë përfshirë në llogaritjen e fitimeve të pakësuara
për aksion sepse ato janë kundërpakësuese për periudhën (at) e paraqitur.
(d)
një përshkrim të transaksioneve me aksione të zakonshme ose të transaksioneve me aksione të
zakonshme potenciale, përveç atyre të kontabilizuara në përputhje me paragrafin 64, që ndodhin
mbas datës së bilancit dhe të cilat do të ndryshonin në mënyrë të ndjeshme numrin e aksioneve të
zakonshme ose aksioneve të zakonshme potenciale në qarkullim në fund të periudhës nëqoftëse
këto transaksione do të kishin ndodhur para përfundimit të periudhës raportuese.
71
Shembuj të transaksioneve të përmendura në paragrafin 70(d) përfshijnë:
(a)
një emetim aksionesh për mjete monetare;
(b)
një emetim i aksioneve kur të ardhurat përdoren për të paguar borxhin ose aksionet preferenciale në
qarkullim në datën e bilancit;
(c)
riblerja e aksioneve të zakonshme në qarkullim;
(d)
konvertimi ose ushtrimi i aksioneve të zakonshme potenciale në qarkullim në datën e bilancit me
aksione të zakonshme;
(e)
një emetim i opsioneve, garancive, ose instrumentave të konvertueshëm; dhe