International scientific conference of young researchers
Yüklə 36,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS Baku Engineering University 46
- İşin məqsədi və tədqiqat obyektləri.
- II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS Baku Engineering University 47
- ƏDƏBİYYAT
- ŞISTOSTATIN MOLEKULUNUN TETRAPEPTID FRAGMENTININ FƏZA QURULUŞU Elnarə EMINOVA
- «Shistogerka gregaria»
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS Baku Engineering University 46 27-28 April 2018, Baku, Azerbaijan ?????? = { ??????−?????? ?????????????????? ?????? ?????????????????? −?????? 1 ; ə??????ə?????? ?????? − ?????? ?????????????????? > 0
??????−?????? ?????????????????? ?????? 2
?????????????????? ; ə??????ə?????? ?????? − ?????? ??????????????????
(1) Burada t-kometın tapılma tarixi, T 1,
T 2 və T max – 11 illik Günəş aktivliyi dövrlərinin maksimum və minimum vaxtlarıdır. Xatırlatmaq lazımdır ki, Dobrovolskinin və Sekaninin işlərində daha sadə düsturdan istifadə edilmişdir. F = (t-T1)(T2-T1) (2)
Bu düstürla hesablama aparmaqda əsas narahatçılıqdan biri Günəş aktivliyi əyrisinin qeyr- simmetrikliyi ilə bağlıdır. Məlumdur ki, 11-illik dövr zamanı qalxma periodu enmə periodundan 1,5 dəfə azdır. Bu vəziyyətdə qeyri-simmetriklik tsikldən tsiklə dəyişir. (2) ifadəsi Günəş aktivliyinin maksimum dövrünü nəzərə almır. Bu Günəş aktivliyinin maksimum dövründə gedən proseslərin tədqiqində qeyr-müəyyənlik yaradır. Quliyev [5] isbat etmilşdir ki, komet saylarının N(F) fazadan asılılığında bəzi məqamlar vardır ki, onlar təmiz kosmoqonik xarakter daşıyırlar. Məsələn, periodik kometlərin içərisində elə kiçik qruplar vardır ki, N(F) asılılığı uzun-periodlu kometlərdə olduğu kimidir. Əksinə uzun-periodlu kometlər içərisində elə kiçik qruplar müşahidə olunur ki, onlarda N(F) asılılığı periodik kometlərdə olduğu kimi bir maksimumludur. Xatırlatmaq lazımdır ki, Quliyevin [5] işlərində Günəş aktivliyinin 0-22 dövrünün komet məlumatlarından istifadə olunmuşdur.
Hazırkı işdə Günəş aktivliyinin 0-23 dövründə uzun-periodlu kometlərin N(F) asılılığını tədqiq etmək məqsədi qoyulur. N(F) asılılığının ümumi analizindən başqa, bu asılılıq tək və cüt Günəş aktivliyi dövrləri üçün də öyrəniləcək. Hesablamalar 1755-2009-cu illərdə müşahidə olunmuş 852 kometi əhatə edir. Cədvəl uyğun olaraq C/1757 R1 kometi ilə başlayır və C/2008 Y3 kometi ilə tamamlanır. Burada yaxın kometlər, yəni əkiz və ya hər hansı bir ailəyə məxsus kometlər hesablamalarda nəzərə alınmamışdır.
İnterval F 0-0.1 0.1-0.2
0.2-0.3 0.3-0.4
0.4-0.5 0.5-0.6
0.6-0.7 0.7-0.8
0.8-0.9 0.9-1
N 51
63 81
48 60
97 99
123
116 114 Cədvəl 1-dən görünür ki, bir-çox işlərdə olduğu kimi N(F) asılılığı iki maksimumluğu saxlamışdır. İntervalın 0.2 – 0.3 aralığında 81 komet, 0.7 – 0.8 intervalında 123 komet tapılmışdır. F- in interval sərhədlərini dəyişərək ətraflı analiz etdikdə görürük ki, 0.16 – 0.26 (94 kəşf) və 0.74 – 0.84 (136 kəşf) intervallarında daha çox komet müşahidə olunmuşdur. Günəş aktivliyi dövrünün maksimumundan əvvəl və sonra kometlərin müşahidə ounma sayları bu cədvəlin məlumatlarına əsasən bəzi təhlillər aparılmalıdır. 1755 – 2009-cu illər ərzində Günəş aktivliyi dövrünün maksimumundan əvvəlki dövr 97,78 il, maksimumdan sonrakı dövr 156,02 il təşkil edir. Bu illərin nisbətləri 1,62 –yə bərabərdir. Maksimumdan sonrakı dövrə aid rəqəmlərin müqayisəsi zamanı alınan nəticə bu əmsala vurulmalıdır. Bu faktın nəzərə alınması maksimumdan sonra tapılan kometlərin sayı maksimumdan əvvəl tapılan kometlərindən bir az yüksəkdir. (353 kometə qarşı 312 komet). Günəş aktivliyinin cüt və tək dövrlərinin ayrıca analizi böyük maraq kəsb edir. Həmin analizin nəticələri cədvəl 2-də verilmişdir. Cədvəl 2. 852 uzun-periodlu kometlərin cüt və tək dövrlərə görə N(F) asılılığının təyini. F 0-0.1 0.1-0.2 0.2-0.3
0.3-0.4 0.4-0.5
0.5-0.6 0.6-0.7
0.7-0.8 0.8-0.9
0.9-1 N tək 32
38 52
30 40
66 61
79
73 70 N cüt 19
25 29
18 20
31 38
44 43
44 Verilmiş cədvəldən görünür ki, N(F) asılılığın iki maksimumlu paylanması tək dövrlərdə daha çox müşahidə olunur. 0.2 – 0.3 və 0.7 – 0.8 intervalında iki maksimumluq daha çox müşahidə olunur.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS Baku Engineering University 47 27-28 April 2018, Baku, Azerbaijan (52 və 79 komet). Tək dövrlərdə 0.2-0.3 və 0.7-0.8 intervalında iki maksimumluq müşahidə olunsada cüt dövrlərdə bu çox zəifdir.
Məlumdur ki, Günəş aktivliyi yaxın heliosentrik məsafələrdə daha intensiv hiss olunur. Son on illiklərdə uzun-periodlu kometləri daha uzaq məsafələrdə müşahidə etmək olur. Buna səbəb müşahidə vasitələrinin və teleskopların keyfiyyətlərinin artmasıdır. Kosmik tədqiqatların yeni mərhələyə qədəm qoyması Dobrovolskinin, Sekaninin və digər müəlliflərin işlərində N(F) asılılığın iki maksimumluq məsələsi zəifləməli və tamamilə itməli idi. Lakin bu məsələ öz mövqeyini qoruyub saxlayır. Bu bizə onu göstərir ki, burada xarici faktorlar da öz rolunu oynayır. Deməli proses təkcə kometin fiziki xüsusiyyətləri ilə məhdudlaşmır. Komet nüvələri Günaş işıqlarına həssasdırlar və həssaslıq Günəş aktivliyi dövrünün iki maksimumda daha da intensivləşir. Göründüyü kimi, bu nöqteyi-nəzərdən baxsaq periodik kometləri də ayrıca tədqiq etmək çox mühimdir. Ona görə ki , qısa-periodlu kometlər Günəş sisteminə daha yaxın bölgələrdən, məsələn Kuper-Belt qurşağından gəlirlər. Bu yaxınlarda Svoren [6] tərəfindən nəşr olunan işdə bu məsələ yenidən tədqiqat obyekti olmuşdur. Biz növbəti işimizdə periodik kometləri bu konteksdən tədqiq edəcəyik. ƏDƏBİYYAT 1.
Link and Vanusek, 1947, CR 225, 1284 2.
Добровольский О. В., 1966. Кометы. М.: Наука. –288 с. 3. Sekanina Z. 1962. An analysis of some problems of cometary physics based on photometric data.The c.sc. thesis. Prague. 563P. 4.
Гулиев А.С., 1985. О влиянии солнечной активности на открытие корткопериодических комет. Проблемы косм. физики. –20. – с. 39–43. 5.
активности // Кинематика и физика небесных тел. – т.6., 4. – с. 68–73. 6.
Svoren Y. 2015 Distribution of brightenings of periodic comets during solar activity cycles 9–22. Planetary and Space Science, V. 118, p. 176-180
FRAGMENTININ FƏZA QURULUŞU Elnarə EMINOVA “Fizika Problemləri” ETİ-tu eminovaaee@gmail.com AZƏRBAYCAN Ülkər AĞAYEVA “Fizika Problemləri” ETİ-tu ahaeva1976@mail.ru AZƏRBAYCAN
Bakı Mühəndislik Universiteti Bakı Dövlət Universiteti AZƏRBAYCAN
Organizminin bir çox funksiyalarının tənzimlənməsində, o cümlədən, həşərətların ontogenez prosesində mühüm rol oynayan bioloji fəal birləşmələrdən biri də «Shistogerka gregaria» səhra çəyirtkəsind\n izolə edilmiş və şistostatinlər sinfinə aid olan şistostatin-6 neyropeptididir qısa şəkildə Sgs-AST-6 kimi işarə edilir. Bu sinfə daxil olan bütün neyropeptidlərin son üclu tripeptid fragmenti- Ala-Arg-Pro-Tyr-NH2 amin turşularından ibarət olduıu və məhz bu fragmentin bioloji fəal olduğu bir çox müəlliflərinişlərində qeyd olunur. Biz bu tədqiqat işində Sgs-6 neyropeptididnin konformasiya xüsusiyyətlərinin tədqiq etməyi qarşımıza məqsəd qoymuşuq. Yüklə 36,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|