Iqtisodiy sudlar tomonidan korporativ nizolarni hal etishning ayrim
Yüklə 110,5 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Oliy xo‘jalik sudi raisi K. KAMILOV Oliy xo‘jalik sudi Plenumining kotibi, sudya K. DAVLETOVA
(20-band 20.2-kichik bandining birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining
2023-yil 20-fevraldagi 6-sonli qarori tahririda) Sudlar shuni e’tiborga olishlari lozimki, “Mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 41-moddasida belgilangan ikki oylik muddat maxsus da’vo muddati hisoblanadi va u sud tomonidan faqat nizodagi tarafning sudning hal qiluv qarori qabul qilingunga qadar bergan arizasiga muvofiq qo‘llaniladi. Ushbu muddatning o‘tkazib yuborilganligi sabablari da’vogarning iltimosnomasiga asosan sud tomonidan uzrli deb topilib, FKning 159-moddasiga muvofiq tiklanishi mumkin. Qayd etilgan da’vo muddati mas’uliyati cheklangan yoki qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyat kuzatuv kengashining, jamiyat yakkaboshchilik asosidagi ijro etuvchi organining, jamiyat kollegial ijro etuvchi organining qarorini haqiqiy emas deb topish to‘g‘risidagi da’volar bo‘yicha qo‘llanilmaydi. Bunday da’volarga nisbatan sud tomonidan umumiy da’vo muddati qo‘llanilishi mumkin. 20.3. Sudlar mas’uliyati cheklangan yoki qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyat ishtirokchilari umumiy yig‘ilishining qarorini haqiqiy emas deb topish to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rishda ishning barcha holatlarini to‘liq o‘rganishlari, da’vogarning ovozi ovoz berish natijalariga qay darajada ta’sir ko‘rsata olishi mumkinligini aniqlashlari lozim. Agar ariza bergan jamiyat ishtirokchisining ovozi ovoz berish natijalariga ta’sir ko‘rsata olishi mumkin bo‘lmasa va (yoki) yo‘l qo‘yilgan qoidabuzarlik jiddiy bo‘lmasa va (yoki) qaror jamiyatning ana shu ishtirokchisiga zarar yetkazmagan bo‘lsa, sud ishning barcha holatlarini hisobga olib, da’voni qanoatlantirishni rad etishi mumkin. 21. “Mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 8-moddasi birinchi qismining oltinchi xatboshisiga ko‘ra jamiyat ishtirokchisi “...jamiyat boshqa ishtirokchilarining roziligidan qat’i nazar, ushbu Qonunda va jamiyatning ta’sis hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda istalgan vaqtda jamiyatdan chiqishga... haqli”. Shu munosabat bilan e’tiborga olish kerakki, ishtirokchi tomonidan jamiyatga nisbatan berilgan o‘zini jamiyatdan chiqarish haqidagi talab bilan sudga murojaat qilinganda, bunday talabni qanoatlantirish rad qilinadi. 22. “Mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 22-moddasining beshinchi qismiga muvofiq jamiyatdan chiqarilgan yoki undan chiqib ketgan jamiyat ishtirokchisining ulushi jamiyatga o‘tadi. Bunda jamiyat undan chiqarilgan yoki chiqib ketgan ishtirokchiga ulushining chiqarilish yoki chiqib ketish sanasidan oldingi oxirgi hisobot davri uchun jamiyatning buxgalteriya hisobotlari ma’lumotlari bo‘yicha aniqlanadigan haqiqiy qiymatini to‘lashi yoki jamiyatdan chiqarilgan yoki chiqib ketgan ishtirokchisining roziligi bilan unga xuddi shunday qiymatdagi mol-mulkni asli holida berishi shart. Jamiyatdan chiqarilgan yoki undan chiqib ketgan ishtirokchining o‘z ulushini mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatdan undirish to‘g‘risidagi talablar bo‘yicha ishlarni ko‘rishda sudlar nazarda tutishlari kerakki, jamiyat kiritilgan mol-mulkni natura shaklida berishga rozi bo‘lmagan holda, ishtirokchi jamiyat ustav fondiga ulush sifatida aynan o‘zi kiritgan mol-mulkini talab qilishga haqli emas, shu sababli bunday talabni qanoatlantirish rad etiladi. 22.1. “Mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 15-moddasining beshinchi qismiga ko‘ra jamiyatdan chiqarilgan yoki undan chiqib ketgan ishtirokchi tomonidan jamiyatning ustav fondiga (ustav kapitali) hissa tariqasida foydalanish uchun berilgan mol-mulk, agar ta’sis hujjatida boshqacha qoida nazarda tutilgan bo‘lmasa, u qancha muddatga berilgan bo‘lsa, shuncha muddat davomida jamiyat foydalanishida qolaveradi. Sudlariga tushuntirilsinki, ishtirokchining u tomonidan jamiyatning ustav fondiga (ustav kapitali) hissa sifatida foydalanish uchun kiritilgan mol-mulkni talab qilib olish haqidagi da’vo talabi, agar mulkdan foydalanish muddati tugagan bo‘lsa, qanoatlantirilishi lozim, agar ta’sis hujjatida boshqacha qoida nazarda tutilgan bo‘lmasa. 22.2. “Mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 22-moddasining to‘qqizinchi qismiga ko‘ra ulush (ulushning bir qismi) jamiyatga o‘tgan paytdan e’tiboran bir yil ichida, agar jamiyatning ustavida kamroq muddat nazarda tutilgan bo‘lmasa, jamiyat ulushning (ulush bir qismining) haqiqiy qiymatini to‘lashi yoki xuddi shunday qiymatdagi mol-mulkni asli holida berishi shart. Sudlar inobatga olishlari kerakki, agar jamiyat ustavida ulushning haqiqiy qiymatini to‘lash yoki xuddi shunday qiymatdagi mol-mulkni asli holida berish uchun bir yildan kamroq muddat belgilangan bo‘lsa, bu holda ustavda ko‘rsatilgan muddat qo‘llaniladi. Agar jamiyat ustavida bir yildan ko‘proq muddat ko‘rsatilgan bo‘lsa, bu holda “Mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 22-moddasining to‘qqizinchi qismida belgilangan muddat qo‘llaniladi. Nazarda tutish kerakki, jamiyatdan chiqarilgan yoki chiqib ketgan ishtirokchida o‘z ulushi qiymatini sud tartibida undirish huquqi qonunda yoki jamiyat ustavida belgilangan muddat o‘tganidan so‘ng vujudga keladi. Agar jamiyatdan chiqarilgan yoki chiqib ketgan ishtirokchi ushbu muddatlar o‘tmasdan sudga murojaat etsa, da’vo arizasini qanoatlantirish rad etilishi lozim. Ushbu asos bilan da’vo talabining rad etilganligi, majburiyatni bajarish muddati kelgach, da’vogarning ayni da’vo talabi bilan sudga qaytadan murojaat qilishiga to‘sqinlik qilmaydi. 22.3. Jamiyatdan chiqarilgan yoki chiqib ketgan ishtirokchining ulushi chiqarilish yoki chiqib ketish sanasidan oldingi oxirgi hisobot davri uchun jamiyatning buxgalteriya hisobotlari ma’lumotlari bo‘yicha aniqlanishini inobatga olib, ishdagi hujjatlardan ulush qiymatini aniqlash imkoniyati bo‘lmaganda yoki ushbu masala yuzasidan nizo vujudga kelganda taraflarning iltimosiga asosan ulush qiymati ekspertiza tayinlash yo‘li bilan aniqlanishi kerak. Sudlar shuni alohida e’tiborga olishlari lozimki, “Mas’uliyati cheklangan hamda qo‘shimcha mas’uliyatli jamiyatlar to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining mazmuniga ko‘ra ulush qiymati ekspertizani tayinlash yo‘li bilan aniqlanganda, ekspert oldiga ishtirokchi ulushining bozor bahosidagi qiymati emas, balki ulushning jamiyat buxgalteriya hisobotlaridagi ma’lumotlar bo‘yicha qiymatini aniqlash to‘g‘risida savol qo‘yilishi lozim, chunki qonun hujjatlarida ishtirokchining ulushi bozor bahosida to‘lanishi nazarda tutilmagan, bundan chet ellik investor bo‘lgan ishtirokchi mustasno. Oldingi tahrirga qarang. 22.4. “Investitsiyalar va investitsiya faoliyati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni 56-moddasining to‘rtinchi qismiga muvofiq Chet ellik investor chet el investitsiyalari ishtirokidagi korxonadan chiqib ketgan yoki bu korxona tugatilgan taqdirda, korxona mol- mulkidagi o‘z ulushi pul yoki bozor bahosiga muvofiq ravishda tovar shaklida qaytarilishi huquqini oladi. (22. -bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2020-yil 19- dekabrdagi 37-sonli qarori tahririda) Chet ellik investor ulushi qiymatining bozor bahosini ishdagi hujjatlardan aniqlash imkoniyati bo‘lmaganda yoki ushbu masala yuzasidan nizo vujudga kelganda taraflarning iltimosnomasiga asosan ulush qiymatining bozor bahosi ekspertiza tayinlash yo‘li bilan aniqlanishi kerak. Oldingi tahrirga qarang. 23. Umumiy qoidaga ko‘ra ma’naviy zararni undirish haqidagi talablar iqtisodiy sudlari tomonidan ko‘rilmaydi. Shu bilan birga sudlar inobatga olishlari kerakki, IPK 25-moddasi birinchi qismining 5-bandida nazarda tutilgan ishlar bo‘yicha ishtirokchilar (aksiyadorlar) — jismoniy shaxslarning ma’naviy zararni undirish haqidagi talablari iqtisodiy sudga taalluqlidir. Shuning uchun ma’naviy zararni undirish to‘g‘risidagi da’vo arizasini yoki talabni qabul qilishni rad etishga yo‘l qo‘yilmaydi. (23-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda) Oldingi tahrirga qarang. 24. Sudlar shuni inobatga olishi lozimki, IPKning kelishuv bitimi institutini tartibga soluvchi normalari IPK 25-moddasi birinchi qismining 5-bandida nazarda tutilgan nizolar bo‘yicha ishlarga ham tatbiq etiladi. Kelishuv bitimi qonun hujjatlariga xilof bo‘lmasa, shuningdek boshqa shaxslarning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini buzmasa, u sud tomonidan tasdiqlanishi mumkin. (24-band O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018-yil 19-maydagi 17-sonli qarori tahririda) Oliy xo‘jalik sudi raisi K. KAMILOV Oliy xo‘jalik sudi Plenumining kotibi, sudya K. DAVLETOVA Toshkent sh., 2014-yil 20-iyun, 262-son 4 Yüklə 110,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|