İsgəndər Atilla
Yüklə 3,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
21 İsgəndər Atilla Qüruba qarşı dəniz səhneyi-lətafət olur, Qüruba qarşı dəniz başqa bir qiyamət olur.
22 Əsrin şairi IX 1.4. Urmiyadan Məşədi Tağı Sidqiyə yazdığı məktublardakı şeirlər barəsində bir neçə söz O, Sidqinin məktəbini bitirdikdən sonra təhsilini davam etdirmək üçün ilk öncə Təbrizə, sonra Urmiyaya gedir. Həmin şəhərlərdə yaşayarkən şeirlərini yerli mət- buatda çap etdirir. Ancaq mən burada şairin həmin şeirlərindən deyil, məktublarındakı şeirlərindən bəhs edəcəyəm. Cavid 1900-cü ildə artıq çoxdan şair olmağa qərar vermişdi. Müxtəlif mövzu- larda bir sıra şeirlər yazmışdı. Onun ilk qələm məhsullarından şairliyə böyük maraq göstərməsini, fitri istedada malik olmasını aydın görmək və duymaq olardı. Aylar və illər keçdikcə o, püxtələşir, bir şair kimi formalaşırdı. 1904- 1905-ci illərdən əsl şair kimi şeir-sənət meydanına atıldı. Şair 1906-cı ildə “İrşad” qəzetində “Növhə” müxəmməsini çap etdirərkən onun 23-24 yaşı var idi. 17 bənddən, 85 misradan ibarət olan şeiri oxuduqca, şairin bu yaşda olmasına inanmırsan. Düşünürsən ki, o, uzun illərdir ki, şeir-sənət aləmində qələm çalır. Sanki şeiri 23-24 yaşlı şair deyil, 45-50 yaşlı şair yazmışdır. Bu da Cavidin nə dərəcədə böyük fitri istedada malik olmasından xəbər verir.
O, 1903-1904-cü illərdə Urmiyadan Sidqiyə farsca yazdığı məktublarda, * yeri gəldikcə, şeir parçalarından istifadə etmişdir. Şeirlərində böyük müəlliminə hörmət, sevgi və məhəbbəti öz bədii ifadəsini tapmışdır. Şeir parçaları müxtəlif məqsəd və səbəblə yazılmışdır. Məsələn, şair birinci məktubunda elə ilk
* H
əmin məktubları farscadan Azərbaycan türkcəsinə İsmayıl Şəms tərcümə etmişdir. İstər Urmiyadan, istərsə də İstanbuldan göndərilən məktubların t ərcüməsində müəyyən ixtisar və təhriflərə yol verilmişdir. 23 İsgəndər Atilla cümlələrdən müəllimi Məşədi Tağı Sidqiyə həm sevgi və məhəbbətini, həm də giley-güzarını, ona salam çatdırmağa layiq olmadığını bildirmişdir. Müəlliminin məhəbbətli məktubu onu göylərə qaldırmış, duaçılarını başı uca etmişdir.
Rəhmli, böyük kimsədən alsanız salam, Layiq deyiləm mən Sizə salamımı çatdıram. Mən kiməm ki, yol tapım o mərhəmətli könlünə, Başımın tacı – ayaq torpağın, gözümün lütfünə. Mərhəmətli məktubun məni göylərə yüksəltdi, Duaçıların içrə bir daha başuca etdi.
Şair Cəlallı atası və sevimli müəllimi Sidqidən neçə müd- dətdir ki, cavab gözləyir. Lakin cavab yubanır və bu səbəbdən həssas şair çox narahat olur və müəllimindən gileylənir: “Bilmirəm səbəbi nədir? Buna bais kimdir? Böyüklər az biliklilərə etinasız olurlarmı?” deyə ona suallar ünvanlayır. “Şagirdlərə qayğıgeşlik böyüklüyü əskiltməz. Süleyman * o cəlalı ilə qarışqanı belə nəzərdən qaçırmazdı.” yazan şair, fikrini daha obrazlı ifadə etmək üçün şeirə müraciət edir:
- Doğru deyil ki, ürəkdən ürəyə yol gedər. Ürəyim qüssədən yanır, ürəyində yox heç bir xəbər.
Gerçəkdən qürbət bir məmləkətdə şairin ürəyi qüssə alov- larında od tutub yanır. Ürəyində müəlliminin camalını görməyə olan şövqü bir ürəyi, bir də özü bilən şair yanan ürəyini söndür- mək, dərdini müəllimilə bölüşmək istəyir.
Didarını görməyə ürəyimdə olan şövqü, Ürəyim bilir, mən bilirəm, bir də bilir ürəyim.
Şair “ürəyim” sözünü təsadüfən üç dəfə təkrar etmir. Çünki ürək daha həssadır, çox uzaqda olan, səsi-ünü yetməyən Sidqini
*
24 Əsrin şairi IX sanki o görür, duyur, hiss edir. Müəlliminə ən böyük rəğbət və məhəbbəti ürəyində daşıyan şairin şeirlərindən Urmiyada keçirdiyi iztirab, hiss, həyəcan, düşüncə və narahatlığı aydın duymaq olar. Şagirdlə müəllim arasında olan dostluğu, ülfəti, mehribançılığı və münasibəti öyrənmək mümkündür. Şagirdin müəlliminə söz deməyə ərki çatır. O, bundan şəkinmir, o, buna cəsarət edir.
İstəmədi bizi qəlbin sevmədi, bilməm neçin sevmədi. Bizə qəlbin yanmadı, bilmirəm neçin yanmadı.
Həssas və narahat şair ürəyindəki hiss və düşüncələri ağ kağız üzərinə köçürür. Göz xəstəliyinin rədd olub getməsinə sevinir. Həddindən artıq nigarançılıq içində müəllimindən məktubuna cavab gözləyir. Sidqinin atası Məşədi Səfər babaya salam göndərməyi unutmur. Onun şagirdi olması ilə öyünür, fəxr edir.
Şagirdinəm mən hər zaman diləyirəm, O şən dodaqlarından bir təbəssüm öyrənəm.
Şair müəlliminin dodaqlarından çox şey öyrənmişdi. Şeir və sənətin sirlərindən xəbərdar olmuşdu. Bunun üçün özünü xoşbəxt sayırdı. Böyük ustad və cəlallı atasının sağlam olmasını arzula- yırdı. Özünü onun fani və sədaqətli kiçiyi hesab edirdi. Bununla belə, o, müəllimindən, mənəvi atasından gileylənirdi də.
Var mənim çoxlu gileyim səndən, Bilməm nə şikayət edim səndən.
Səbəbi bu idi ki, çoxdan göndərdiyi məktubu Sidqi almamışdı və buna görə də onu məktubunda tənbeh etmişdi. Cavid müəlliminə məktub yazdığı illərdə onun 21-22 yaşı var idi. Gənc istedadlı şair artıq həyatın, taleyin, qürbətin, məşəqqətin nə olduğunu yaxşı bilirdi. O, ilk dəfə 1904-cü ildə öz Yüklə 3,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|