İxtisasın adı: Heyvandarlıq mütəxəssisi Modulun adı
Yüklə 1 Mb. Pdf görüntüsü
|
75
Ekoloji əkinçilik – Torpaq, iqlim v ə bitkil ər arasında tə bi ət qanunlarına uyğun qarĢılıqlı ə laq
ə l ər yaratmaqla, ekosistemin qorunmasını ə sas tutan v ə ekoloji-t ə miz
m əhsul istehsalını özündə birl əĢdirir. Ekoloji
əkinçiliyin qarĢısında duran ə sas v
ə zif
ə l ər aĢağıdakılardan ibarə tdir: - K
ə nd t
ə s ərrüfatı bitkil ə rinin bec ə rilm
ə sind
ə v
ə m
əhsulun mühafizə sind
ə istifad ə
əvi mineral gübrə l ə rd ə n, pestisidl ə rd ə n, boy madd ə l ə rind
ə n v
ə qeyri-
rasional torpaq bec ə rm ə l ə rind ə n ibar ə t ə n ə n əvi aqrotexnologiyaların insanlara, ekosistem ə v
torpağa qarĢı mə nfi t ə
ərini öyrə nm ə k; - O
nların yaratdığı problemlə rin h
ə llind
ə torpaq, iqlim v ə bitkil
ə r aras
ında tə bi ə t qanunlarına uyğun qarĢılıqlı ə laq ə
ə r yaratmaqla, az x ərc çə km
kl ə v ə z
ə h ə rli kimy ə vi madd ə l ə r t
ə tbiq etm ə d
d ə r t ə bii ekosistem ə
t ə tbiq etm ə k;
- torpağın münbitliyini üzv i-bioloji yollarla b ə rpa etm ə k v
ə
yü ks ə ltm ə k;
- T ə bii ehtiyatlardan s ə m ə r ə li v ə
uzun müddə t istifad ə etm ə k;
- Əətraf mühiti çirklə nm ə
ə n qorumaqla ekosistemd ə
ekoloji-t ə miz m
ə hsul istehsal etm ə kd
n ibar ə tdir. Mineral gübrə l ə rin t əsiri hesabına ilk dövrlə rd ə
ə sas
ə n, 1-ci v ə 2-ci ill ə rd ə ) m əhsuldarlıq yüksə ls ə d ə, sonrakı dövrlə rd ə m əhsuldarlıq azalır və
gübrə
l ər öz
s ə m ə r ə liliyini itirir. Bunun ə sas s ə b əbi mineral gübrə l ə rin t ə siri il
ə ilb
əil torpağın aqrokimy
əvi göstə ricil
ə rinin v
ə su-fiziki xass ə l
rinin pisl əĢmə
sidir. Bel ə
ki, fizioloji turĢ gübrə
l ər hesabına torpaqda kəskin turĢ mühit yaranır, torpaq ağır metallarla çirklə nir, torpaq m əhlulunun qatılığı artır, torpağın bioloji fəallığı pisləĢir, burada mövcud olan humus
ə m ə l ə g ə tir
ə n makro v ə mikroorqanizml ə rin f
ə aliyy
əti dayanır, humus ə m ə l ə g ə lm ə prosesi z ə ifl
əyir, torpaqda humusun miqdarı azalır, nə tic
ə d ə torpağın strukturası
pozulur, torpağın su -fiziki xass ə l ə ri pisl
əĢir, suya davamlı aqreqatların miqdarı azalır, torpaq eroziyası baĢ verir və
ümumilikdə , bu prosesl ər torpağın deqradasiyaya (dağılma, münbitliyin itmə si) uğraması ilə n ə tic ə l ə nir. Növbə
li ə kin ə
ə m ə l etm ə k,
əkin dövriyyə sin
ə azot toplayan bitkil ə r daxil etm ə k v
ə
onların kövĢə n v ə
kök qalıqlarını yaĢıl gübrə kimi s ə m
r ə li istifad ə etm
ə kl ə mineral gübrə
siz m ə hsul istehsal etm ə k v
ə
torpağın münbitliyini üzv i-bioloji yollarla b ə rpa etm ə k mümkündür. Bu isə k ə nd t ə s ərrüfatının davamlı olmasını və ətraf mühitin qorunmasını t ə
5.2.4. Otlaq sahələri altında olan torpaqların münbitliyinin qorunması T ə bii otlaq sah ə l əri altında olan torpaqlar adə t ə n bec ərilmir. Bu torpaqların münbitliyi təbii faktorlar hesabına formalaĢır. B ə z ə n t ə bii otlaq sah ə l
rind ə n qeyri- düzgün istifadə n ə tic ə sind ə
torpaqların münbitliyi pozulur, onların eroziyası baĢ verir və otlaq sah ə l
rinin ot m əhsuldarlığı azalır. Bunun ə sas s ə
ə bi vahid otlaq sah ə sind
ə
otarılan heyvanların baĢ sayının normadan artıq olması və eyni sah ə d ə h ər gün fasilə siz olaraq otarmalarla ə laq
ədardır. Belə ki, vahid otlaq sah ə sind
ə
normadan artıq heyvan otarıl arsa v
ə bu hal intensiv davam ed ə rs
kl əĢmə
kl ə
heyvanlar torpağın strukturasını pozmağa baĢlayır. Bu baxımdan tə bii otlaq sah ə
ə rind
ən düzgün və s ə m ə r ə li istifad ə etm
ək lazımdır.
Yüklə 1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|