İxtisasın adı: Heyvandarlıq mütəxəssisi Modulun adı

 

76 

Praktiki tapşırıqlar və fəaliyyətlər

 

Müxtəlif əkin

 

sahələrinin torpaqlarının münbitliyini sadə üsullarla müqayisə edin.

 

F

ə

aliyy

ə

t v

ə

 

tapşırıqlar

 

T

ə

limat v

ə

 

tövsiyə

l

ə

r

 

 

Müxtəlif sahələrdən torpaq 

nümunələri götürün.

 

1. Ġki müxtəlif sahə seçin. 

 

 

2. Həmin sahələrdən bir neçə göstəriciləri 

müəyyən etmək üçün nümunələr götürün. 

 

Müvafiq göstəricilərə görə 

torpaqların münbitliyini təyin 

edin. 

3. Penetrometr cihazı vasitəsilə torpağın sıxlığını 

(bərkliyini) ölçün.

 

4. Vahid torpaq sahəsində (məsələn, 50 smx 50 sm 

x 10-

15 sm dərinlikdə)  soxulcanların miqdarını 

müəyyən edin.

 

5. Torpağın rənginə və üzvi qalıqların (çürüntü) 

miqdarına diqqət yetirin.

 

6. Torpaq səthində qaysağın yaranmasına baxın.

 

 

7. Bel vasitəsilə torpağı çevirin, onun xırdalan

-

masına və dənəvərliyinə (strukturluğuna) fikir verin.

 

8. Torpağın eroziyaya uğramasına, suvarmadan 

sonra yarğanların əmələ gəlməsinə və torpağın 

yuyulmasına nəzər salın. 

 

9. Torpaqda ĢoranlaĢmanın olub

-

olmamasının 

dəqiqləĢdirin

 

Əldə olunan nəticələri 

müqayisə edin.

 

10. Hər bir torpaq nümunəsi üzrə ayrı

-

ayrılıqda 

göstəricilərin qeydiyyatını aparın.

 

11. Nəticələri müqayisə edin və onların səbəblərini 

təhlil edin.

 

 

Praktiki tapşırığı yerinə yetirmək üçün yoxlama sualları

:  

İstifadə edilməli resurslar:

 

- 

Penetrometr cihazı;

 

- 

Ttorpaq nümunəsi götürmək üçün bel, bıçaq və torbala

r; 

- 

Qeydiyyat üçün kağız və qələm.

 

Bu tapĢırığın icrası üçün tələb olunan aĢağıdakı cədvələ əks olunan bacarıqlardan 

hansına sahib olduğunuzu Bəli, sahib olmadığınızı Xeyr ilə iĢarə edin.

 

---

 

77 

Qiymətləndirmə ölçüsü

 

Bəli

 

Xeyr 

1. 

Müxtəlif sahələrdən torpaq nümunələri götürdünüzmü

? 

 

 

2. 

Müvafiq göstəricilərə görə torpaqların münbitliyini təyin 

etdinizmi? 

 

 

3. 

Hər bir göstərici üzrə nəticələri qeyd etdinizmi

? 

 

 

4. 

Əldə olunan nəticələri müqayisə etdinizmi

? 

 

 

 

Təlim nəticələrinin qiymətləndir

il

məsi

 

Aşağıda verilmiş cümlələrin düzgün və ya yanlış olduğunu işarələ

yin: 

1) (............)

Torpağın daimi münbitliyi davamlı kənd təsərrüfatının əsasıdır. 

 

2) (............)Qeyri-

münbit torpaqlar strukturalı olur

. 

3) (............) 

Torpaq makro orqanizmlərinə bakteriyalar,

 

göbələklər aid edilir.

 

4) (............)  Torpaq 

biotasının tərkib hissəsi cansız orqanizmlərdən ibarətdir

. 

5) (............)

Torpağın münbitliyi onun bitkiləri lazım olan miqdarda qida elementləri, su və hava 

ilə təmin etmək qabiliyyətinə deyilir.

 

Aşağıda verilmiş cümlələrdə boşluqları doldurun:

 

6) 

Torpağın mexaniki elementlərinin (qum, gil və s.) bir

-biri

nə birləĢərək aqreqat əmələ gətirmək 

qabiliyyətinə onun .................................... deyilir

. 

 7) 

Təsərrüfatın gələcək inkiĢaf planına və əkin sahələrinin qur

u

luĢuna uyğun olaraq, müəyyən 

ərazinin tarlalarında illər üzrə bitkilərin növbələĢməsinə və torpağın buna uyğun becərilməsi və 

gübrələnməsi sisteminə 

........................... 

əkin sistemi deyilir.

 

8) 

Hər bir bitki növbəli əkinin bütün tarlalarında növbə ilə əkilib

, 

öz əvvəlki yerinə qayıdan dövrə 

........................ deyilir. 

9) 

Torpağın becərilməsi, istifadə olunan maĢın və alətlərin iĢçi orqanlarının torpağa göstərdiyi 

............................... təsirdən ibarətdir.

 

10) 

Təbii ................................... pozulmamıĢ halda, vahid həcmdə torpağın mütləq quru çəkisinə 

onun həcm kütləsi və ya sıxlığı deyilir. 

 

Aşağıda verilmiş sualların düzgün cavablarını qeyd edin:

 

11) 

Bioloji humus (biohumus) istehsal edən canlı orqanizmlər hansılardır?

 

A) 

Kolorado böcəyi, pambıq sovkası

  

B) 

Soxulcan, yağıĢ qurdu

 

C) 

Ġlbizlər, yereĢənlər

 

---

 

78 

D) 

Heç biri

  

12) 

Hansı əkinçilik sistemində torpağın münbitliyi üzvi

-

bioloji yollarla yaxĢılaĢdırılır? 

 

A) 

Ġntensiv

  

B) 

Kimyəvi

 

C) Ekoloji 

E) 

Heç biri

  

13) 

Əksər kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün torpağın optimal həcm kütləsi nə qədərdir?

 

A) 0,5-0,7 qr/sm3 

 B) 1,1-1,3 qr/sm3  

C) 3-4 qr/sm3 

D) 0,1-1,0 qr/sm3 

14) 

Torpağın münbitliyinin əsas göstəricilərini ifadə edən düzgün sıranı seçin

:   

A) B

ioloji, aqrokimyəvi və 

aqrofiziki 

B) T

orpaq eroziyası, suya davamsız aqreqatlar   

 

C) T

orpağın turĢuluğu və qələviliyi,

 

D) P

rimitiv, ekstensiv və intensiv 

 

15) Torpağın münbitliyinin aqrofiziki göstəriciləri hansılardır? 

 

A) T

orpağın xüsusi çəkisi, həcm kütləsi, məsaməliliyi, strukturluluğu, əkin qatının quruluĢu, 

torpağın mexaniki tərkibi və digər su xassələri 

 

B) T

orpaqda üzvi və mineral maddələrin miqdarı

 

C) T

orpaqda olan humusun miqdarı 

 

D) T

orpağın udma qabiliyyəti, turĢuluğu, qələ

vililiyi 

 

 

 

 

 

 

 

 

---