“İyirmi il məcburi
Yüklə 463,29 Kb. Pdf görüntüsü
|
11 AzərBAycAndA MəcBuri KöçKünLər və yerLi əhALinin milyon Azn (157 milyon ABŞ dolları) xərcləmişdir. Bu göstərici 2003-cü ildə xərclənmiş vəsaitdən altı dəfə çoxdur. 14 2001 və 2011-ci ilin oktyabr ayına qədər olan müddətdə dövlət neft Fondu ölkənin müxtəlif yerlərində azərbaycanlı qaçqın və məcburi köçkünlər üçün mənzil və sosial əhəmiyyətli müəssisələrin inşasına 807 milyon Azn (1 milyard ABŞ dolları), o cümlədən 2011-ci ilin ilk on ayı ərzində 47.2 milyon Azn (60.1 milyon AŞ dolları) sərf etmişdir. 15 yazılı və əsaslandırılmış müraciətlər əsasında dövlət neft Fondu vəsaiti nazirlər Kabinetinin nəzdində fəaliyyət göstərən qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə dövlət Komitəsinə və qaçqın və Məcburi Köçkünlərin sosial İnkişaf Fonduna köçürür. onlar da öz növbələrində bu vəsaiti icraçı təşkilatlara ödəyir və tikinti layihələrinin həyata keçirilməsinə nəzarət edirlər. dünya Bankının məlumatına əsasən, Azərbaycandakı məcburi köçkünlərin yoxsulluq səviyyəsi yerdə qalan əhalinin yoxsulluq səviyyəsi ilə təxminən bərabərdir. Bununla belə, məcburi köçkünlər öz gəlirlərinin yarıdan çoxunu hökumətin köçürdüyü vəsait və azadol- malar hesabına əldə edirlər; müqayisə üçün qeyd etmək lazımdır ki, qeyri-köçkün əhalinin gəlir mənbəyi daha genişdir, bura muzdlu əmək və kənd təsərrüfatı sahəsində müstəqil sahibkarlıq fəaliyyəti daxildir. hökumətin yardımından bu cür asılılıq xüsusilə məcburi köçkünlərin hökumətin siyasətində baş verən dəyişikliklərə daha həssas olmalarına səbəb olur.
16 hökumətin məcburi köçkünlərə münasibətdə həyata keçirdiyi hazırkı siyasəti fərdi məcburi köçkünlər arasında müxtəlif yoxsulluq səviyyələrini fərqləndirmir, əksinə onları vahid qrup kimi səciyyələndirir. Beynəlxalq yardım təşkilatlarından birinin nümayəndəsi qeyd etdiyi kimi “İnsanlar fərdi meyarlara əsasən yardım göstərilməsinə adət etməyiblər. Fərdi qay- dada tətbiq edilən iqtisadi və sosial meyarları dərk etmək və qəbul etmək onlar üçün bir qədər çətindir.” 17
Buna baxmayaraq, bu cür köhnə yanaşma məcburi köçkünlüyün baş verdiyi iyirmi il ərzində bəzi məcburi köçkünlərin cəmiyyətin əsas hissəsinə inteqrasiya etdiyini və özlərinin həyat şəraitlərini yaxşılaşdırdıqlarını nəzərə almır. nəticədə, məcburi köçkünlərə münasibətdə göstərilən vahid yanaşma məhdud dövlət vəsaitlərindən səmərəli şəkildə istifadə olunmamasına gətirib çıxarır. Müntəzəm sorğular keçirməklə məcburi köçkünlərin rifahının müəyyən olunması fəaliyyətini təkmilləşdirməyə və yoxsul məcburi köçkünlərə, eləcə də oxşar vəziyyətdə yaşayan digər yoxsul əhaliyə dövlət yardımının daha yaxşı ünvanlanmasını nizamlamağa ehtiyac vardır. 14 əli həsənov, Baş nazirin Müavini və qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə dövlət Komitəsinin sədri, Məcburi köçkünlərin sosial problemləri uğurla həll olunur, Azərbaycan qəzeti, 22 may, 2011. 15 dünya Bankı, “qaçqın və məcburi köçkünlərin problemlərinin həlli” Azərbaycan respublikası dövlət neft Fon- dunun rəsmi İnternet səhifəsi (http://www.oilfund.az/en_us/layiheler/mecburi-koeckuenlerin-meskunlasdiril- masi.asp) 16 Azərbaycanda Həyat Şəraitinin Qiymətləndirilməsi üzrə Hesabat, mart, 2010, səh. 37. 17 BqXc nümayəndələri ilə müsahibə, Bərdə, sentyabr, 2011. 13 AzərBAycAndA MəcBuri KöçKünLər və yerLi əhALinin MəcBuri KöçKünLərin yerLi icMALArLA MüqAyisədə həyAt ŞərAiti mənzil şəraiti ü mumilikdə, kənd və şəhərlərdə yaşayan məcburi köçkün icmaları mənzil şəraitinə görə məskunlaşdıqları icmaların sakinləri ilə müqayisədə daha pis şəraitdə yaşayırlar. Bununla belə, heç də bütün məcburi köçkünlər eyni çətinliklərlə rastlaşmırlar və məcburi köçkünlərin mənzil şəraiti əhəmiyyətli dərəcədə bir-birindən fərqlənir. Məcburi köçkünlərin böyük bir qrupu, təxminən 400,000 nəfəri sovet dövründə inşa edilmiş ictimai binalarda – məktəblərdə, bağçalarda, yataqxanalarda, sanatoriyalarda və inzibati binalarda yaşayırlar. 18 həm kənd yerində, həm də şəhərlərdə bu cür yerlərdə yaşayan məcburi köçkünlərin əksəriyyətinin mənzil şəraiti məcburi köçkünləri ətrafdakı yerli icma- lardan dərhal fərqləndirən əsas nəzərə çarpan amildir. dünya Bankı tərəfindən son vaxt- larda aparılmış araşdırmaya əsasən məcburi köçkünlərin 42.5 faizi bir otaqlı mənzillərdə yaşayırlar, halbuki digər vətəndaşlar arasında bu göstərici 9.1 faiz təşkil edir. 19 Məcburi köçkün ailələrinin malik olduqları orta yaşayış sahəsi 36 kvadrat metr təşkil edir, halbuki bu göstərici yerli icmadakı ailələr üçün 74 kvadrat metrdir. 20 2011-ci ilin oktyabr ayına olan məlumata əsasən, Azərbaycanda olan ikinci ən böyük məcburi köçkün qrupu 21,600 ailədən (107,000 insan) ibarətdir və onlar da son illərdə əsasən kənd yerlərində inşa edilmiş və bəziləri tərəfindən ucqar və ya təcrid olunmuş kimi təsvir edilən xüsusi təyinatlı evlərə köçürülmüşlər. 21 2001-ci ildən etibarən hökumət məcburi köçkünlər üçün təxminən bir milyon kvadrat metr mənzil sahəsi və 70 qəsəbə inşa etmişdir ki, bu da mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılmasına kömək etmişdir. 22 Bu qrupdan olan məcburi köçkünlərin mənzil şəraiti yerli əhalinin orta şərait səviyyəsinə oxşardır. Buna baxmayaraq məcburi köçkünlər şikayət edirlər ki, ucqar qəsəbələrdə tikilmiş bu yeni evlərin vanna otağı
əli həsənov, qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə dövlət Komitəsinin sədri bildirmişdir ki, hökumət 100,000 qaçqın və məcburi köçkünü yeni mənzillərə və evlərə yerləşdirmişdir, və əlavə olaraq qeyd etmişdir ki, təxminən 400,000 nəfər hələ də “ağır şəraitdə” yaşamağa davam edir və hökumət tədricən onların da köçürülməsini davam etdirəcəkdir. noyabr, 2010 tarixdə edilmiş bəyanat. (http://en.apa.az/news. php?id=135109) 19
dünya Bankının №AAA64-Az saylı hesabatı, Azərbaycan: Mülkiyyətin qurulması və İqtisadi Müstəqilliyin dəstəklənməsi: Məcburi Köçkünlərin həyat Şəraiti, oktyabr, 2011, səh. 42. 20
dünya Bankının №AAA64-Az saylı hesabatı, Azərbaycan: Mülkiyyətin qurulması və İqtisadi Müstəqilliyin dəstəklənməsi: Məcburi Köçkünlərin həyat Şəraiti, səh. 43. 21
qaçqın və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə dövlət Komitəsinin rəsmisi ilə müsahibə, Bakı, oktyabr, 2011. 22 qaçqın və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə dövlət Komitəsinin rəsmisi ilə müsahibə, Bakı, oktyabr, 2011. Yüklə 463,29 Kb. Dostları ilə paylaş:
|