“İyirmi il məcburi
Yüklə 463,29 Kb. Pdf görüntüsü
|
16 “İyirMi iL MəcBuri KöçKünMü oLAr?” yaşayır. yaşayış sahələri çox darısqaldır. Altı-on kvadrat metr sahəsi olan otaqda altı-yeddi nəfər yaşayır. Bu otaqlardan eyni vaxtda yataq otağı, qonaq otağı, mətbəx və vanna otağı kimi istifadə edilir. onların quruluş strukturu heç də möhkəm deyil. Bir məcburi köçkün qadın şikayətlənərək qeyd etdiyi kimi, “Külək bir balaca güclü əssə bizim damımızın şiferləri və daşlar [damın üzərində saxlanılan] başımıza töküləcək.” 30 yerli qonşularından fərqli olaraq, bu məcburi köçkünlər torpaq sahəsinə və mal-qaraya sahib deyillər və onları sahə səfərləri zamanı rast gəlinən ən müdafiəsiz qruplara aid etmək olar. Məcburi köçkünlərlə eyni binanı paylaşan yerli icra nümayəndələri qeyd edirlər ki, hər il onlar bu məcburi köçkünlər barəsində tərtər rayon icra hakimiyyətinə və dövlət Komitəsinə məlumat verirlər və onların köçürülməsini xahiş edirlər, lakin hələ də onların daha yaxşı əraziyə köçürülməsi barədə qərar qəbul edilməmişdir. tərtər rayonunun əskipara kəndinin kənarındakı köhnə təsərrüfat binasında məskunlaşmış digər bir kiçik məcburi köçkün icması özlərinin çiy kərpicdən düzəltdikləri evlərdə və yarı uçulmuş vəziyyətdə olan köhnə təsərrüfat binasında yaşayırlar. “Bu evlərin möhkəm döşəməsi və damı yoxdur” məcburi köçkün sakin qeyd edir, “yağış yağanda evin içərisi palçıq olur. divarların qalınlığı 10 santimetrdir [bu da ki, soyuqdan qorumur]. uşaqlar və cavanların hamısı xəstədir. Burada çoxlu siçovul var.” 31 Ağdam rayonunun əhmədağalı kəndində məcburi köçkünlər əvvəllər sovet dövründə kənd klubu kimi istifadə edilmiş binada acınacaqlı vəziyyətdə və darısqal şəraitdə yaşayırlar. onlar pəncərələri küləkdən və soyuqdan qorumaq üçün şəffaf sellofanla və ya plastik tor- balarla örtmüşlər ki, bu da evin içərisinin isti olmasına çox az kömək edir. onların be- ton döşəməni və pəncərəni örtmək üçün linoleum almaq üçün etdikləri müraciət cavabsız qalmışdır. Məcburi köçkünlər şikayət edirlər ki, dövlət və ya yerli hökumət orqanları onların hətta ən cüzi və bilavasitə ehtiyaclarına qarşı laqeyd yanaşırlar. eynilə, tərtər rayonunun təzəkənd kəndindəki köhnə avtobus məntəqəsində məskunlaşmış məcburi köçkün ailəsi özlərini yağışdan qorumaq üçün 30-40 ədəd şiferin verilməsi üçün müraciət etmişdir. Müsahibələr zamanı ən çox səslənən şikayətlərdən biri məcburi köçkünlər tərəfindən zəbt edilmiş ictimai binalarda yaşayış sahəsinin az olması ilə bağlı olmuşdur. İki və ya hətta üç ailə yataq otağı və mətbəx kimi istifadə olunan bir və ya iki kiçik ölçülü otaqlarda yaşamaq məcburiyyətində qalır. Bu tikililərdə vanna otaqları olmadığına görə orada yaşayanlar otaq- da çimmək məcburiyyətində qalırlar. Bu cür tikililərin bəzilərində hər mərtəbədə 25 ailənin istifadə etdiyi cəmi iki ayaq yolu vardır. Şəhər və rayonlarda yaşayan məcburi köçkünlərin bir çoxu yaşayış sahəsinin azlığı üzündən öz övladlarını evləndirə bilmədiklərindən şikayət edirlər, belə ki, bəyin öz xanımını 30 tərtərin qarağacı kəndində yaşayan məcburi köçkünərlə müsahibə, sentyabr, 2011. 31 tərtərin əskipara kəndi yaxınlığındakı “köhnə sovxoz ərazisi” ndə yaşayan məcburi köçkünlərlə müsahibə, sentyabr, 2011. Məcburi köçkünlər səhlabad və İsmayılbəyli kəndlərində yol kənarında yerləşən məcburi köçkün qəsəbələrinə siçovul hücumlarının baş verməsindən şikayət edirdilər. Bu müsahibənin götürüldüyü vaxtdan bir qədər əvvəl səhlabad kəndində bir nəfər məcburi köçkün uşağı siçovul dişləmişdi.
17 AzərBAycAndA MəcBuri KöçKünLər və yerLi əhALinin yaşayış sahəsi ilə təmin etməsi bir mədəniyyət (adət) normasıdır. Bakı şəhərində söhbət edilmiş bir məcburi köçkün qadın bildirmişdir: “Ailədə uşağı evləndirmək böyük problemdir. Qızlarla iş daha asandır, çünki onlar evi tərk edir və bu da bir az genişlik yaradır. Ancaq evlənmək istəyən gənc oğlanlar çətinlik çəkirlər, çünki evdə gəlin üçün otaq ayırmağa imkan yoxdur.” digəri əlavə etmişdir: “Mən oğlumu evləndirməyə hazırlaşıram, ancaq gəlini hara yerləşdirim? Yeni evlənənlərə yer ayırmaq üçün yəqin ki, özüm mətbəxə [girişdəki kiçik dəhlizi göstərir] köçməli olacam.” 32 Mənzil şəraitinə gəldikdə məcburi köçkünlərin yerli əhali ilə müqayisədə yeganə ciddi üstünlüyü kommunal xidmətlərə görə imtiyazların olmasıdır. Fokus qruplar zamanı bəzi yerli sakinlər məcburi köçkünlərə həsəd apardıqlarını ifadə etdilər. onlar düşünürlər ki, kommunal xidmətlərə görə imtiyazların olması məcburi köçkünlərə öz gəlirlərini artırmağa və bu vəsaiti digər uzun-müddətli istehlak mallarının, avtomobil və digər avadanlıqların alınmasına sərf etməyə imkan verir. eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, bəzi məcburi köçkünlər hələ də əsas kommunal xidmətlərdən istifadə edə bilmirlər. Məsələn, Bakı şəhərində ali məktəblərdən birinə məxsus doqquz mərtəbəli tələbə yataqxanası binasında yaşayan məcburi köçkünlər təbii qazla təchiz olunmamışlar və onlar xüsusən qış mövsümündə elektrik təchizatının tez- tez kəsilməsindən şikayət edirdilər, baxmayaraq ki, qonşu binalarda, o cümlədən məcburi köçkünlərin məskunlaşdıqları bəzi binalarda, elektrik və təbii qaz təchizatı mövcuddur. 33 evlərində təbii qaz təchizatı olmayan məcburi köçkünlər yemək bişirmək və evi qızdırmaq kimi ehtiyaclarını yalnız elektrik enerjisi ilə təmin etməyə məcburdurlar. Köhnəlmiş infra- struktura malik olan ictimai binalarda bu, xüsusilə qış mövsümündə insanlar otaqları isitmək üçün elektrik qızdırıcılarından istifadə etdikləri vaxt, tez-tez elektrik enerjisinin açılmasına səbəb olur. “Biz təbii qazla təchiz olunmamışıq. İnsanlar qışda yalnız elektrik enerjisindən istifadə etdiklərinə görə elektrik xətlərində tez-tez açılmalar baş verir. Elektrik təchizatı kəsiləndə isə, sanki həyat donur.” 34 Kənd yerlərinə gəldikdə, belə görünür ki, elektrik, təbii qaz və su təchizatı baxımından 32 Bakının yaxınlığında yerləşən pirşağı qəsəbəsində yaşayan məcburi köçkün qadınlarla fokus qrup müsahibə, sentyabr, 2011. 33 pedaqoji İnstitutun yataqxanasında yaşayan məcburi köçkünlərlə müsahibələr, Bakı, oktyabr 2011. məcburi köçkünlər bildirdilər ki, hökumət binanı təbii qazla təmin etmək istəmir, çünki onları nə vaxtsa gələcəkdə başqa bir yerə köçürməyi planlaşdırır. 34 Bakının yaxınlığında yerləşən pirşağı qəsəbəsində yaşayan məcburi köçkün qadınlarla fokus qrup müsahibə, sentyabr, 2011. Yüklə 463,29 Kb. Dostları ilə paylaş:
|