Kafedra: Azərbaycan dili və pedaqogika; Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan Respublikası

Sakit axan Arazları, 

Sınamışam dostu-yarı.  (S.Vurğun)

 

Verilmiş şeir parçasında nitqin hansı norması pozulmuşdur? 

 

I) sintaktik       I) fonetik      I) leksik      I) morfoloji     I) semantik

 

 

457.  

 

Aktyorlardan, müğənnilərdən, şairlərdən, ümumiyyətlə, söz sənətkarlarından nitq 

mədəniyyətinin daha çox tələb olunan şərti hansılır? 

 

I)  dəqiqlik         I) məntiqlik            I) ifadəlilik  D       ) düzgünlük           I) ardıcıllıq 

 

458.  

 

Aşağıdakılardan biri nitq mədəniyyətinin fərdi məsələsidir: 

 

I) nitqin gözəl olması             I) düzgün tələffüz                    I) sözün düzgün yazılışı 

I) qrammatik qayda–qanunlara riayət edilməsi     I) sözün leksik mənasının qavranması 

 

459.  

 

Digərləri ilə müqayisədə aşağıdakılardan biri daha az dəyişir: 

 

I)  ünsiyyət                       I) yazılı nitq                        I) lüğət tərkibi 

I) şifahi nitq                      I) dil    

 

460.  

 

Aydın nitq adlanır: 

 

I) əlavə vasitələr olmadan başa düşülən nitq 

I) tərcümə yolu ilə çatdırılan nitq 

I) Azərbaycan dilində olan nitq 

I) alimlərin nitqi 

I) sənət adamlarının nitqi 

 

461.  

 

Hansı nitq «təmiz nitq» hesab olunur? 

 

I) dialekt və şivə elementləri olmayan nitq 

I) terminlərlə zənginləşdirilən nitq 

I) neologizmlərdən ibarət olan nitq 

I) obrazlı ifadələrlə zəngin olan nitq 

I) qısa, yığcam nitq 

 

462.  

 

Nitqdə zərb–məsəllərdən, frazeoloji vahidlərdən istifadə edilməsi nə ilə bağlıdır? 

 

I) dilin statusu ilə                 I) nitqin elmiliyi ilə                I) nitqin zənginliyi ilə 

---

I) nitqin konkretliyi ilə        I) nitqin ardıcıllığı ilə 

 

463.  

 

Biri yazılı ədəbi dil nümunəsi kimi verilə bilər: 

 

I) çıxışlar             I) plakatların dili            I) nitqlər 

I) nəğmələr          I) mühazirələr 

 

464.  

 

Azərbaycan ədəbi dilinin normaları nəyə uyğundur? Səhv olanı müəyyən edin.  

 

I) dilin daxili quruluşuna                I) xalq danışıq dilinə              I) dilin qrammatikasına 

I) dilin fonetikasına                        I) dilin leksikasına 

 

465.  

 

Hamının əməl etməsi vacibdir, tarixi təkamülün məhsuludur. Söhbət nədən gedir? 

 

I) ədəbi dil normalarından         I) söz yaradıcılığından           I) lüğət fondundan 

I) lüğət tərkibindən                     I) xalq danışıq dilindən 

 

466.  

 

Bir aktyor səhnədə ifa etdiyi rolun dilindən Təbriz dialektinə aid sözlər deyir. Bu zaman ədəbi 

dilin hansı norması pozulur? 

 

I) fonetik                        I) orfoepik                   I) qrammatik 

I) leksik                         I) orfoqrafik 

 

467.  

 

Hansı sözün tələffüzündə orfoepik norma pozulmuşdur? 

 

I) 



təmkinnən



                    I) 



həssas



                I) 



təyyarə



 

I) 



üfük



                             I) 



müəllim



 

 

468.  

 

Cümlədə tamamlıq mübtədadan əvvəl işlənsə, dilin hansı norması pozular? 

 

I) orfoqrafik                             I) leksik                 I) orfoepik 

I) qrammatik                            I) fonetik 

 

469.  

 

Sabitliyin nisbətən az olduğu, yəni çox dəyişən ədəbi dil norması hansıdır? 

 

I) qrammatik                         I) orfoepik                   I) leksik  

I) fonetik                               I) orfoqrafik 

---

 

470.  

 

Qrammatik normaya düzgün əməl etmək üçün mübtədanın, xəbərin, zərfliyin və tamamlığın 

iştirak etdiyi cümlədə cümlə üzvlərinin sırası necə olmalıdır? 

 

I) mübtəda, tamamlıq, zərflik, xəbər                   I) xəbər, tamamlıq, mübtəda, zərflik 

I) zərflik, xəbər, mübtəda, tamamlıq                   I) tamamlıq, zərflik, xəbər, mübtəda 

I) mübtəda, xəbər, tamamlıq, zərflik, xəbər 

 

471. 

 

 Natiqlik sənətinin əsas tələbləri sırasında verilənlərdən biri səhvdir. 

 

I) auditoriyadan asılı olmayaraq, nitqin yüksək elmli olması 

I) mümkün qədər yığcam danışmaq, mətləbdən uzaqlaşmamaq 

I) düzgün, dəqiq və gözəl danışmaq 

I) nitqə əvvəlcədən hazırplaşmaq, konkret nəticələr çıxarmaq 

I) auditoriyanın səviyyəsini, xarakterini nəzərə almaq, onlar üçün anlaşıqlı dildə danışmaq 

 

472.  

 

Hansı bənddə nitqin dəqiqliyi pozulmuşdur? 

 

I) Çay kənddən keçirdi.                        I) İşlərimi bir neçə günə bitirdim. 

I) Qonaqlara yaxşı süfrə açdım.           I) Eşitdiklərim qanımı qaraltdı. 

I) Bu oğlan çox ciddidir. 

 

473.  

Şeirin, nəsrin məlahətlə, emosional ifa edilməsi natiqlik sənətinin hansı sahəsinə aiddir? 

 

I) inzibati – idarə               I) işgüzar                 I) akademik 

I) siyasi                              I) bədii  

 

474.  

 

Nöqtələrin yerinə uyğun gələn sözləri müəyyən etməklə cümləni tamamlayın. 

…………….. normalarda dəyişmə ləng gedir. 

 

I) leksik, orfoepik                 I) fonetik, leksik                 I) leksik, qrammatik 

I) fonetik, qrammatik            I) orfoqrafik, leksik  

 

475. 

 

İş adamlarının, sahibkarların iqtisadi – idarəçilik mövzusunda çıxışları natiqliyin hansı sahələrinə 

aiddir? 

 

I) işgüzar natiqlik                      I) bədii natiqlik                      I) siyasi natiqlik 

I) inzibati – idarə natiqliyi         I) akademik natiqlik 

 

476. Nitq etiketləri kimi verilənlərdən dördü yanlışdır. Doğrunu müəyyən edin. 

 

---