Kafedrasi avazov ergash xidirberdiyevich

Kirish
5
O‘quvmateriallari
MA’RUZA MATNLARI	7
1-mavzu. “Pul va banklar” faniga kirish	7
2-mavzu. Pulning paydo bo‘lishi, zarurligi va funksiyalari	23
3-mavzu. Pul nazariyalari	60
4-mavzu. Pul aylanmasi va uning tarkibi	81
5-mavzu . Pul massasi va pul agregatlari	117
6-mavzu. Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari	146
7-mavzu. O‘zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning elementlari	167
8-mavzu. Inflyatsiya va unga qarshi kurashish yo‘llari	202
9-mavzu. Pul islohotlari	229
10-mavzu. Kreditning zarurligi, funksiyalari, turlari va shakllari	246
11-mavzu. Kredit bo‘yicha foiz stavkalar va ularga ta’sir qiluvchi omillar	268
12-mavzu. Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi	289
13-mavzu. O‘zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi	304
14-mavzu. Markaziy bank va uning funksiyalari	315
15-mavzu. Markaziy bankning mustaqilligi	329
16-mavzu. Tijorat banklari va ularning funksiyalari	355
17-mavzu. Tijorat banklarining operatsiyalari	371
18-mavzu. Nobank moliya-kredit muassasalari	394
19-mavzu. Bank inqirozlari	422
20-mavzu. Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati	459
21-mavzu. Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsadi va funksiyalari	501
AMALIY MASHG‘ULOT MAVZULARI	522
1-mavzu. “Pul va banklar” faniga kirish	522
2-mavzu. Pulning paydo bo‘lishi, zarurligi va funksiyalari	523
3-mavzu. Pul nazariyalari	524
4-mavzu. Pul aylanmasi va uning tarkibi	225
5-mavzu . Pul massasi va pul agregatlari	527
6-mavzu. Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari	528
7-mavzu. O‘zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning elementlari	529
8-mavzu. Inflyatsiya va unga qarshi kurashish yo‘llari	530
9-mavzu. Pul islohotlari	531
10-mavzu. Kreditning zarurligi, funksiyalari, turlari va shakllari	531
11-mavzu. Kredit bo‘yicha foiz stavkalar va ularga ta’sir qiluvchi omillar	532
12-mavzu. Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi	534
13-mavzu. O‘zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi	534
14-mavzu. Markaziy bank va uning funksiyalari	534
15-mavzu. Markaziy bankning mustaqilligi	537
16-mavzu. Tijorat banklari va ularning funksiyalari	538
17-mavzu. Tijorat banklarining operatsiyalari	539
18-mavzu. Nobank moliya-kredit muassasalari	540
19-mavzu. Bank inqirozlari	541
20-mavzu. Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati	542
21-mavzu. Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsadi va funksiyalari	548
ADABIYOTLAR RO’YXATI	551
MUSTAQIL TA’LIM MASHG’ULOTLARI	553
Talaba portfoliosini yaratish bo’yisha tavsiyalar	553
GLOSSARIY	579
ILOVALAR	599
Fan dasturi	599
Ishchi fan dasturi Tarqatma materiallar	610 636
Testlar	666

KIRISH

Pul va banklar uzoq muddatli ijtimoiy rivojlanishning natijasi bo‘lib, zamonaviy sivilizatsiyaning muhim ajralmas qismi hisoblanadi. Ularning amal qilishi ijtimoiy mahsulotni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish jarayonlarining uzluksizligini ta’minlash imkonini beradi. Shu sababli, pul va banklarni alohida fan sifatida o‘rganish zaruriyati yuzaga keldi. Zero dunyoning barcha mamlakatlarida iqtisodiyotning samarali o‘sishi banklarning moliyaviy barqarorligini oshishi hamda tijorat banklari tomonidan moliyaviy qo‘llab-quvvatlashga ko‘pdan bog‘liq bo‘lgani uchun fanning oliy malakali kadrlarni tayyorlashda o‘rni beqiyosdir.

Fanda pul va banklar kategoriyalarining paydo bo‘lishi va ularning evolyutsiyasi, pul nazariyalarining mohiyati, asoschilari va namoyondalari, pul aylanmasi tushunchasining mohiyati, pul muomalasi va uni tashkil qilish asoslari, pul tizimining mazmuni va uni tashkil qilish asoslari, inflyatsiya va uning yuzaga kelish sabablari, kredit tushunchasi va uning zarurligi, kredit munosabatlari yuzaga kelishining sabablari va shart-sharoitlari, banklarning dastlabki operatsiyalari, Markaziy banklarning yuzaga kelish sabablari, maqsadi va tashkiliy tuzilishi, tijorat banklari faoliyatining tashkiliy asoslari, tijorat banklari aktiv va passiv operatsiyalari, nobank moliya-kredit tashkilotlari va ular faoliyatining zarurligi, kredit tizimi va uning tarkibi, valyuta munosabatlari asoslari va xalqaro moliya institutlari faoliyatiga doir g‘oyalar, atama va tushunchalar, nazariy qarashlar, konsepsiya va modellar, tamoyillar, yondashuv, usul, uslub, yo‘sinlar va shu kabi boshqa atributlarni tizimli va kompleks ravishda mujassamlashtiruvchi ilmiy-nazariy va metodologik asoslar uzviylik va uzluksizlik tamoyillari nuqtai-nazaridan mantiqiy ketma-ketlikda o‘z aksini topgan.
Pul va banklar kursi iqtisod va moliya yo‘nalishlar uchun eng asosiy tayanch fanlardan biri sanaladi. Kursni o‘rganish jarayonida pul munosabatlarini iqtisodiy asoslash, kredit va to‘lov tizimining tashkiliy va iqtisodiy asosi, bank faoliyati bo‘yicha qarorlarni iqtisodiy va tashkiliy o‘rganishning ilg‘or shakllari va usullarini ishlab chiqish, bank faoliyatini tartibga soluvchi iqtisodiy me’yorlar hisob-kitobi, ularni baholash, tashkil qilish va takliflar ishlab chiqishda muhim rol o‘ynaydi.
Shunga ko‘ra, bank ishi faoliyatida ish yuritadigan mutaxassislarga alohida talablar qo‘yiladi. Bu fan asosiy ixtisoslik fanlarining tayanchi hisoblanib, iqtisodiyot bo‘g‘inining ajralmas qismi hisoblangan bank tizimi va iqtisod sohasiga kadrlar yetkazib berishda muhim rol o‘ynaydi.