163
Şəkil 81. Jan de Lafonten (Jean de La Fontaine; 1621–1695)
40
Magistr (rusca магистр) – 1) birinci alimlik dərəcəsi, yaxud belə bir dərəcəni
aslmış şəxsin özü; 2) tarixdə: ruhani rıtsar ordeni başçısı.
Magistr elmi dərəcəsi almağa namizəd olan adam magistrant adlanır.
41
Ner Eqlon Hendrik van der (niderlandca Eglon Hendrick van der Neer; rusca
Эглон Хендрик ванн дер Нер; 1635–1703) – Hollandiyanın qızıl əsrinin sənətkarı,
Niderland naqqaşı və peyzajçısı 1635-ci ildə Amsterdam şəhərində anadan olmuşdur.
1703-cü ilin 3 mayında 68 yaşında ikən Düsseldorfda vəfat etmişdir.
Şəkil 82. Eqlon Hendrik van der Ner (Eglon Hendrick van der Neer).
Avtoportret, 1696, Uffisi
164
42
Fontenelin
Bernar Le Bovye de (fransızca Bernard le Bovier de Fontenelle;
rusca Бернар Ле Бовье де Фонтенель; 1657–1757) – fransız yazıçısı və alimi.
1657-ci ilin 11 fevralında Ruanda anadan olmuş, 1757-ci ilin 9 yanvarında
Parisdə vəfat etmişdir. 100 yaşının tamam olmasına bir aydan az qalmış dünyasını
dəyişmişdir.
Şəkil 83. Bernar Le Bovye de Fontenelin (Bernard le Bovier de Fontenelle)
portreti. Fransız naqqaşı Nikola de Larjilyer (Nicolas de Largilliere) tərəfindən yaradılmış
portret
43
Palatso (rusca палаццо) – İtaliyada saray.
44
Pittoni Covanni Battista (italyanca Giovanni Battista Pittoni; rusca Джованни
Баттиста Питтони; 1687–1767) – Venesiya məktəbinin yetirməsi olmuş italyan naqqaşı.
C. B. Pittoni 1738-ci ildə Venesiya Naqqaşlıq və Heykəltəraşlıq
Akademiyasının prezidenti vəzifəsində çalışan görkəmli sənətkar Covanni Battista
Tyepolonu (Giovanni Battista Tiepolo) əvəz etmişdir.
Şəkil 84. Covanni Battista Tyepolo (Giovanni Battista Tiepolo; 1696–1770)
165
1767-ci ildə dünyasını dəyişən C. B. Pittoni Venesiyada San Cakoço kilsəsində
dəfn olunmuşdur. Sənətkar özünün axırıncı işini məhz həmin kilsə üçün icra etmişdir.
Sonuncu əsərində artıq neoklassisizmin təsiri duyulmuşdur.
45
Etti Uilyam (ingiliscə William Etty; rusca Уильям Этти; 1787–1849) – ingilis
naqqaşı.
Şəkil 85. Uilyam Etti (William Etty). 1844-cü ilin oktyabrında Devid Oktavius
Hill (David Octavius Hill) və Robert Adamsonun (Robert Adamson) çəkdikləri fotoşəkil
əsasında yaradılmış avtoportret
Uilyam Etti 1787-ci ilin 10 martında Yorkda anadan olmuş, 1849-cu ilin 13
noyabrında elə orada vəfat etmişdir.
46
Kolorist – 1) şəkildə boyaları düzməkdə mahir olan rəssam; kolorit ustası; 2)
fabrikdə parça rəngləyən usta.
47
Jozef Ferdinand Buassar de Buadenye (fransızca Joseph Ferdinand Boissard
de Boisdenier; rusca Джозеф Фердинанд Буассар де Буаденье; 1813–1866) – fransız
romantik rəssamı və naqqaşı. Çox vaxt qısaca olaraq Fernan Buassar (Fernand Boissard)
adlandırılır.
1813-cü ilin 4 martında Endr departamentində doğulmuşdur. Əsasən dini
məzmunlu mənzərələr üzərində işləmişdir. 1866-cı ilin 1 dekabrında 53 yaşında ikən
Parisdə vəfat etmişdir.
48
Hüqo Viktor Mari (Victor Marie Hugo; 1802–1885) – fransız yazıçısı (şair,
prozaik, dramaturq), fransız romantizminin başçısı və nəzəriyyəçisi. 1802-ci ilin 26
fevralında Bezansonda doğulmuşdur. 1841-ci ildən Fransa Akademiyasının üzvü
olmuşdur. 1885-ci ilin 22 mayında 83 yaşında ikən Parisdə vəfat etmişdir.
166
Şəkil 86. Viktor Mari Hüqo (Victor Marie Hugo; 1802 – 1885)
49
Bodler Şarl Pyer (fransızca Charles Pierre Baudelaire; rusca Шарль Пьер
Бодлер; 1821–1867) – fransız şairi, prozaik, tənqidçi, esseist və tərcüməçi, bütün sonrakı
Avropa poeziyasının inkişafına təsir göstərmiş simvolizm və dekadans estetikasının banisi.
Şəkil 87. Şarl Pyer Bodler (Charles Pierre Baudelaire; 1821–1867). Fransız
rəssamı, karikaturaçı, fotoqraf, yazıçı və jurnalist Etyen Karjanın (Etienne Carjat)
fotoqrafiyasından bir fraqment
167
Şəkil 88. Şarl Pyer Bodlerin (Charles Pierre Baudelaire) avtoportreti
Şəkil 89. Şarl Pyer Bodlerin (Charles Pierre Baudelaire) məzarı
1821-ci ilin 9 aprelində Parisdə doğulmuşdur. 1848-ci il inqilabında iştirak
etmiş, barrikadalarda vuruşmuş, lakin sonralar ictimai tərəqqiyə inamını itirmişdir. 1857-ci
ildə «Şər çiçəkləri», 1860-cı ildə «Saxta cənnət», 1869-cu ildə «Kiçik mənsur poemalar»
və başqa əsərlərində dekadentliyin ilk əlamətləri duyulur. Lakin yaradıcılığında burjua
mühitinə, zülmə, haqsızlığa qarşı üsyankarlıq və zəhmətkeşlərə rəğbət motivləri də ifadə
olunmuşdur. «Gözəllik himni», «İnsan və dəniz», «Yaxşı yalan» və digər şeirləri
Azərbaycan dilinə tərcümə edilmişdir.
Həşişin insan orqanizminə təsirinin kifayət qədər aydın başa düşülən, yaxşı
anlaşılan təsvirlərindən biri məhz Bodlerə məxsusdur. Onun qeydləri çətənə bitkisindən
alınan psixotrop təsirli məhsullar haqqında yazmış bütün sənətkarlar üçün uzun illər
ərzində bir etalon olmuşdur. Məşhur fransız psixiatrı, klinik psixofarmakologiyanın əsasını
qoyanlardan biri Jak Jozef Moro de Tur (Jacques-Joseph Moreau de Tours) tərəfindən
təməli qoyulan «Həşişçilər klubu» onun nəzərlərini çox cəlb edir. Bodler 1844-cü ildən
1848-ci ilə qədər «Həşişçilər klubu»na getmiş və davamesk qəbul etmişdir. Davamesk
Şimali Afrika psixotrop məhsulu olub, tərkibində yüksək miqdarda tetrahidrokannabinolun
olması ilə fərqlənir, XVIII–XIX əsrlərdə Misirdə, Tunisdə və Əlcəzairdə populyar
Dostları ilə paylaş: |