Kapital, Cilt: I
Yüklə 2,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
649 Karl Marks Kapital I dikleri gibi soyuyorlardý. Genel vali bile bu özel ticarete katýlýyordu. Ko- ruduðu kimseler, öyle koþullarla sözleþmeler yapýyorlardý ki, simyacý- dan daha kurnazcasýna hiç yoktan altýn elde ediyorlardý. Büyük servetler bir gün içinde mantar gibi yerden bitiyor, ilkel birikim tek kuruþ yatýr- maksýzýn sürüp gidiyordu. Warren Hastingsin yargýlanmasý böyle örne- klerle doludur. Ýþte bir tanesi. Hindistanýn afyon bölgelerinden çok uzak bir yere resmi bir görevle gitmek üzere olan Sullivan adinda birisine afyon üzerine bir sözleþme saðlanmýþtý. Sullivan, sözleþmesini, Binn adýnda birisine 40.000 sterline sattý; Binn de ayný gün 60.000e sattý ve sözleþmeyi yerine getiren en son alýcý, bütün bunlardan sonra büyük bir kazanç saðladýðýný söyledi. Parlamentoya sunulan listelerden birisi- ne göre, 1757-1766 yýllarý arasýnda Þirket ve memurlarý, Hintlilerden hediye olarak 6.000.000 sterlin almýþlardýr. 1769-1770 arasýnda Ýngilizler bütün pirinçleri satýnaldýlar ve çok yüksek fiyatlarýn altýnda satmaya yanaþmayarak yapay bir kýtlýk yaratmayý baþardýlar. 58 Yerlilere karþý en korkunç davranýlan yerler, doðal olarak, Batý Hint Adalarý gibi yalnýz ihracata yönelmiþ plantasyon sömürgeleri ile, Meksika ve Hindistan gibi yaðma alaný haline [sayfa 771] getirilen zengin ve nüfusu kalabalýk ülkelerdi. Ama gerçek anlamýyla sömürge olan ülkel- erde bile, ilkel birikimin hýristiyanca niteliði kendini ortaya koymaktan geri kalmýyordu. Protestanlýðýn o asýk yüzlü virtüozlarý, New Englandlý Puritenler, 1703 yýlýnda meclislerinin bir kararý ile, her kýzýlderili baþý ve tutsak edilen her kýzýlderili için 40 sterlin ödül koydu: 1720de kelle baþýna ödül 100 sterline yükseldi; 1744te Massachusetts-Bay, belli bir kabileyi isyancý ilân edince, þu fiyatlar uygulandý: 12 yaþ ve daha yukarý- sý erkek kafasý için 100 sterlin (yeni para), erkek tutsak 105 sterlin, kadýn ve çocuk tutsak 50 sterlin, kadýn ve çocuk kafasý 50 sterlin. Bir- kaç on yýl sonra sömürge sistemi, bu geçen sürede isyankârca alýþkan- lýklar edinmiþ dindar hacýbabalarýn oðullarýndan öcünü aldý. Ýngiliz kýþ- kýrtmasý ve parasýyla, bunlar, kýzýlderili baltalarý altýnda can verdiler. Bri- tanya Parlamentosu, vahþi av tazýlarýný ve kelle kesilmesini Tanrý ile doðanin kendilerine ihsan ettiði kolaylýklar olarak ilân etti. Sömürge sistemi, ticaret ile deniz ulaþýmýný bir limonluk gibi besleyip olgunlaþtýrdý. Lutherin tekelci þirketleri, sermaye birikimi için güçlü araçlardý. Sömürgeler, tomurcuklanan manüfaktürler için pazar üzerindeki tekel aracýlýðý ile artan bir birikim saðladý. Avrupa dýþýnda düpedüz talan, köleleþtirme ve katillik yoluyla ele geçirilen servet, anayur- da taþýnarak sermayeye çevrildi. Sömürge sistemini ilk kez tam olarak geliþtiren Hollanda, daha 1648 yýlýnda ticari kudretinin tepe noktasýnda bulunuyordu. Güney-doðu ve kuzey-batý Avrupa arasýndaki ticaret ile Doðu Hindistan ticaretinin hemen tamamýný elinde bulunduruyordu. 58 1866 yýlýnda yalnýz Orissa eyaletinde bir milyondan fazla Hintli açlýktan öldü. Buna karþýn, gerekli yaþam maddelerini, Hint hazinelerini zenginleþtirecek fiyatlarla açlýktan kývranan halka satmak için giriþimlerde bulunulmuþtu. 650 Karl Marks Kapital I Balýkçýlýðý, deniz ticaret filosu, manüfaktürleri, diðer ülkelerden çok daha ilerdeydi. Cumhuriyetin toplam sermayesi belki de geriye kalan Avrupa ülkelerinin toplamýndan daha önemliydi. Güliche yalnýz þunu ekle- meyi unutuyor: 1648 yýlýnda Hollanda halký, geriye kalan Avrupa ülke- lerinin hepsinden daha yoksul, daha aþýrý-çalýþma içinde ve daha zalim bir baský altýndaydý. Bugün sanayi üstünlüðü ticari üstünlük anlamýný taþýyor. Oysa gerçek manüfaktür döneminde, sanayi üstünlüðü saðlayan, ticari üstün- lüktür. Sömürge sisteminin o sýrada oynadýðý üstün rolün nedeni iþte budur. Avrupanýn ihtiyar tanrýlarý ile dirsek dirseðe kürsüde vâaz eder- ken, bir sabah aniden sille-tokat onlarý aþaðý yuvarlayan acayip tanrý, iþte bu sistemdi. Artý-deðer [sayfa 772] yapýmýný insanlýðýn tek ve biricik amacý ilân etmiþti. Köklerini daha ortaçaðlarda Cenova ve Venedikte bulduðumuz kamu kredisi, yani devlet borçlarý sistemi, manüfaktür dönemi sýrasýn- da, genellikle bütün Avrupayý sardý. Deniz ticareti ve ticaret savaþlarý ile birlikte sömürge sistemi, bunun için itici bir güç hizmetini gördü. Böy- lece de ilk kez Hollandada kök saldý. Kamu borçlarý, yani devletin ya- bancýlaþmasý bu devlet ister mutlakiyet, ister meþrutiyet ya da cum-huriyet olsun kapitalist çaða damgasýný vurdu. Ulusal zenginlik denilen þeyden, modern halklarýn ortak mülkiyetine gerçekten giren kýsmý, bunlarýn devlet borçlarýydý. 59 Bunun zorunlu sonucu olarak, bir ulus ne kadar borçlu olursa o kadar zengin olur þeklindeki modern öðreti ortaya çýktý. Kamu kredisi, sermayenin credosu*
halini aldý. Ve devlet borçlanmasýnýn doðuþu ile birlikte, devlet borçlarýna olan inanç- sýzlýk, kutsal ruha karþý iþlenmiþ, baðýþlanmayan günahýn yerini alýr. Kamusal borçlanma, ilkel birikimin en güçlü kaldýraçlarýndan birisi halini alýr. Bir büyücü deðneðinin dokunmasý gibi, kýsýr paraya üreme gücünü kazandýrýr ve onu sermayeye çevirir; ve bunu, sanayide ve hatta tefecilikte kullanýldýðýnda bile kaçýnýlmaz olan zahmet ve tehli- kelerle karþý karþýya býrakmaksýzýn yapar. Devlet alacaklýlarý, aslýnda hiç bir þey vermemiþlerdir, çünkü borç verilen meblaâ, ellerinde týpký nakit para gibi iþ görmeye devam eder, kolayca devredilebilir devlet tahville- rine çevrilmiþtir. Böylece yaratýlan ve yýllýk geliriyle geçinen bir aylaklar sýnýfý ile, hükümet ve halk arasýnda aracýlýk eden bankerlerin aniden biriken servetlerini ve gene, her devlet istikrazýnýn büyük bir parçasýn- ýn kendilerine gökyüzünden inen bir sermaye hizmeti saðlayan, vergi mültezimlerinin, tacirlerin ve özel manüfaktürcülerin zenginliklerini bir yana býrakalým, devlet borçlanmasý, bir de, anonim þirketlerin, her türlü menkul hizmetler üzerinde yapýlan iþlemlerin, borsa oyunlarýnýn, 59 William Cobbett, Ýngilterede bütün kamu kuruluþlarýnýn adlarýnýn baþýna royal (krallýk) sýfatýnýn konulduðuna iþaret ediyor; buna karþýlýk olmak üzere, bir de national (ulusal) terimi vardýr. * Amentü. -ç.
Yüklə 2,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|