Kapital, Cilt: I
Yüklə 2,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Document Outline
666 Kapital I yani kutsal arz ve talep yasasýnýn ayaklar altýna alýnmasýyla, ücretli- emekten sýzdýrýlan bu para ile, hükümet, bu fonla orantýlý olarak Avru- padan sömürgelere meteliksiz insanlar getirir ve böylece ücretli-emek pazarýný kapitalistler için aðzý aðzýna dolu bulundurabilirdi. Bu koþullar altýnda, tout sera pour le mieux dans le meilleur des mondes possi- bles.* Sistemli sömürgeciliðin büyük sýrrý buydu. Wakefield, bu plan- la diye zafer çýðlýðý atýyor, emek arzý sürekli ve düzenli olmak zorun- dadýr, çünkü önce, hiç bir emekçi para kazanmak için çalýþmadýðý sü- rece toprak edinmeyeceðine göre, ücret almak için birlikte çalýþan bütün göçmen emekçiler, daha fazla emekçi çalýþtýrýlmasý için çalýþmayý býra- kan ve toprak sahibi haline gelen her emekçi, toprak satýnalmakla, sömürgeye taze emek getirmek için bir fon saðlamýþ olacaktýr.. 90 Dev- letin koyacaðý, toprak fiyatý, kuþkusuz yeterli bir fiyat olmalý yani emekçiyi, bir baþkasý emek pazarýnda yerini dolduruncaya kadar, ba- ðýmsýz toprak sahibi haline gelmekten alýkoyacak 91 kadar yüksek bir fiyat olmalýdýr. Bu yeterli toprak fiyatý, emekçinin, ücretli-emek [sayfa
792] pazarýndan topraðýna çekilmesi için kapitaliste ödediði fidye olarak kullanýlan kibarca bir laftan baþka bir þey deðildir. Emekçinin, önce, ka- pitalistin daha fazla emekçiyi sömürmesini saðlayacak sermayeyi üretmesi gerekiyor; sonra, emek pazarýnda kendisinden boþalan yeri doldurmak üzere hükümetin eski patronu kapitalist için okyanus öte- sinden getireceði locum tenensin** masrafýný karþýlayacaktýr. Ýngiliz hükümetinin, Bay Wakefieldin özellikle sömürgelerde kul- lanýlmak üzere önerdiði bu ilkel birikim yöntemini yýllardýr kullanmýþ olmasý, çok karakteristiktir. Uðranýlan baþarýsýzlýk, kuþkusuz, Sir Robert Peelin Banka Yasasý kadar tam ve kesindi. Göç akýný, yalnýzca Ýngiliz sömürgelerinden Birleþik Devletlere çevrilmiþ oldu. Bu arada, Avrupada, kapitalist üretimdeki geliþme, artan hükümet baskýsýyla birlikte Wake- fieldin önerisini gereksiz duruma getirdi. Bir yandan, yýllar yýlý Amerikayý yöneten büyük ve bitip tükenmez insan seli, Birleþik Devletlerin doðu kesiminde, ardýnda kalýcý bir tortu býraktý; Avrupadan gelen göç dal- gasý, buradaki emek pazarýna, batýya doðru olan göç akýnýnýn alýp götü- rebileceðinden fazla insan getiriyordu. Öte yandan, Amerikan iç savaþý muazzam bir ulusal borç getirmiþ ve onunla birlikte vergi baskýsý arttýðý gibi, aþaðýlýk bir mali aristokrasi doðmuþ, demiryollarýnýn, madenlerin vb. sömürülmesi için spekülatör þirketler büyük parçalar halinde kamu topraklarýný yaðmalamýþ, kýsacasý, çok hýzlý bir sermaye merkezileþmesi olmuþtur. Böylece, bu büyük cumhuriyet, göçmen iþçiler için vaadedi- len toprak olmaktan çýkmýþtýr. Ücretlerin düþürülmesi ve ücretli iþçilerin baðýmlýlýðý, normal Avrupa düzeyine indirilmekten uzak olmakla birlik- 90 Wakefield, l.c., v. II, s. 192. 91 l.c., s. 45. * Olasý dünyalarýn en yetkinine, en iyi biçime sokulmuþ olurdu. -ç. ** Yerini tutan. -ç. 667 Karl Marks Kapital I te, kapitalist üretim burada dev adýmlarýyla ilerlemektedir. Ýþlenmemiþ sömürge topraklarýnýn, Wakefieldi bile isyan ettiren bir utanmazlýkla, hükümet tarafýndan, aristokratlara ve kapitalistlere peþkeþ çekilmesi, özellikle Avustralyada 92
gold-diggingsin* çektiði insan seli ve en küçük zanaatçýlarla bile rekabet eden Ýngiliz meta ithalâtý ile birlikte bol [sayfa 793]
bir nispi artý-emekçi nüfus yaratýr ve hemen hemen her posta, Avustralya emek pazarýnýn dolup taþtýðý ve fuhþun yer yer Londradaki Haymarket kadar þehvetle geliþtiði konusunda cansýkýcý haberler geti- rir.
Her neyse, biz, burada, sömürgelerin durumu ile ilgilenmiyoruz. Bizi ilgilendiren tek þey, eski dünyanýn ekonomi politiðinin, yeni dünya- da keþfettiði ve damlarýn üzerinden ilân ettikleri sýrdýr: kapitalist üretim ve birikim tarzýnýn ve dolayýsýyla kapitalist özel mülkiyetin, temel koþul olarak, bizzat kazanýlmýþ özel mülkiyetin yokolmasý, bir baþka deyiþle, emekçinin mülksüzleþtirilmesidir. [sayfa 794] I. CÝLDÝN SONU 92 Avustralya, kendi kendisinin yasakoyucusu haline gelir gelmez, doðal olarak göçmenler lehinde yasalar çýkarttý, ama ÝngiIiz hükümetinin zaten becerdiði toprak yaðmasý bir engel olarak ortadaydý. 1862 tarihli yeni toprak yasasýnýn ilk ve ana amacý, halkýn yerleþmesi için daha fazla kolaylýklar saðlamaktýr. (The Land Law of Victoria, by the Hon. C. G. Duffy, Minister of Public Lands, Lond. 1862 [s. 3].) * Altýn arayýcýlýðý. -ç.
668 Karl Marks Kapital I DÝZÝNLER
KAYNAKLAR DÝZÝNÝ YAZARLAR
ANONÝM YAPITLAR GAZETE VE DERGÝLER PARLAMENTO RAPORLARI VE ÖTEKÝ RESMÝ YAYINLAR ADLAR DÝZÝNÝ 669 Karl Marks Kapital I YAZINSAL, ÝNCÝLSEL VE MÝTOLOJÝK ADLAR Abel Tevrattaki kiþilerden; Ademin oðlu. - 767. Adem Tevrattaki kiþilerden. - 118, 610, 614, 729. Antaeus (Antus) Eski Yunan efsane devlerinden biri, Deniz Tanrýsý Posei- don ile Yer Tanrýsý Gaeanýn oðlu; karada annesi ile iliþki halindeyken onu kimse yenemez; Herkül onu yerden kaldýrýr ve boðar. - 610. Busgris Yunan efsanesine göre zalim bir Mýsýr kralý; ülkeye gelen bütün yabancýlarý öldürtür; Ýsokrates onu erdemliliðe örnek gösterir. - 380, 381. Casus Roma efsanesinin ateþ püsküren canavarý; Herkül onu topuzla vura- rak öldürür. - 610. Cuma Daniel Defoenun Robinson Crusoe adli romanýndaki kiþilerden. 302.
Cupido Roma aþk tanrýsý. - 634. Daedalus Yunan efsanesinde mimarlýk ustasý. - 421. Dogberry Shakespearein Much Ado About Nothing (Hiç Uðruna Çok Gür- ültü) adlý yapýtýndaki kiþilerden; pýsýrýk, içigeçmiþ bir memura alay etmek için taký- lan ad. - 98, 437, 618. Don Quijote Cervantesin ayný adlý satirik romanýnýn kahramaný. - 97. Eckart (Ekkehart) Alman halk efsanesinin vefalý kiþisi. - 289. Faust Goethenin ayný adlý trajedisinin baþ kahramaný. - 101, 610. Fortunatus Alman halk efsanesinin kiþilerinden; asla boþalmayan bir para kesesi vardýr. 469, 665. Georg (Sankt Georg) Ak bir atýn üstünde ve mýzrakla bir ejdarhayý öldürür- ken betimlenmiþtir. - 45. Gerion Yunan efsane kiþisi; üç gövdeli bir devdir; Herkül onun sýðýrlarýný alýp götürür ve onu okla öldürür. - 610. 670 Karl Marks Kapital I Gobseck Balzacýn romanýndaki cimri tefeci. - 606. Hephaestos Yunan Ateþ ve Demircilik Tanrýsý. - 421, Herkül (Herakles) Yunan efsane kahramaný; Zeusun oðlu; kuvvetin ve direncin cisimlenmesi sayýlýr, - 436, 610. Hurtig Shakespearein Kral Dördüncü Henrysindeki kiþilerden. - 62. Ýbrahim Tevrattaki kiþilerden; Hebraeerin dedesi. - 598. Ýsa 273. lshak Tevrattaki kiþilerden; Ýbrahimin oðlu. - 598. Jupiter Üstün Roma Tanrýsý. - 378, 593. Kain Tevrattaki kiþilerden; Ademin oðlu. - 767. Maritorne Cervantesin satirik romaný Don Quijeteun kiþilerinden. - 100. Moloch Asur ve Fenike Doða ve Sýcaklýk Tanrýsý; insan kurban edilerek tapýnýlýr; bu ad sonradan, kudurgun, zalim, sayýsýz kurban isteyen bir iktidar anlamý- na kullanýlmýþtýr, - 675. Moses (Musa) Tevrattaki kiþilerden; Yahudi yasakoyucusu ve peygamber. - 389, 790. Paulus Ýncildeki kiþiIerden biri. - 634. Perseus Yunan efsane kiþilerinden, Zeusun oðlu. - 17. Petrus Ýncildeki kiþilerden. - 118. Plutus (Pluton) Yunan Zenginlik ve Ölüler Alemi Tanrýsý. - 147 Polonius Shakespearein Hamletindeki kiþilerden biri. - 287. Prometheus Yunan efsane kiþisi; Zeustan ateþi çalar ve insanlara getirir bunun için bir kayaya zincirlenir. - 663. Robinson Crusoe Daniel Defoenun bir romanýnýn adý. - 91, 93, 302. Sabala Hint mitolojisinde tanrýlýk; insanlara bir inek kýlýðýnda görünür. - 593. Sancho Panza Cervantesin satirik romanýndaki kiþilerden. - 62. Sangrado Lesagenin Gil Blas adlý romanýndaki kiþilerden; hekim. - 726. Seacoal Shakespearein Much Ado About adlý yapýtýndaki kiþilerden; gece bekçisi. - 98. Shylock Shakespearein Venedik Taciri adlý dramýndaki kiþilerden biri; taþ yürekli tefeci. - 301, 701. Sikes, Bill Charles Dickensin Oliver Twist adlý romanýndaki kiþilerden biri; bir katil hýrsýz. - 453. [sayfa 819) Sisyphus Yunan efsane kiþisi; Korent Kralý; tanrýlara hainliðinden ötürü, yeraltýnda sürekli aþaðý yuvarlanan bir kayayý yeryüzüne çýkarmaya yargýlanýr. - 148, 434.
Tepegöz (Cyclop) Yunan efsanesinin, alnýnda bir tek gözü bulunan devi. 267, 275. Thor Alman efsanesinin Gök Gürültüsü Tanrýsý; gök gürleten tokmaðý her vuruþtan sonra eline geri döner. - 399. Ulysses (Odysseus) Homerusun Odysse adlý destanýnýn baþ kahramaný. - 268.
Viþnu Hint dininde en yüce tanrýlardan biri. - 614. Yahova Yahudi dininin en yüce tanrýsý. - 375. Yakup Tevrattaki kiþilerden; Ýshakin oðlu. - 598. [sayfa 820] 671 Karl Marks Kapital I AÐIRLIK, UZUNLUK, ALAN, SIÐA VE PARA ÖLÇÜLERÝ * Mark ve fenik üzerinden hesaplama, 1871 yýlýna aittir (1 Mark l/2790 kg. saf altýn) AÐIRLIK ÖLÇÜLERÝ Tonne (ton) = 1016,05 kg. Hundredweight (cwt.) = 50,802 kg. Quarter (qrtr., qrs.) = 2,700 kg. Stone = 6.350 kg. Pfund (pound) = 453,592 gr. Unze (ounce) = 28,349 gr. Pfund (troy pound) = 372,242 gr. Unze (troy ounce) = 31,103 gr. Gran (grain) = 0,065 gr. UZUNLUK ÖLÇÜLERÝ Ýngiliz mili = 1609,329 m. Yarda = 91,439 cm. Foot, ayak = 30,480 cm. Ýnch, parmak = 2,540 cm. Elle (Prusya) = 66,690 cm. ALAN ÖLÇÜLERÝ acre, akr = 4046,7 m
2 ree
= 1011,7 m
2 Rute
= 14.21 m
2 Ar = 100 m 2 Jugerum (Mz. jugera) = 2523 m
2 SIÐA ÖLÇÜLERÝ Bushel =
Gallon = 4,544 1. Pint = 0.59 1. PARALAR* Pound sterlin (£) = 20 þilin 20,43 Mark Þilin = 12 peni 1,02 Mark Peni
= 4 farthing 8,51 Fenik Farthing = 1/4 peni 2,12 Fenik Dolar ($) = 100 sent 4,20 Mark Frank (fr.) = 100 santim80 Fenik Centim (c. santim) (Fransýz ufaklýk para) = 0,8 Fenik Livre (Fransýz gümüþ sikkesi) = 1 frank 80 Fenik Taler (1873'e kadar Prusya parasý) = 30 gümüþ kuruþ 3,00 Mark Guinee (guinca) = 21 þilin 21,45 Mark Soverign (Ýngiliz altýn sikkesi) = 1 sterlin 20,43 Mark Cent (Sent. Amerikan sikkesi) =
ca. 4,2 Fenik Drahmi (eski Yunan gümüþ sikkesi) =
Duka (Avrupa'da altýn sikke, Ýtalyan kökenli) =
ca. 9 Mark Maravedi (Ýspanyol sikkesi) =
Rei, reis (Portekiz sikkesi) =
0,45 Fenik [sayfa 837] 672 Karl Marks Kapital I KISALTMALAR art. (artikel) makale Bd. (Band) cilt b. (book) kitap Buch kitap cf. karþýlaþtýr ch., chap., cap. (chapter, chapitre, caput) bölüm d.d. (de dato) düzenlendiði günden beri éd., ed. (édition) baský edit. yayýmlayan Heft fasikül H. o. C. (House of Commons) Ýngiliz Avam Kamarasý ib., ibid. (ibidem) yaný yerde id. (idem) ayný Kap. (Kapitel) bölüm l.c. (loco citato) adý geçen yapýt, yazý, yer l., lib. (liber) kitap M. P. (Member of Parlament) parlamento üyesi n°, no numara NB (nota bene) dikkat ediniz, önemli not p., pag. (page, pagina) sayfa partie kýsým pass. (passim) þurda burda, daðýnýk olarak sc. (scilicet) çünkü sect. (section) kesim sq. (sequens) izleyen sayfa sqq., seqq. (sequentes) izleyenler, izleyen sayfalar S. (Seite) sayfa t. (tom, tome) cilt trad. (traducteur, traduction) çeviren, çeviri v., vol. (volume) cilt bkz: bakýnýz c. cilt -ç. çeviren -Ed. yayýmcý, editör karþ: karþýlaþtýrýnýz s. sayfa [sayfa 838] Document Outline
|