rasm. Speroxetalar marfologiyasi: 1-treponemalar; 2-borrelilayalar; 3-lepto spirallar; 4- elektron mikroskopda ko’rinishi (a-buramalar; b-tashqi yopqich qavati)
Ularning soni turlarga qarab 2 tadan 100 bo‘lishi mumkin. Fibrillalar spiroxetalarni bir uchi, bleforoblastlarga maxkamlangan bo‘ladi, ikkinchi uchi ham ba’zilarida mahkamlangan, ba’zilarida esa birikmagan bo‘lishi mumkin, ularning ustidan tashqi yopqich qavat o‘rab turadi. Patogen spiroxetalarning uzunligi 3-20 mkm va yo‘g‘onligi 0,1-0,5 mkm.
rasm.
Ayrim zotlarning vakillari bir-biridan uzunligi va yo‘g‘onligi, o‘ramaning soni, harakat tiplari va xususiyati (2-jadval) bilan farqlanadi. Spiroxetalar grammanfiy. Borreliyalar treponema va leptospiralardan anilin bo‘yoqlari bilan yaxshi bo‘yalishi orqali farq qiladi. Treponema va leptospiralar morfologiyasi tirik mikroorganizmlarni mikroskop ostida ko‘rish usuli bilan «ezilgan» yoki «osilgan» tomchi - preparatlarni qorong‘ilashtirilgan maydon yoki fazo-kontrast mikroskoplar yordamida hamda Romanovskiy-Gimza yoki maxsus bo‘yash usullari bilan o‘rganiladi. Masalan, surtmani kumushlantirish usullari bilan ham spiroxetalarning morfologiyasi o‘rganiladi.
Qondan surtma tayyorlash. Toza buyum oynasining bir tomoniga bir tomchi qon tomiziladi. Ikkinchi bir tomoni silliqlangan buyum oynasini 45° da ushlagan holda birinchi buyum oynasidagi qon tomchisiga tekkiziladi va asta-sekin ikkinchi tomonga qon bilan birga suriladi. Natijada qon buyum oynasining ustida bir xil qalinlikda suriladi. Preparat havoda quritiladi va suyuq fiksatorda (metil spirti yoki etil spirtining efir bilan aralashmasi) oynaga biriktiriladi.
Jadval 2.
Spiroxetalarning morfologik belgilari
Spiroxetalar avlodi
|
O‘ramalar soni va xususiyati
|
Harakat turlari
|
Romanovskiy-
Gimza usuli bilan bo‘yalishi
|
Borrella
|
3-10 yirik notekis
|
Turtkisimon,
bukilgan- ilgarilama
|
Ko‘k binafsha
|
Treonema
|
8-12 mayda bir
tekis
|
Bukilgan,
ilgarilama, bir tekis
|
Oqish pushti
|
Leptospira
|
Ko‘p sonli, birlamchi o‘ramalari bor, ikkilamchi
o‘ramalari S va S shakliga ega.
|
Juda tez, aylanuvchan, ilgarilama
|
Pushti sirensimon
|
Saprofit(og‘iz bo‘shlig‘idagi) spiroxetalar
|
6-10 yirikroq, birmuncha dag‘al, buramalarining kattaligi har – xil, notekis
|
Bir tekisda emas, avvaliga to‘xtab, so‘ngra keskin xarakat qiladi, xarakati davomida o‘z shaklini
o‘zgartirib turadi.
|
Ko‘k binafsha
|
Dostları ilə paylaş: |
