Åkcp{ig-fcghycß

 
119 
dünyadan  getdi  və   və siyyə tinə   ə sasə n  onu  Kufə nin  xaricində   də fn  etdilə r  və   ondan  sonra  camaat  və siyyə t  edirdilə r  ki, 
Xə bbabın qə brinin kə narında də fn olunsunlar.” 
Tə qribə n  yeddi  ya  sə kkiz  qə br  Kufə də n  xaricdə   görünürdü.  İ mam  (ə leyhissalam)  qə brlə rin  niyə   burada  qazılmasını 
soruş duqda  bir  nə fə r  dastanı  onun  üçün  ş ə rh  etdi.  İ mam  (ə leyhissalam)  buyurdu:  “Allah  Xə bbaba  rə hmə t  elə sin  ki,  yaxş ı 
və siyyə t etmiş dir. O, özünün meyli və  rə ğ bə ti ilə  İ slamı qə bul etmiş  öz meyli ilə  hicrə t etmiş  və  bütün hə yatı boyu fə al 
döyüş çü  olmuş dur.  İ slam  yolunda  bir  çoxu  bə lalara  dözdüyündə n  mükafatı  Allah  də rgahında  mə hfuzdur.”  Hə r  halda  İ mam 
(ə leyhissalam) qə birlə rin yaxınına gə ldi və  onların bə rabə rində  dayanıb bu cümlə lə rlə  qə br sakinlə rini ziyarə t etdi və  onlarla 
belə  danış dı: 
 “Ey qorxulu evlə rin sakini, boş  yerlə r və  qaranlıq qə birlə r. Ey torpaq altında yatanlar! 
Ey və tə ndə n uzaq düş müş lə r! Ey və hş ə t və  tə nhalıq ə hllə ri. Siz bizim qabaqda gedə nlə rimizsiniz ki, qabaqca gedibsiniz 
və   biz  ,sizin  ardıcıllarınızıq  ki,  sizə   qovuş acağ ıq.  Sizə   deyim  ki,  sizin  evlə rinizdə   baş qaları  sakin  oldular  və   baş qaları  sizin 
arvadlarınızla evlə ndilə r və  sizin mallarınızı böldülə r.” Sonra buyurdu: 
“Bu bir xə bə r idi ki, biz bilirdik, bə s sizdə n nə  xə bə r?!”  
Ondan sonra üzünü yoldaş larına tutub buyurdu: 
 “Agah  olun!  Əgə r  onlara  danış maq  icazə si  verilsə ydi  bizə   deyə rdilə r  axirə t  sə fə rinin  ə n  yaxş ı  azuqə si  tə qva  və  
pə rhizkarlıqdır!” 
 
 
118-ÖZÜNÜ SINDIR GÜZGÜNÜ Nİ YƏ SINDIRMAQ?! 
Baxmayaraq ki, bir kiş i dünyanın maddi iş lə rinə  qə rq olmuş du, amma camaatı aldatmaq üçün ah və  nalə  ilə  dünyaya pis baxır və  
onu sə rzə niş  edirdi. (Mə sə lə n deyirdi: Ey namünasib ruzigar, ey alçaq dünya və  s...) 
İ mam Əli (ə leyhissalam) onun öz iş lə rinin günahını dünyanın boynuna atdığ ını gördükdə  buyurdu: 
 “Ey  dünyaya  pis  deyə n  kiş i  və   onu  alçaq  hesab  edə n  adam!  Baxmayaraq  ki,  özün  dünyaya  aldanmısan  və   onun  bihudə liklə rinin 
düş künü olmusan! 
Mə gə r özün dünyaya aldanmamısan ki, onu sə rzə niş  edirsə n?!”  Sə n gə rə k dünyanı günahkar bilə sə n yoxsa dünyanın  sə ni 
günahkar bilmə yə  haqqı vardır?! Nə vaxt dünya sə nə  aş iq oldu? Nə  vaxt və  harada sə ni aldatdı? Sə ninlə  hansı naz və  qə mzə ni 
etdi? Olmaya sə ni atalarının çürümüş  cə sə dlə ri ilə  aldatdı? Yoxsa analarının qə brin içə risində  yatdığ ı yer sə ni mə ğ rur etdi? Nə  

---

 
120 
qə də r  onların  diri  qalmaları  üçün  ə l-ayağ a  düş dün  və   müalicə yə   üz  tutdun  ki,  o  zə hmə tlə rin  sə mə rə siz  qaldı  və   sə nin 
ağ layıb  sızlamağ ın  heç  bir  fayda  vermə di.  Belə   ki,  onların  ölümünün  qarş ısını  ala  bilmə din  və   dünya  isə   elə   hə min  mə nzə -
rə lə rlə  öz gə lə cə yini mücə ssə m etdi və  qə tligahını niş an verdi... 
Lakin bil, hə min dünya sidq sə fa və  düzlük yeridir. Bu da elə  bir adamlar üçündür ki, onunla düzlük, sə fa-sə mimiyyə tlə  davranıblar. 
Dünya sağ lamlıq evidir o kə slə r üçün ki, onu də rk edə lə r. Elə cə  də  ehtiyacsızlıq evidir o adamlar üçün ki, ondan düzgün istifadə  
edə lə r. Nə sihə t yeridir onlar üçün ki, nə sihə t qə bul edə n qə lblə ri olmuş  olsun. 
Dünya Allahın dostlarının mə scidi, yarada-nın mə lə klə rinin namazqılan yeri və  Allahın və hyinin nüzul olduğ u yer. Elə cə  də  Allah 
övliyalarının ticarə tgahıdır. Onlar hə min dünyada Allahın rə hmə tini kə sb edə rə k və  behiş ti qazanırlar... 
Buna görə  də  dünya bir güzgüdür ki, yaxş ı və  pisi göstə rir və  ə gə r insan özü pis olarsa güzgüyə  pis demə mə lidir ki, deyiblə r: 
“Özünü sındır güzgünü sındırmaq niyə !?” 
 
 
119-BÖYÜK İ NSANDAN BÖYÜK NƏSİ HƏT 
Kumeyl ibni Ziyad İ mam Əmirə l-möminin Əli (ə leyhissalam)-ın ə n yaxş ı və  ona vurğ un arxadaş larından biri idi. O deyir: Bir gün 
Əmirə l-möminin ə limi tutdu və  mə ni Kufə  qə bristanlığ ına tə rə f apardı. Sə hraya yetiş ə ndə n sonra çox qə mli və  də rdli bir ah 
çə kib və  buyurdu: 
“Ey Kumeyl ibni Ziyad! Bu ürə klə r elə  qablardır ki, onların ə n yaxş ısı daha geniş  və  böyük olandır. Buna görə  nə  deyirə msə , 
onu yadda saxla və  ürə yinə  tapş ır...” 
“Ey Kumeyl! Camaat üç növdür: 
1-Rə bbani alimlə r və  yaxş ı ə mə l sahiblə ri 
2-O bilik axtaranlar ki, nicat ə ldə  etmə k yolundadırlar. 
3-Balaca milçə klə r, gücsüzlə r və  iradə sizlə r ki, qə zə b dalınca gedirlə r və  hə r külə klə  yellə nirlə r. Bu qrup elm və  bilik 
nurundan faydalanmırlar və  möhkə m sütuna pə nah aparmırlar. Ey Kumeyl! Elm maldan yaxş ıdır, çünki elm sə ni qoruyur, amma malı sə n 
saxlayırsan. Mal paylamaqla azalır, amma elm nə ş r və  paylamaqla daha da artır... 

---

 
121 
120-ƏLİ  (ƏLEYHİ SSALAM)-IN ETİ RAZI 
İ slam  Peyğ ə mbə rinin  rehlə tində n  sonra  o  hə zrə tin  xə lifə sini  tə yin  etmə k  cə rə yanı  araya  gə ldikdə   camaat  Sə qifeyi 
bə ni Saidə də  yığ ış dılar. Əbu Bə kr Ömə rə  dedi: “Əlini ver, sə ninlə  beyə t edim.” Ömə r cavab verdi: “Sə n Peyğ ə mbə rin 
hə min arxadaş ısan ki, asayiş  və  çə tinlikdə  hə miş ə  o Hə zrə tlə  olurdun. Sə n ə lini ver ki, mə n sə ninlə  beyə t edim.” 
Əbu Bə kr Ənsarın bə rabə rində  öz xilafə ti üçün belə  də lil gə tirdi: “Biz Peyğ ə mbə rin itrə ti və  onu qoruyanlarıq ki, onu 
müdafiə  edirik.” 
Və   onunla  beyə t  olunduqdan  sonra  camaatın  bə rabə rində   hüccə t  gə tirdi  ki,  bu  beyə t  ş uranın  mə tnində n,  ə qd  və   hə ll 
ə
hlində n olubdur. 
Mə ş hur ə hli tə sə nnün alimi Əbil-Hə did yuxarıdakı mə tlə bi qeyd edə ndə n sonra deyir: 
Əli (ə leyhissalam)-ın etirazı yuxarıdakı cə rə yana aiddir. Elə  isə  Əli (ə leyhissalam)-ın sözünün ə slinə  diqqə t edin. 
O Hə zrə t buyurdu: 
“Əcə ba! Mə gə r xilafə t Peyğ ə mbə rlə  oturub durmaq ya qohumluqla hasil olur?!” 
İ bni  Əbil  Hə did  deyir:  Əli  (ə leyhissalam)-ın  bu  etirazamiz  sözü  Ömə r  ibni  Xə ttab  barə sində dir  ki,  Əbu  Bə krə   dedi:  “sə n 
hə mə n  arxadaş ısan..”  Etiraz  buna  idi  ki,  ə gə r  arxadaş   olmaq”  xilafə tin  düzgün  meyarıdırsa,  bə s  mə n  arxadaş lı  baxımından 
Peyğ ə mbə rə   daha  yaxınam.  Əlavə   olaraq  Peyğ ə mbə rlə   mühüm  qohumluğ um  da  vardır.  Buna  görə   mə n  hamıdan 
müqə ddə mə m. Sonra Ş ə rif Rə zi Əli (ə leyhissalam)-dan bu zə minə də  bir ş er nə ql edir və  o da budur ki, buyurdu: 
“Əgər sən ş ura yolu ilə xalqın hakimi oldunsa, bu nə ş uradır ki, onda məşvərət tərəfdarları (mənim kimi) qaib idilər. 
Yox əgər Peyğəmbər səlləllahu əleyhi və alihi və səlləmə yaxın qohum olmağı dəlil gətirdinsə baş qaları səndən daha yaxındırlar.” 
İ bni Əbil Hə did yazır:  
Bu iki etirazamiz ş er Əbu Bə krə  olunan xitabdır. 
 
121-RƏHBƏRLİ K Bİ RLİ Yİ  
Tə lhə   və   Zübeyr  Peyğ ə mbə r  sə llə llahu  ə leyhi  və   alihi  və   sə llə m  yaxın  ə shablarından,  seçilmiş   və   lə yaqə tli 
ş ə xsiyyə tlə rində n idilə r. Hə tta Ömə rin özü ölə rkə n altı nə fə ri tə yin etdi ki, özündə n sonra xilafə tdə  bir nə fə ri seçsinlə r. 
Elə  ki, camaat yığ ış dılar və  İ mam Əli (ə leyhissalam) ilə  beyə t etdilə r, bu iki nə fə r də  onların arasında idilə r. Camaat yığ ılandan 
sonra İ mam Əli (ə leyhissalam) ilə  beyə t edə rkə n hə min iki nə fə r də  beyə t edə nlə rdə n idilə r. Amma nə fsani hə və slə r 
bais oldu ki, bu iki nə fə r Əli (ə leyhissalam)-ın hüzuruna gə lib tə klif etsinlə r ki, Hə zrə t xilafə t iş ində  onları da ş ə rik etsin. (və  

---