Åkcp{ig-fcghycß

 
125 
vaxt ki, Hə ccac ibin Yusif Sə qə fi (Əbdul Mə lik ibni Mə vranın qan içə n cə lladı) Mə kkə yə  varid oldu və  Müsə b ibni Zübeyri dardan 
asdı Əbdüllah ibni Ömə r Hə ccacın yanına gə ldi və  dedi: 
“Əlini mə nə  ver sə ninlə  beyə t edim ki, mə minlə  Əbdül Mə lik arasında vasitə sə n, çünki Peyğ ə mbə r sə llə llahu ə leyhi 
və  alihi və  sə llə mdə n eş itdim ki, buyurdu:  
“Hə r kə s ölsə  və  öz İ mam zamanını tanımasa, o, cahiliyyə t zamanının ölüsü kimidir.” Hə ccac ayağ ını uzatdı və  dedi: “Ayağ ımı 
tut! Hə lə lik ə lim mə ş ğ uldur.” Abdullah dedi: “Mə ni mə sxə rə  edirsə n?” 
-Ey  Bə ni  Ədi  qə bilə sinin  axmağ ı,  sə n  Əli  (ə leyhissalam)-la  beyə t  etmə din,  indi  də   gə lmisə n  ki,  burada  deyirsə n 
Peyğ ə mbə r sə llə llahu ə leyhi və  alihi və  sə llə m belə  buyurdu?! 
“And  olsun  Allaha  sə n  Peyğ ə mbə rin  sə llə llahu  ə leyhi  və   alihi  və   sə llə m  buyurduğ una  körə   buraya  gə lmə misə n, 
ə
ksinə  bu dar ağ acının qorxusundan ki, Müsə b ibni Zübeyr onun üstündə  asılıdır, bura gə libsə n?!” 
Nə hayə t Əbdüllah ibni Ömə r hicri 73-cü ilində  Müsə b ibni Zübeyrin qə tlində n üç ay keçə ndə n sonra Hə ccacın mə mur etdiyi bir 
nə fə rin vasitə si ilə  zə hə rlə ndi və  dünyadan getdi. Bu tə rtiblə  buradan, müə yyə n qə də r Sə d ibni Əbi Və qqas və  Əbdüllah 
ibni Ömə rin zahiri ş ə xsiyyə tlə ri ilə  tanış  olduq və  anladıq ki, bu iki nə fə r Əli (ə leyhissalam)-la beyə t etmə dilə r. 
3) Haris ibni Hut üçüncü adamdır ki, Əli (ə leyhissalam)-ı himayə t etmə di və  kə nara çə kildi. O, Əli (ə leyhissalam)-ın hüzuruna gə ldi 
və  özünün kə nara çə kilmə sinin sə bə bini belə  izah etdi: 
“Sə n elə  güman edirsə n ki, mə n Cə mə l sə habə lə rini (Tə lhə , Zübeyr və  s.) kimilə ri azğ ınlıq yolunda bilirə m?!” 
Daha aydın ibarə tlə : Mə n ki, müharibə də n və  sizi himayə  etmə kdə n kə nara çə kilmə miş ə m. Axı mə n, Cə mə l ə shabı 
ilə  müharibə ni rə va bilmirə m. Mə n bu çürük baş lılar və  adamlarla necə  müharibə  edim?!” 
İ mam Əli (ə leyhissalam) ona buyurdu: “Sə n yerə  baxırsan və  baş ının üstünə  baxmırsan (maddi iş lə rə  və  dünyanın mə hdud 
qə fə sinin daxilinə  baxırsan nə  mə nə vi kamallara yox). Buna görə  də  gic və  heyran qalıbsan.” 
Haris dedi: Mə n Sə d ibni Əbi Və qqas və  Abdullah ibni Ömə r (iki mə ş hur ş ə xslə r) kimi kə nara çə kilirə m. 
İ mam (ə leyhissalam) buyurdu:  
“Sə d və  Əbdüllah ibni Ömə r nə  haqqa kömə k etdilə r, nə  də  batili xar etdilə r.” 
(Hə r ikisi tamaş açı idilə r). Yə ni sə n istə yirsə n bu iki nə fə ri özünə  rə hbə r bilə sə n?! 
Bir halda ki, bu iki nə fə r tamaş açıdırlar və  islama tə ə hhüdlə ri yoxdur. Bir Ş ə xsdə n örnə k götürmə yi meyarı və  ə sası budur 
ki, o ş ə xs haqqın hamısı və  tə rə fdarı ya batili xar edə n olsun. 
*** 
Deyilmə miş  qalmasın ki, “Nə hcül-Bə lağ ə ”nin 18-ci hikmə tində  gə lib: İ mam Əli (ə leyhissalam) o kə slə r barə sində  ki, 
onunla birlikdə  döyüş mə kdə n kə nara çə kildilə r buyurdu: 
“Bunlar haqqı tə k qoydular və  batilə  kömə k etdilə r.” 

---

 
126 
Bu tə rtiblə  İ mam (ə leyhissalam) mə s”uliyyə t yükünün altından çiyinlə rini kə nara  çə kə n və  sə hnə lə rdə  hazır olmayan 
tamaş açıları tə nqid etdi. Hə rçə nd ki, sabiqə li ş ə xslə r və  ricaldan olsalar da. Çünki, gə rə k hə miş ə  haqqa kömə k edə sə n və  
batillə  barış maz düş mə n olasan. 
 
 
126-”İ MAN”-IN MƏNASI 
Bir kiş i Əli (ə leyhissalam)-ın hüzuruna gə lib xahiş  etdi ki, imanı ona ş ə rh və  bə yan etsin. 
İ mam (ə leyhissalam) buyurdu: “Sabah mə nim yanıma gə l, camaatın hüzurunda sə ni ondan  agah  edim ki, dediklə rimi unutsan onda 
baş qaları sə nin üçün onları hifz edib saxlasın.” 
“Zira, söz, qaçan də və  kimidir ki, bə zilə ri onu tapır bə zilə ri isə  tapmırlar.” 
O günün sabahı oldu. İ mam (ə leyhissalam) camaatın arasına gə lib belə  buyurdu: 
Sə br dörd sütun üzə rində  qə rar tutub: 
1-İ ş tiyaq 
2-Qorxu  
3-Zöhd  
4-İ ntizar 
İ man da dörd sütun üzə rində  qə rar tutub: 
1-Sə br  
2-Yə qin  
3-Ədalə t  
4-Cihad 
Yə qin də  dörd ş öbə də n ibarə tdir: 
1-Ayıqlığ ı görmə k  
2-Hikmə t də qiqə lə rinə  çatmaq 
3-Hikmə tlə rdə n nə sihə t almaq  
4-Keçmiş də kilə rin necə  hə rə kə t etdiklə rinə  diqqə t etmə k. 
Ədalə t də  dörd ş öbə də n ibarə tdir: 
1-Anlamaqda diqqə t  
2-Elm və  biliyin də rinliyinə  varmaq  

---

 
127 
3-Düzgün mühakimə   
4-Sabit və  möhkə m helm  
Cihadın da dörd ş öbə si vardır: 
1-Əmr be mə ruf 
2-Nə hy ə z münkə r 
3-Müharibə  cə bhə sində  sə daqə t və  düzgünlük  
4-Fasiqlə rlə  düş mə nlik və  onlara qarş ı kin... 
Bu  tə rtiblə   İ mam  (ə leyhissalam)  tam  inayə t  və   diqqə tlə   adamların  suallarına  cavab  verdi.  Belə   ki,  Hə zrə t  ictimai 
mə sə lə lə rə , insanların ə xlaqi və  ə qidə ti mə sə lə lə rinə  çox ciddi ə hə miyyə t verirdi. 
 
127-KƏ”BƏNİ N Zİ VƏRLƏRİ  
Ömə r ibni Xə ttabın xilafə ti zamanı idi. Qə dimdə n Kə ”bə yə  zivə rlə r (pə rdə  və  ...) gə tirmiş dilə r və  orada yığ ılmış dı. 
Bu zivə rlə r barə də  Ömə rin hüzurunda söhbə t oldu və  ona dedilə r: “Əgə r bu zivə rlə ri alsaydın (satsaydın və  onun pulu ilə ) islam 
ordusunu mücə hhə z etsə ydin, mükafatı daha çox olardı. Kə ”bə  zivə r və  zinə ti neylə yir?!” 
Ömə r  onların  tə klifini  qə bul  etdi  və   hə min  iş i  icra  etmə yi  qə rara  aldı.  Sonra  Ömə r  bu  barə də   Əli  (ə leyhissalam)-la 
mə slə hə tlə ş di və  İ mam Əli (ə leyhissalam) cavabında buyurdu: O vaxt Peyğ ə mbə r sə llə llahu ə leyhi və  alihi və  sə llə mə  
Quran nazil oldu. Allah Quranda malları dörd ünvan altında qə rar verdi: 
1-İ rs “fə raiz” qanununa ə sasə n və rə sə  arasında bölünür. 
2-Fə yy bir növ hə rbi qə nimə tdir ki, o, ehtiyacı olanlara verilir. 
3-Xüms onun mə srə fi də  tə yin olunubdur. 
4-Sə də qə lə r və  Zə kat ki, onun da mə srə f sə bə blə ri müə yyə n olub və  elə  hə min yerlə rə  də  sə rf olunur. Quran nazil 
olduqda, Kə ”bə nin zivə rlə ri də  öz yerlə rində  idilə r. Allah onları hə mə n halında qoydu. Belə  ki, nə  onu unutmuş du nə  də  o 
zivə rlə r Allahdan gizli qalmış dı. Buna görə  sə n də  onları hə mə n halında ki, Allah və  Peyğ ə mbə ri qə rar veriblə r qoy, o cür 
qalsın. 
Ömə r bu də lillə rdə n qane olub dedi: 
“Əgə r sə n olmasaydın, rüsvay olardıq.” Və  Kə ”bə nin zivə rlə rini olduğ u kimi saxladı. 
 
 

---