Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

B ərzuyeni  alqışlayıb,  bu  işd ə   m ü v ə ffə q iy y ə t  q azandığı  ü çü n   A lla h a  
şükür  etd ilər.
Ə n u şirə v a n   ə m r  etdi,  x ə z in ə lə rin   q a p ıların ı  açd ılar  v ə   an d   iç d i  ki, 
g ə rə k   B ərz u y e   heç  b ir  şey d ə n   ç ə k in m ə d ə n   ora  girib  ü rə y i  istə d iy i 
q ə d ə r d a ş-q a ş,  pul  v ə   ca v a h ira t  götürsün.
B ərz u y e   p ad şah a  tə z im   e d ə rə k   dedi:  -   P ad şah ın   m ə n ə   g ö stə rd iy i 
m ə rh ə m ə t  v ə  m ə h ə b b ə t  h ə r  şe y d ə n   q iy m ətlid ir.  H an sı  v a r-d ö v lə t, 
hansı s ə rv ə t dünya şa h ə n şa h ın m  öz qulu olan m ə n ə  g ö stə rd iy i  n ə v azişi 
ə v ə z   ed ə   b ilər?  M ə n ə   şahın  s ə la m ə tliy in d ə n   başqa  h eç  b ir  şey   lazım  
deyil.  L akin  şah and  içdiyi  üçün,  m ə n   şah lara  xas  olan X u z ista n  p a rç a - 
sından h azırlan m ış  m ə ra sim  p a ltarların d an   b ir d ə st g ö tü rü rə m   ki,  p a d - 
şahın  qu llu ğ u n a  g ə lə rk ə n   onu  geyim .  S onra  B ərzu y e  sö z ü n ə   davam  
e d ə rə k   dedi:  -  B u v ə z ifə n i  y e rin ə   y e tirə rk ə n   rast g ə ld iy im   ç ə tin lik lə r, 
ç ə k d iy im   q o rx u   v ə   iztirablar,  şahm   istək   v ə   arzu ların ı  y e rin ə   y e tir- 
diyim   ü çü n   g ö z lən ild iy in d ən   az  oldu.  B ə n d ə lə rin   ə lin d ə   sə d a q ə tlə  
x id m ət  ed ib   cəh d   g ö stə rm ə k d ə n   başqa  b ir  şey   yoxdur.  İşlə rin   yerin ə 
y e tirilm əsi,  m ü v ə ffə q iy y ə tlə r y a ln ız   şahın  sə a d ə tli  b əx ti  v ə   xoş  taleyi 
s a y ə sin d ə   olur.
M ən   b u rad a  o lm ad ığ ım   m ü d d ə td ə   sən in   m ə n im   a ilə m ə   g ö stə rd i- 
yin  k ə ra m ə t  m ü q ab ilin d ə  bütün  x id m ə tlə r  h eç  d ə rə c ə s in d ə d ir.  Lakin 
m ən   bir  şey   xahiş  e tm ə k   istə y irə m   ki,  o,  şahın  lütfü  q a rşısın d a  cüzi, 
m ənim   ü çü n   isə  d ünyalara  b ə ra b ərd ir.  Şah  o n a  icazə  v e rsə ,  m ən i  həm  
bu  dünya,  h ə m   d ə   o  d ünya  m alın d an   qoni  e tm iş  olar v ə   x o şb ə x t  şahın 
adı  h ə m işə   y a x şıh q la  çək ilər.
Ə n u şirəv an  dedi:  -   S ən  m ə n im   şahlığım a şərik   olm aq  istə sə n ,  o  da 
qəbul  e d iləcək d ir.  N ə   xahişin  v arsa,  açıq  sö y lə.
B ərzu y e  dedi:  -   Şah  m ə s lə h ə t  g ö rərsə,  B ü zü rg ü m eh r  bu  kitaba 
m ən im   h aq q ım d a  xüsusi  bir  fəsil  ə la v ə   etsin  vo  orada  m ə n im   kim   o l- 
duğum u,  əsil  v ə  m ən səb im i,  sən o tim i,  din  v ə   m əzh əb im i  yazsın.  Şah 
bu b a rə d ə  ə m r v e rə rsə , m ə n ə  g ö stərd iy i  ş ə r ə f  ə b ə d i  qalar,  m ən im   şaha 
etdiyim   yaxşı  b ə n d ə lik   n ü m u n əsi  isə  m əh v   o lu b   g etm əz.  Bu  sözləri 
eşid ən   Ə n u şirəv an ,  əy an   və  ə ş r a f  heyran  q ald ılar.  B ərzuyenin  böyük 
əql  v ə  k am ala sahib  old u ğ u n u  tə sd iq   etd ilər,  ham ısı  bu  q ə ra ra  gəldi  ki, 
B ərzu y en in   bunu  xahiş  e tm ə y ə   haqqı  vardır.
Ə nuşirəvanın  əm ri  ilə  B üzürgm ehri  çağırdılar.  B üzürgm ehr g ə ld ik - 
d ə  Ə nuşirəvan ona dedi:
-  
Sən  B ərzuyenin  n ə   q ə d ə r  sadiq  v ə  fəd ak ar olduğunu,  onun  bizim  
əm rim izə  g ö rə  nə  q ə d ə r  böyük  qorxu  v ə  iztirab  çəkdiyini  bilirsən.  Biz
istədik,  B orzuye  öz  xidm ətinin  səm ərəsini  görüb  dünya  m alından  qəni 
olsun.  L akin o,  bundan  imtina edərək,  x ə z in ə d ə n  heç  bir şey götürm ədi. 
O nun  b irco  xahişi  bu  oldu ki,  sən bu kitaba  ayrıca olaraq  onun  haqqında 
bir fə sil  ə la v ə   edosən,orada onun  anadan  olduğu  gündən bu vaxta q ə d ə r 
tərcü m ey i-h alın ı  yazasan.  Biz  d ə  buna  razı  olduq.  İndi  sən ə  tapşırıram  
ki,  b e lə  bir fəsil yazıb kitaba ə la v ə  edəsən v ə qurtardıqdan sonra cam aatı 
yığıb  oxuyasan.  Lakin  onu  clə  yazm alısan  ki,  sənin  n ə lə rə   qadir  o ld u - 
ğunu  m əm lə k o tin   bütün  əyan  vo  əşrafı  da  bilsin.
B ərz u y e   şahın  b elə  göstəriş  etdiyini  eşitcək,  təzim   edib  öz  tə ş ə k - 
kürünü  bildirdi.
B ü zü rg m eh r  hom in  fəsli  burada  olduğu  kim i  yazıb  onu  gözəl  ibarə 
və  hikm otli  sözlorlə  bozədi  və  qurtardığını  şaha  x ə b ə r  verdi.  Padşahın 
qəbul  günü  olduğundan  B üzürgm ehr homin  fosli  B ərzuyenin vo  ölkonin 
bütün  əh alisin in   qarşısında oxudu.  Padşah  vo orada olanların  ham ısı  onu 
bəy ən ib   B üzürgm ehrin  gözol  qoləm   sahibi  olduğunu  tosdiq  etdilor. 
Padşah m u zd  haqqı  olaraq  Büzürgm ehro çoxlu qızıl, güm üş, cavahirat vo 
paltar tə k lif  etdi,  lakin  B üzürgm ehr paltarlardan  başqa hcç  no gö tü n n əd i.
B orzuye  Ə nuşirovanın  olini-ayağını  ö p ərək   dedi:
A llah  padşahın  öm rünü  uzun,  boxtini  güclü,  onu  hom   bu  diinyada, 
hom  do  o  dünyada  cah -calal  sahibi  etsin.  Padşahın  bu  koram oti  onun  no 
qodor  m orhom otli  olduğunu  bir  daha  dünyaya  göstordi,  onun  şöhrotini 
artırdı  vo  qulu  olan  m oni  sevindirorok  utandırdı.  O xucular  bu  fosildon 
fayda  ah b   onun  no  üçiin  yazıldığını  başa  düşocok  v ə  anlayacaqlar  ki, 
om ollorin  on  fozilətlisi  adil  şahlara  xi'dmot  etm okdir,  insanlann  ən  şo - 
roflisi  dövrünün  şahları  torofindon  qiym otlondirilib  özüno  layiq  m övqe 
tutanlardır.
O nu  da  dcm ok  lazım dır  ki,  bu  “ Kolilo  vo  D im no”  kitabı  16  fosildir. 
v)sIindo  hind  dilindo  on  fosil  olm uşdur,  altı  foslini  iso  farslar artırm ışlar.
Hind  dilində  olan  osil  on  fosil  bunlardır:  “Şir və  Ö k ü z” ,  “ Dim nonin 
işinin  yo x lan m ası” ,  “A labaxta  G öyorçin” ,  “ B ayquş  vo  Q arğ a” ,  “ M ey- 
mun  vo T ısb ağ a” ,  “Z ahid vo G olincik” , “ Pişik  vo  Siçovul  ’,  “ Şahzado vo 
Q übboro  qu şu ” ,  “ Ş ir vo  Ç aq q al” ,  “ Ana  şir,  Ç aqqal  vo  O v ç u ” .
Farsların  olavo  ctdiklori  altı  fosil  isə  aşağıdakılardır:  “ Kəlilo  vo 
Dimnoyo  m ü q o d d im o ” ,  “T obib  B orzuye” ,  “Z ahid  vo Q onaq  ,  “ Bilar vo 
B rahim ə” ,  “Soyyah  vo  Z o rg o r” ,  “ Şahzadə  vo  onun  y o ld a şla n ” .

---