Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

K im də  bu  sək k iz x ü su siy y ə tin  ham ısı  b ir y e rd ə   olsa,  o,  öz e h tiy a c - 
larına üstün g ə lm ə y ə ,  d o stların d an  tə lə b  etdiyi bütün şey ləri  alm ağ a v ə  
arzusuna  çatm ağ a  layiqdir.  B u  x ü su siy y ə tlə rin   ham ısı  sə n d ə   v ardır.  O  
da  m əlu m   o ld u   ki,  sə n in   m ə n im lə   dostluq  etm ə k d ə n   m ə q s ə d in   n ə  
im iş.  D o ğ ru d u r,  bu  fə z ilə tlə rə   m a lik   olan  ad am ın  bütün  arzu  v ə   is tə k - 
lərin i  y e rin ə   y etirm ək   m ü r ü w ə t  v ə   k ə rə m   sah ib lərin in   y an ın d a  s ə h v  
sayılm az,  lakin  sənin  x ah işin   m ə n d ə   d ə h şə t y aratdı.  Bu,  ço x   b ö y ü k  v ə  
q o rxulu  b ir  işdir.
B ərzu y e  gördü  ki,  hindli  on u n   m ə k r  v ə   hiy ləsin i  başa  düşm ü şd ü r. 
O nun  bu  sö zlərin ə  k ə sk in   etiraz  etm əy ib   çox  yum şaq  v ə   h əlim   b ir 
tə rz d ə   dedi:  -  M ən b u   sirri  açm aq   üçün  böyük  b ir  fəsil  d ü şü n m ü ş,  onu 
s ə rlö v h ə lə rə   ayırm ış,  x ü su si  ş ö b ə lə r v ə  b ö lm ə lə r açm ış,  ə w ə lin i,  a x ı- 
n n ı,  sağını,  solunu  tə y in   etm iş,  dostluq,  sə d a q ə t,  d u z -ç ö rə k ,  inam   və 
etib ar cav ah irat  ilə  o na  b ə z ə k   v urm uş,  ə h d ə   v əfa,  d ə rd ə   ş ə fa   g ü n əşilə 
onu  işıqlandırm ış,  sonra  q onağa  h ö rm ət,  q ə rib ə   köm ok  ağacı  ə k ə rə k  
ona  q o l-b u d a q   verm işdim   ki,  b o lk ə   bu  yol  ilə  bu  sə ad ət  sə h ra sın d a  əsl 
m ə q sə d im in   cam alını ö rtə n  qorxu p ərd əsin i  atam ,  sənin  h ö rm ə t v ə k ö - 
m əy in   sa y ə sin d ə  v ə tə n ə   üzü ağ  qayıdam .  L akin  son  birco  işaro  ilə  m ə - 
nim   bütün  fıkrim i  b aşa  düşdün,  on u n   incoliklorini  d u y a ra q   m əni  bu 
uzun  cansıxıcı  m ü q əd d im ə d ə n   x ilas  etdin.  Bu,  sonin  k ə ro m  vo  m ürüv- 
v ə tin ə ,  h ü m m ə t  v ə  alic ə n a b lığ ın a   yaraşır.  D oğrudan,  d a  m on  səninlə 
bu  m ə q sə d ə   çatm aq  üm idi  ilə  dostluq  edirdim .  Ə gor  ağıllı  bir  adam  
bü növrəsi  m ö h k əm ,  özülü q ü d rətli  bir qalaya ponah  gətirso ,  y a şiddətli 
k ü lə k  v ə  g ü clü  daşqından  qaçıb b ir dağın  arxasına  sığınsa,  bu,  eyib h e - 
sab  edilm əz.
Hindli  dedi: -  A ğ ü lı  ad am lar ü çün dostluqdan oziz heç bir şey y o x - 
dur.  D ostluq  n o ticəsin d ə  om o lə  g əlm iş  inam ,  m al  alvcrdo  sarsınırsa, 
dem ok,  o  dostluq  h o lə  qüsurludur.  Lakin  bütün  tilsim lorin  açarı  -   sirri 
sax lay a  b ilm ə k d ə d ir.  Ü çüncü  ad am ın   bilm odiyi  sirr  yayılm az,  elocə 
d ə,  üçüncü  adam ın  eşitdiyi  sirr  ağ ızlara  düşor  vo  onun  qarşısını  alm aq 
m üm kün  olm az...
B una m isal olaraq  g ö y d ə   to p a -to p a  m ü x tə lif torofləro yayılm ış  b a- 
h ar buludlarını  g ö stərm o k  olar.  Ə g ə r bir adam   belo  buludların  old u ğ u - 
nu desə,  ham ı  onu təsd iq   edor.  Ç ünki  ağıllı  adam lar gördükləri  şeyi  in- 
k a r ed ə b ilm əzlər.  M ən  sonin  d o stlu ğ u n d an   o  q ə d ə r şad v ə   razıyam   ki, 
heç  b ir  şey  o n u   ə v ə z   e d ə   bilm əz.  L akin  ə g ə r  bir  adam   bu  işdən  xobor 
tutsa,  bizim   q a rd aşh ğ ım ız  c lə   p o z u la r  ki,  onu  heç  bir  mal  v ə  dövlətlo
q ay tarm aq   olm az.  B izim   şah  çox  ayıq  və  tündxasiyyətdir,  balaca  bir 
şeyin  ü stü n d ə   ağır cəza  verir.  G ünah  böyük  olsa,  gör  n ə lə r edər?
B ə rz u y e   dedi:  -   D ostluğun  ə n   böyük  şərti  sirri  saxlam aqdır.  M ə - 
nim   isə  bu  işdə  sən d o n   başqa  b ir  sirdaşım   yoxdur.  M ə n   sənin  a lic ə - 
n ab lığ ın a,  oql  v ə  zək an a  inanıram .  M ən  başa  düşürom   ki,  bu  çox  q o r- 
xulu  işdir,  lakin  üm id  edirom   ki,  bizim   aram ızd a olan  dostluq  v ə  s ə d a - 
q ət  n a m in ə   sən   m oni  öz  arzu m a  çatm aqdan  m əh ru m   etm əzsən .  Ə g ə r 
bu  y o ld a   ç ə tin liy ə   rast  g əlsən ,  onu  asan  hesab  et,  alicən ab lıq   xatirinə 
onlara  d öz.  B ilirsən   ki,  bu  sirri  m ə n   heç  k ə sə   v erm ərəm .  Lakin  sən  öz 
yaxın  ad am ların d an ,  d o st-aşn aların d an   qorxursan  ki,  bilib  şaha  x ə b ə r 
v erərlər.  M ən  üm id ed irəm  ki,  heç  kəsin  bu  işd ən  x ə b ə ri  olm ayacaq  və 
sən  d ə   ra h a t  v ə   farağ at yaşayacaqsan.
H in d li  b ir  az  fık irləşd ik d ən   sonra  lazım   olan  kitabları  B ərzu y ey ə 
v e rm ə y ə   başladı.  B orzuye  böyük  qorxu  v ə   ehtiyat  iç in d ə   işə  girişib 
gecə  v ə   g ü n d ü z  y azm aq la  m əşğ u l  oldu,  ço x lu   pul  s ə r f  etdi,  bu  kitabın 
və  b aşq a   k itabların  surətini  çıxartdı.  Sonra  Ə n u şirəv an a  m əktub  yazıb 
işlərin  n ə   yerdo  old u ğ u n u   x ə b ə r  verdi.
Ə n u şiro v an   m oktubu  oxuyaraq  çox  sevindi,  əm r  etdi,  n ə  q o d o r  ki, 
foloyin  dövranı  şadlığı  q əm o   çcv irm əm işd ir,  B ərzuyeni  geri  ç a ğ ırsın - 
lar.  M ə k tu b   y azıb  b ildirsinlor  ki,  golm oyo  tə ləssin ,  ayıq  olsun.  Heç 
nədon  qorxm asın  vo o  kitabı  m ö h k əm   saxlasın.  T opladıqlarını  g o tiro r- 
kən  eh tiy atlı  olub,  ağıllı  horo k o t  etsin.
S onra  m əktubu  m öhü rlo y ib   qasido  v crd ilər.  M oktubun  düşm on 
olino  keçm om osi  üçün  qasido  tap şırd ılar  ki,  o,  gizlin  y o llarla  gctsin  vo 
m üm kün  qodor  hcç  kosin  gö zü n o   görsonm osin.
Bu  m oktub  B orzuycyo  çatcaq ,  yola  düşü b   Ə nuşirovanın  sarayına 
goldi.  O nun  goldiyini  şaha  x o b o r  vcrdilər.  Ə nuşirovan  o  saat  B o rzu - 
ycni  yanına  çağırtdı.  B orzuye  içori  gircək   baş  oyib  tozim   ctdi.  Şah 
B orzuyenin  üzündoki  y o rğ u n lu ğ u n ,  ozginliyin,  keçirdiyi  qorxu  vo  h o - 
yocam n  izini  g ö rdükdo  ona  üroyi  yandı  vo  dcdi: 
O zünü  olo  al,  cy
xoşboxt  insan  və  onu  da  bil  ki,  sonin  göstordiyin  x id m ət  yüksok  q iy - 
m otlondiriIm iş,  onun  böyük  x o lo t  vo  tərifo  layiq  olduğu  nozoro  a lın - 
mışdır.  G ct  bir  hofto  d in c ə l,  so n ra  golo rsən ,  no  lazım sa,  om r  cdorom , 
ham ısını  yerino  yctirorlor.
Y eddi  gün  k eçd ik d o n   sonra  Ə nuşirovan  o y a n -ə şra fın   hazır  olırıa- 
sını  oınr ctdi.  Saray  adaınları  to p lan d ıq d a  B orzuyeni  y an ın a  çağırtdırıb 
kitabı  oxum asını  buyurdu.  B orzuye  kitabı  o x uduqca  onların  tooccübü 
artır,  k itabın  g ö zo lliy in o   heyran  qalırdılar.  K itab  sona  çatdıqda  o n lar

---