Kəskin mədə-bağırsaq qanaxmalarının diaqnostika və müalicəsi üzrə klinik protokol
Yüklə 221,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÜMUMİ MÜDDƏALAR Kəskin mədə-bağırsaq qanaxmaları
- Bəzi terminlərin tərifi
- Gizli qanaxma (okkult qanaxma)
- Endoskopiya
- Həzm sisteminin yuxarı və aşağı şöbələrindən qanaxmalarla bağlı ümumi müddəalar aşağıdakı kimi səciyyələnir
6
12 bb – 12 barmaq bağırsaq AMBQ – aşağı mədə bağırsaq qanaxmaları DBDM – düz bağırsağın digital müayinəsi DQBDY – diafraqmanın qida borusu dəliyinin yırtığı FEQDS – fibro-ezofaqoqastroduodenoskopiya Hb – hemoqlobin Ht – hematokrit KMBQ – kəskin mədə-bağırsaq qanaxmaları KT – kompüter tomoqrafiyası Qc – qara ciyər QSİƏ – qeyri-steroid iltihab əleyhinə MBQ – mədə-bağırsaq qanaxmaları MVT – mərkəzi venoz təzyiq NQZ – nazoqastral zond PO 2
– oksigenin qanda parsial təzyiqi PCO 2 – karbon-dioksidin qanda parsial təzyiqi Ph – qanın turşu-qələvi müvazinəti PV – proksimal vaqotomiya. PS – proktoskopiya RKT – randomizə olunmuş klinik tədqiqatlar RS SPV – selektiv proksimal vaqotomiya TV – trunkal vaqotomiya USM – ultrasəs müayinəsi Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 7
reanimatoloqlar, cərrahlar, qastronteroloqlar, endoskopistlər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Pasiyent qrupu: Kəskin mədə-bağırsaq qanaxmaları olan böyük yaşlı şəxslər. Protokolda 14 yaşınadək olan uşaqlar nəzərə alınmamışdır. Protokolun əsas məqsədi müasir sübutlu təbabətdə qəbul edilmiş tövsiyələrdən istifadə etməklə kəskin yuxarı və aşağı mədə-bağırsaq qanaxmalarının diaqnostikası və müalicəsinin təkmilləşdirilməsidir. ÜMUMİ MÜDDƏALAR Kəskin mədə-bağırsaq qanaxmaları xora və qeyri-xora mənşəli olmaqla, qida borusu, mədə və 12 barmaq bağırsağın (12bb), pankreatobiliar sistemin, nazik və yoğun bağırsağın patologiyaları, həmçinin sistem xəstəlikləri səbəbindən bu üzvlərin boşluğuna qanın qısa müddət ərzində toplanması nəticəsində orqanizmdə kəskin hemodinamik pozğunluğa səbəb olan ciddi ağırlaşmadır.
►
Yuxarı mədə bağırsaq sistemi qanaxmaları Treyts bağından proksimal, aşağı mədə bağırsaq sistemi qanaxmaları isə bu bağdan distal tərəfdə (nazik və yoğun bağırsaqlar) yerləşən orqanlarda olan patologiyalar nəticəsində baş verən qanaxmalar hesab edilir. ►
Hematemezis – yuxarı MBQ zamanı al qanla qarışıq və ya qəhvə sıyığı rəngində qusuntunun olmasıdır. Bu simptom həmçinin orarinofaringeal patologiyalar zamanı baş verən qanaxmalarda müşahidə olunur. Al-qırmızı rəngli qusuntu qanaxmanın mədə / onikibarmaq bağırsaq səviyyəsində olduğunu göstərir. Hematemezis zamanı ölüm göstəricisi melena zamanı olduğundan daha yüksəkdir. Adətən xroniki qastro-intestinal xəstəliklərdə baş verən qanaxmalarda qusuntunun rəngi qəhvə rəngində olur. Belə ki, mədə boşluğunda toplanan qanın tərkibində olan hemoqlobin mədə turşuluğunun təsiri ilə hematinə çevrilir ki, bu da qusuntu kütləsinə qəhvə rəngi verir. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
8 Pilorusdan distal tərəfə yerləşən patologiyalarda isə hematemezis deyil, melena müşahidə olunur. ►
Melena – mədə-bağırsaq qanaxmaları zamanı müşahidə olunan qara rəngli, yapışqan, yumşaq konsistensiyalı nəcis ifrazıdır. Həzm traktına 50 ml qan daxil olubsa, bu zaman melena müşahidə edilir. Əgər mədə-bağırsaq yoluna tökülən qanın həcmi 1000 ml olmuşdursa, onda melena minimum 5 gün qeyd edilir. Hematemezis müşahidə olunmayan xəstədə melena təyin edilə bilər. ►
Gizli qanaxma (okkult qanaxma) – mədə-bağırsaq sisteminin xroniki xəstəliklərində müşahidə olunur. Bu qanaxma Quaiac testi ilə aşkarlanır. ►
Hematokeziya – yoğun bağırsaq qanaxmalarında təmiz və ya dəyişilməmiş qanın düz bağırsaqdan xaric olmasıdır. Bəzən mədə-bağırsaq yolunun yuxarı şöbələrinin və nazik bağırsağın profuz qanaxmalarında müşahidə edilə bilər. ►
oksigenlə təchizatının qeyri-adekvat olması, total hipoperfuziya və toxuma hipoksiyası nəticəsində yaranan haldır. ►
nadir hallarda isə mədə və digər şöbələrin anomal genişlənmiş venalarıdır. Bu zaman baş verən qanaxma xəstənin həyatı üçün böyük təhlükə törədir. Varikozun ölçüsü və qanaxmaya meylliyi portal hipertenziyanın səviyyəsindən birbaşa asılıdır. Böyük ölçülü varikozlar qanaxmaya daha meylli olurlar. ►
Endoskopiya – mədə-bağırsaq traktının teleskop vasitəsi ilə vizual müayinəsidir. ►
onların qruplara bölünməsidir.
bağlı ümumi müddəalar aşağıdakı kimi səciyyələnir: ►
MBQ bir çox xəstəliklərin təhlükəli ağırlaşması olduğundan onun təcili qaydada müalicəsi vacib sayılır; Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 221,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|