Kisaltmalar

18

2.2h Uzamış sarılık

Term bebeklerde iki haftadan, preterm bebeklerde üç 

haftadan uzun süren sarılıklar uzamış sarılık olarak 

tanımlanır.

15

 Uzamış sarılıklarda direkt bilirubin 

yüksekliği her zaman patolojiktir ve kolestaz nedenleri 

araştırılmalıdır.

Anne sütü ile beslenen bebeklerde formül mama ile 

beslenenlere göre sarılık daha uzun sürer. Anne sütü ile 

beslenen bebeklerin %15-40‘ında uzamış sarılık görülür.

62

 

Uzamış sarılıkların büyük çoğunluğu anne sütü sarılığıdır. 

Ancak anne sütü sarılığı demek için diğer nedenlerin 

dışlanması gerekir. Uzamış sarılığı olan bebekte öykü 

ve fizik muayeneden sonra aşağıdaki başlangıç testleri 

yapılmalıdır:

1.  Direkt, indirekt bilirubin tayini

2.  Anne-bebek kan grubu, direkt Coombs testi

3.  Tam kan sayımı, periferik yayma

4. G6PD

5.  Tiroid fonksiyon testleri (TSH, sT4)

6.  İdrar tetkiki, idrar kültürü

7.  İdrarda indirgen madde

8. Direkt bilirubin yüksekliği yoksa karaciğer enzim 

düzeylerinin bakılmasına gerek yoktur.

2.2i Sarılıklı bebeklerde kaçınılması gereken ilaçlar

Hiperbilirübinemili hastalarda sulfamidler, dikloksasilin, 

sefoperazon ve seftriakson kullanılmasından 

kaçınılmalıdır.

63,64

 Sulfisoksazol, indometasin, ibuprofen, 

salisilatlar, hatta ampisilin de hızlı verilirse bilirubinle 

albümine bağlanma açısından yarışmaya girer ve bu 

maddelerin varlığında serumda serbest/bağlı bilirubin 

oranı artar.

65,66

 Bu nedenle bu ilaçlar kullanılırken dikkat 

edilmelidir. Ciddi hiperbilirubinemisi olan bebeklerde 

lipid solüsyonlarının 2 gr/Kg üzerinde verilmesi 

önerilmemektedir.

67

 

1.

 

Sarılıklı bebekler risk faktörleri açısından 

değerlendirilmelidir.

2.

 Düşük gebelik haftası ve tek başına anne sütü ile 

beslenme en önemli hiperbilirubinemi risk faktörüdür. 

3.

 G6PD eksikliği akut hemoliz ile ilişkili olup ciddi 

hiperbilirubinemi ve bilirubin ensefalopatisi ile 

sonuçlanabilir. Bu nedenle tedavi gerektiren tüm 

sarılıklı bebeklerde bakılmalıdır.

4.

 

Her yenidoğan taburcu olmadan önce ciddi 

hiperbilirubinemi gelişim riski için değerlendirilmeli, 

risk değerlendirme protokolleri oluşturulmalıdır.

5.

 Bilirubin ölçümleri nomogramda değerlendirilmeli 

ve izlem planı risk faktörleri de dikkate alınarak 

yapılmalıdır.

6.

  Taburculuk öncesi alınan bilirubin düzeyi yüksek risk 

bölgesinde (

>95 persantil) olan yenidoğanlar taburcu 

edilmemelidir. 

7.

  Kontrol randevuları bebeğin taburcu olduğundaki yaşına 

ve risk faktörlerinin olup olmamasına göre düzenlenir.

8.

  Her kontrolde bebeğin ağırlığı, ağırlık kaybı yüzdesi, 

beslenmesi yanında idrar, gaita sayı ve rengi, sarılık 

olup olmadığı değerlendirilmelidir.

9.

  Term bebeklerde iki haftadan preterm bebeklerde üç 

haftadan uzun süren sarılıklar uzamış sarılık olarak 

tanımlanır.

10.

 Uzamış sarılığı olan bebeklerde öncelikle direkt ve 

indirekt bilirubin tayini yapılmalıdır.

---

19

3.1. Tedavi indikasyonu gebelik haftasına mı yoksa doğum 

ağırlığına göre mi olmalı?

Yenidoğan sarılığında en korkulan komplikasyon 

kernikterusdur. Kernikterus bilirubine bağlı olmayan 

serbest bilirubin düzeyine ve kan beyin bariyerinin 

geçirgenliğine bağlıdır. Gebelik haftası kan beyin bariyerinin 

geçirgenliğini etkiler. Ayrıca gebelik haftası arttıkça 

bilirubinin albumine bağlanmasının da arttığına dair 

yayınlar vardır.

68,69

 Ancak gebelik haftası her zaman doğru 

tespit edilemeyebilir. En iyi koşullarda bile gebelik haftası 

±1 hafta oynar.

30

 Doğum ağırlığı bu açıdan daha pratiktir 

ve çoğu bebekte doğum ağırlığı maturasyonla koreledir. 

Ancak zamanında doğan bebeklerde kabul edilen normal 

doğum ağırlığı olan 2500 gram sarılık açısından term 

bebeklere göre daha riskli olan geç preterm bebeklerde 

de görülebilir. Bu nedenle bu sınırdaki bebeklerde gebelik 

haftası da çok önemlidir. Hem gebelik haftası, hem de 

doğum ağırlığının kullanıldığı tedavi eşiklerinin belirlendiği 

eğriler veya tablolar vardır.

26,30-32

 Maturasyon için gebelik 

haftası daha geçerli olmasına rağmen, 35 haftanın altında 

doğum tartısına göre verilen verilerin kullanılması daha 

pratiktir.

29

 35 haftanın üzerindeki bebeklerde ise hem 

gebelik haftasını, hem de risk faktörlerini değerlendirme 

kapsamına alan AAP eğrilerinin kullanılması uygundur.

7

Gebelik haftası 35 haftanın üzerinde olan bebeklerde 

gebelik haftası ve risk faktörlerini de içine alan eğriler; 35 

haftanın altında olan bebeklerde ise doğum ağırlığına göre 

hazırlanan tabloların kullanılması uygundur.

3.2. Yenidoğanda hemoliz kriterleri

İlk 24 saatte sarılık görülen ve bilirubin düzeylerinde 

hızlı yükselme gözlenen bebekler hemoliz açısından 

değerlendirilmelidir. End tidal karbon monoksit (ETCOc) 

ölçümü hem katabolizmasını ve bilirubin üretimini direkt 

gösteren bir testtir.

70

 Ancak rutin olarak kullanılmamaktadır. 

Bilirubin düzeylerini değerlendirirken saatlik artış hızı 

önemlidir. Hemoliz göstergesi olarak bilirubinin saatlik 

artış hızını 0.2-0.5 mg/dl arasında kabul eden kılavuzlar 

vardır.

15,71

 Hemoliz düşünülen hastada kan grubu, direkt 

Coomb’s testi, tam kan sayımı, periferik yayma, retikülosit 

sayısı, G6PD düzeyi de değerlendirilmelidir.

Hemoliz göstergeleri

 

1

.

 İlk 24 saatte sarılık 

2.

 Direkt Coombs testi (+) ve eşlik eden laboratuvar bulguları 

    a. Periferik yaymada hemoliz bulguları 

    b. Retikülosit sayısında yükseklik

    c. Hemoglobin ve hematokrit düzeyinde düşme 

3.

 Artan STB düzeyi ile birlikte G6PD eksikliği 

4.

 Bilirubin düzeyinde saatte 

> 0.2-0.5 mg/dl artış

5.

 FT’ye rağmen artan veya düşmeyen STB

3.TEDAVİ

---