Kisaltmalar
Yüklə 368,16 Kb. Pdf görüntüsü
|
24 3.3e Fototerapi bilirubini ne kadar düşürür? Bilirubin düzeylerinde düşüş kullanılan lambanın spektrumuna, irradiyansına, gücüne, sarılığın etyolojisine ve FT başlandığında STB düzeyine bağlıdır. 7 Bilirubin düzeyinde saatte 0.5 mg/dl’nin üzerinde düşüş elde edildiğinde FT etkin kabul edilir. 35 haftanın üzerinde ve yoğun FT verilen bebeklerde tedavi başlandıktan sonraki ilk 24 saatte bilirubin düzeylerinde %30-40’lık düşüş beklenir. En belirgin düşüş tedavinin ilk 4-6 saatinde olur. 7
Standart FT kullanıldığında ise 24 saatlik düşüş %6-20 arasında değişir. 83,84 3.3f Fototerapi aralıklı mı, sürekli mi verilmeli? Bilirubin düzeyleri kan değişimi sınırına yakınsa FT sürekli uygulanır. Aralıklı uygulamanın bilimsel bir açıklaması yoktur. Bilirubin düzeyinde düşme gözlendikten sonra anne bebek bağlanmasını sağlamak ve beslenmeye izin vermek için fototerapiye yarım saat ara verilip bebek emmesi için anneye verilir. Bu sırada göz maskesi çıkarılır. 7 3.3g Evde fototerapi, güneş ışığı ile fototerapi uygun mu? Serum bilirubin düzeyi FT sınırında veya bu sınırın 2-3 mg/dl altında ise evde FT verilebilir. Daha yüksek STB varlığında mutlaka bebek hastaneye yatırılır. Evde FT vermek için biliblanketler, fiberoptik FT kullanılır. 38
değildir ve kullanımları risk faktörü olmayan bebeklere sınırlandırılmıştır. 85 Evde FT hastane masraflarından kurtulmayı sağlar, anne ile bebeğin ayrılmasını engeller ve emzirmeyi destekler. Bu nedenle tercih edilebilir. Güneş ışığı güvenilir değildir ve güneş yanığına sebep olabilir, tedavide önerilmez. 7 3.3h Fototerapi ne zaman sonlandırılmalı? Total serum bilirubini term ve risk faktörü olmayan bebekte 13-14 mg/dl’nin altına düştüğünde veya fototerapi başlama sınırının 2-3 mg/dl altına düştüğünde FT kesilir. 7 3.3i Fototerapi komplikasyonları Fototerapi alan yenidoğan bebeğin bakımında tecrübeli kişiler yer almalıdır. Bu bebeklerde insensible sıvı kaybı artar ve gaita kıvamında yumuşama görülür. Ciltte FT döküntüleri olur ve tedavi kesildikten sonra düzelir. Yeterli hidrasyon, beslenme ve ısı kontrolü önemlidir. Nötral çevre ısısı sağlanır ve hidrasyon için bebeğin günlük vücut ağırlığı ve ıslak bezleri takip edilir. Ayrıca bu bebeklerde anne bebek bağlantısı etkilenir. Klinik iyileşme veya sarılığın ilerlemesi, uyku paterni, beslenme veya ağlama paterninde değişiklikler gibi erken bilirubin ensefalopatisi bulguları değerlendirilmelidir. 7 FT hemolizi artırmaz. Mavi ışıklar %0.3 oranında UV radyasyon içerir. 86 LED
lambaları ısı üretmez. LED lambalı cihazlar kullanıldığında sıvı ve ısı kontrolü daha güvenli olur. Ayrıca bu lambalar çok daha düşük oranda UV ışık içerirler. Retina hasarını engellemek için gözler kapanmalıdır. Retina hasarı gözleri kapatılmamış yenidoğan maymunlarda tespit edilmiştir. Ancak gözler her zaman kapalı tutulduğu için yenidoğan bebeklerde benzer bir veri yoktur. 72 Göz bantlarının uzun süreli kullanımına bağlı olarak gözlerde pürülan konjunktivit bildirilmiştir. 87,88 Ayrıca prematüre bebeklerde antioksidan bir madde olan bilirubin düzeyinin FT ile düşürülmesinin 32 gebelik haftasının altında doğan bebeklerde prematüre retinopatisini artırdığına dair yayınlar vardır. Üreme organlarının uzun süre FT’ye maruz kalması endişe sebebi olmuştur ama kanıtlanmamıştır. 89-91 Hijyen
açısından iyice küçültülerek kullanılmaları önerilir. Prematüre bebeklerde idrarda kalsiyum atılımının artmasına bağlı hipokalsemi görülebilir. 92 Ayrıca ışık kalsiyum homeostazını pineal bezden melatonin salınımını artırarak etkileyebilir. 93 Hipokalsemi klinik olarak çok nadiren bulgu verir ve FT kesildikten sonra 24 saat içinde kendiliğinden düzelir. 94 Fototerapi Cry1 gen ekspresyonunu artırıp, plazma melatonin düzeylerini düşürürek gece gündüz sirkadiyan ritmini bozabilir, sık ağlama ve jitterinese yol açabilir. 95 Direkt bilirubin düzeyi yüksek olan bebeklerde bronz bebek sendromu görülür. 96 Bu sendroma yol açan direkt bilirubin düzeyi bilinmemektedir. Zararsızdır ve FT kesildikten sonra normale döner. Ancak bronz bebek sendromu kernikterus için risk faktörü olabilir. 97 Konjenital porfirisi olan veya fotosensitizan ilaçlar kullanan bebeklerde FT kullanımı kontraendikedir. 7 Uzun süreli FT kullanımı oksidatif stresi, lipid peroksidasyonunu 98 ve riboflavin eksikliğini 99 artırır. 25 Özellikle 1500 gramın altındaki prematüre bebeklerde yüksek güçte FT cihazları kullanıldığında PDA insidansını artabilir. 86 Muhtemel uzun dönem yan etkileri İmmün sistem ve Th2/Th1 dengesini etkileyerek astım, allerjik rinit ve konjunktivit riskini artırdığına dair veriler vardır. 86
yol açtığı bildirilmekle birlikte, melanoma veya diğer cilt kanserlerinde artışa yol açtığı gösterilememiştir. Ancak yapılan çalışmaların takip zamanı 30 yılı geçmez ve cilt kanseri 30 yaş altında nadiren görülür. 86 Malin melanom, DNA hasarı, cilt değişiklikleri gibi yan etkiler hakkında ileri çalışmalar yapmak gerekir. 72 Tüm bu yan etkileri nedeniyle profilaktik FT kullanımı önerilmemektedir. 1. FT’nin amacı indirekt bilirubin düzeyinin nörotoksik düzeylere ulaşmasını engellemektir. 2. STB risk faktörlerine göre belirlenen tedavi eşiklerine ulaştığında FT başlanır. Tedavi kararı verilirken direkt bilirubin total bilirubinden çıkarılmaz. 3. FT etkinliğini ışığın dalga boyu ve yoğunluğu/gücü, ışığa maruz kalan vücut yüzeyi ve bilirubin düzeyinde düşüş hızı belirler. 4. STB ne kadar yüksekse o kadar hızlı düşüş beklenir. 5. FT’nin en yüksek etkin dozu bilinmemektedir. 6. FT’ye verilen yanıtı ölçmek için bilirubin düzeylerinin tekrarlayan ölçümleri kullanılır. 7. Cihazların etkin çalıştığını kontrol etmek için periyodik irradiyans ölçümü yapılması gerekir. 8. Yoğun FT en az 30 µW/cm 2 /nm gücünde cihazların kullanılması ve fototerapiye maruz kalan vücut yüzeyinin artırılmasıdır. 9. Bilirubin düzeyi kan değişimi sınırının 3 mg/dl altına kadar olan vakalarda yoğun FT, bilirubin düzeyi daha düşük olanlarda ise tek yönlü FT kullanılır. 10.
artar. 11.
Halojen ve tungsten lambalar kullanıldığında lambalar yanığa neden olabileceği için bebeğe çok yaklaştırılmamalıdır. 12.
spektrumuna, irradiyansına, gücüne, sarılığın etyolojisine ve FT başlandığında STB düzeyine bağlıdır. 13. Bilirubin düzeyleri kan değişimi sınırına yakınsa FT sürekli uygulanır. Daha düşük düzeylerde beslenme sırasında fototerapiye ara verilip bebeğin annesini emmesine izin verilir. 14.
STB FT sınırında veya sınırın 2-3 mg/dl altında ise ve risk faktörü yoksa biliblanketler, fiberoptik FT cihazları ile evde FT verilebilir. 15.
Güneş ışığı tedavide önerilmez. 16.
STB
< 13-14 mg/dl veya FT başlama sınırının 2-3 mg/dl altına düştüğünde FT kesilir. 17.
günlük vücut ağırlığı ve ıslak bezleri takip edilir. 1 8. Profilaktik FT kullanımı önerilmez. 3.4. Kan değişimi 3.4a Amaç ve indikasyonlar Amaç kernikterus gelişimini engellemektir. Serum bilirubin düzeyi yoğun fototerapi ve gerekli durumlarda IVIG tedavisine rağmen bebeğin postnatal yaşı ve bilirubin nörotoksisitesi açısından taşıdığı potansiyel risk faktörlerine göre belirlenen tedavi eşiklerine (Şekil 5, Tablo 2) ulaştığında kan değişimi uygulanır. 7,29
Yüklə 368,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|