Kitab Azərbaycanın kənd təsərrüfatının inkişafında və təşəkkül tapmasında misilsiz

4

 

dünya qiym

ətləri  düyünün  bütün  sortları  üzrə  sentyabr  ayının  səviyyəsindən 10 

faiz aşağı düşmüşdür. 

2011-ci  ild

ə  dünyada  düyü  istehsalı  2,6  faiz  artmışdır.  Ehtimal  edilir  ki, 

normal  hava  şəraiti və  miqyaslı  sahə  proqramlarının  inkişaf  etdirilməsi  şərtilə 

2012-ci ild

ə bu faiz daha 1,7 faiz, 488 milyon tonadək (təmizlənmiş düyü hesabı 

il

ə) artacaq, baxmayaraq ki, Cənubi Amerikada məhsulun ilk nəticələri bir qədər 

t

əəsüfləndiricidir. 

2012-ci  ild

ə  praktiki olaraq ənənəvi iri idxalçıların  tədarükünün  azalması 

n

əticəsində  düyü ticarətinin  2,6  faiz  aşağı  düşəcəyi  proqnozlaşdırılır.  İxracçılar 

arasında  Tailand,  gözlənildiyi kimi rəqabətə  davamsız  qiymətləri səbəbindən 

satışın  daha kəskin  azalması  ilə  qarşılaşacaq,  lakin  əvvəlki kimi öz liderliyini 

qoruyub saxlayacaq. E

htimal edilir ki, Vyetnam ixracın həcminə görə ikinci yerdə 

qalaraq  ixracın  səviyyəsini ötən ilin səviyyəsində  qoruyub  saxlayacaq.  Əksinə 

olaraq, Hindistanın ixracı elə səviyyədə artmalıdır ki, o həcminə görə Pakistan və 

ABŞ-dan irəli keçərək üçüncü yerdə olacaq. 

H

əm 2011-ci, həm də  2012-ci ildə  düyünün  dünya  istehsalı,  gözlənildiyi 

kimi,  istehlakı  qabaqlayacaq.  Nəticədə  2011/12 və  2012/13-cü illərin  satış 

mövsümünün sonuna 

dünyanın düyü ehtiyatlarının artması proqnozlaşdırılır, bu da 

dünya 

ehtiyatlarının  istifadəyə  qarşı  nisbətinin yeni, maksimum həddinədək 

artmasına gətirib çıxaracaq. 

2011-ci ild

ə  proqnozlara  uyğun  olaraq,  dünya  istehsalının  istehlakı 

üst

ələməsi nəticəsində 2013-cü ildən ən yüksək səviyyəsinə çatacaq. 

 

dünya balansı 

(taxıla hesablanmış) 

2010/11 

2011/12 

qiym

ətlən- 

dirm

ə 

2012/13 

proqnoz 

2010/11-ci ill

ə 

müqayis

ədə 

2011/12-ci ild

ə 

d

əyişikliklər 

milyon ton 

% 

İstehsal 

455.4 

468.1 

480.1 

2.6 

Ticar

ət 

31.5 

35.2 

34.3 

-2.6 

İstehlak, cəmi 

448.6 

460.8 

468.4 

1.6 

Ərzaq 

382.4 

389.3 

395.9 

1.7 

Dövrün sonuna ehtiyatlar 

134.4 

141.0 

152.8 

8.4 

 

---

1.3. 

Ət və ət məhsulları bazarının vəziyyəti 

 

T

əkcə  quş  və  donuz  ətinin  hesabına 2012-ci ildə  ətin  dünya  istehsalı 

t

əxminən 2 faiz, 302 milyon tonadək artacaq. Bu sektorda artımın  xeyli hissəsi 

inkişaf edən ölkələrdə əldə ediləcək, eyni zamanda inkişaf etmiş ölkələrdə yüksək 

istehsal x

ərclərinin gəlirliyi ilə  problemlərin  mövcud  olması,  ətin daxili 

istehlakının  durğunluğu  və  inkişaf  edən ölkələr  tərəfindən sərt rəqabət səbəbilə 

ehtimal var ki, istehsal aşağı düşəcək. Əsas idxalçı ölkələrdə istehsalın artımı ətin 

dünya ticar

ətinin  dinamikasının  ləngiməsinə  gətirib  çıxarması  nəticəsində  satış 

bazarları uğrunda mübarizənin 2012-ci ildə güclənəcəyi gözlənilir. Bu da inkişaf 

etmiş  ixracçı  ölkələrdən  ixracın  məhdudlaşdırılmış  imkanları  ilə  birgə  dünya 

bazarının  strukturunu  inkişaf  edən ölkələrin,  əsasən də  Braziliya və  Hindistanın 

xeyrin

ə dəyişdirir. 

Ətin dünyada ən iri ixracçısı ABŞ-dakı quraqlıq və digər ixracçı ölkələrdə 

mal-

qaranın sayının məhdudiyyəti ətə olan dünya qiymətlərini 2012-ci ilin birinci 

rübünd

ə  rekord səviyyədə  saxlanılmışdır.  Aprel  ayında 182 bənd təşkil  edərək 

FAO- nun 

ət üzrə qiymət indeksləri mart ayı ilə müqayisədə artmışdır. İdxala olan 

t

ələbatın yavaşlaması və inkişaf etmiş ölkələrdə iki il istehlak durğunluğu 2012-ci 

ild

ə qiymətlərin təzyiqinə gətirib çıxara bilər, lakin cari ildə ətin istehsalı əsasən 

yeml

ərə  olan qiymətlərdən və  heyvanların  xəstəliklərilə  vəziyyətindən  asılı 

olacaqdır. 

Dünya 

ət bazarı 

 

d

ünya balansı 

2010/11 

2011/12 

qiym

ətlən- 

dirm

ə 

2012/13 

proqnoz 

2010/11-ci ill

ə 

müqayis

ədə 2011/12-ci 

ild

ə dəyişikliklər 

milyon ton k

əsilmiş çəkidə 

% 

İstehsal 

294.6 

297.2 

302.0 

1.6 

Mal 

əti 

67.5 

67.5 

67.5 

- 

Quş əti 

98.2 

101.6 

103.5 

1.8 

Donuz 

əti 

109.9 

109.0 

111.7 

2.6 

Qoyun 

əti 

13.5 

13.5 

13.6 

0.9 

Ticar

ət 

26.6 

28.5 

29.2 

2.4 

Mal 

əti 

7.7 

7.8 

8.1 

4.0 

Quş əti 

11.6 

12.6 

13.0 

3.1 

Donuz 

əti 

6.2 

7.1 

7.0 

-0.7 

Qoyun 

əti 

0.8 

0.7 

0.7 

1.4 

T

ələbat və təklif göstəriciləri 

(Əhalinin hər nəfərinə ərzaq istehlakı 

Bütün dünya (kq/il) 

42.5 

42.3 

42.5 

0.5 

İnkişaf etmiş ölkələr (kq/il) 

79.2 

78.9 

78.4 

-0.5 

İnkişaf edən ölkələr (kq/il) 

32.4 

32.3 

32.8 

1.5 

 

 

---